നാഗരികത
From Wikipedia, the free encyclopedia
ആധുനിക മനുഷ്യസമൂഹങ്ങളുടെ പൊതുസവിശേഷതകളായ എഴുത്ത്, ഗണിതം, കൃഷി, മൃഗപരിപാലനം എന്നിവയെല്ലാം സംയോജിച്ച ജീവിതരീതിയാണ് നാഗരികത. 18-ാം ശ.-ത്തിൽ ഫ്രാൻസിലാണ് നാഗരികത (civilization) എന്ന സങ്കല്പം ആവിഷ്കരിക്കപ്പെട്ടത്. 18-ാം ശ.-ത്തിന്റെ ആദ്യദശകങ്ങളിൽ നിയമവിജ്ഞാനീയത്തിൽ ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന ഒരു സംജ്ഞയായിരുന്നു ഇത്. കുറ്റവിചാരണയെത്തുടർന്ന് വിധിന്യായം എന്നായിരുന്നു അർഥമാക്കിയിരുന്നത്. ഫ്രഞ്ച് ധനതത്ത്വശാസ്ത്രജ്ഞനായിരുന്ന ആൻ റോബർട്ട് ജാക്ക് ടർഗോട്ടാണ് 1752-ൽ 'പരിഷ്കൃതമാകുന്ന പ്രക്രിയ' എന്ന അർഥത്തിൽ 'സിവിലൈസേഷൻ' എന്ന പദം ഉപയോഗിച്ചത്. 1756-ൽ പ്രസിദ്ധീകൃതമായ ജനസംഖ്യയെപ്പറ്റി ഒരു പ്രബന്ധം (A Trietise on population) എന്ന കൃതിയിലാണ് കൂടുതൽ വ്യക്തമായി ഈ പദത്തെ നിർവചിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്നത്. എന്നാൽ, 1756-ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച തന്റെ എസ്സേ ഓൺ ദ് കസ്റ്റംസ് ആൻഡ് സ്പിരിറ്റ് ഒഫ് നേഷൻസ് എന്ന കൃതിയിൽ വോൾട്ടെയർ ഈ പദം ഉപയോഗിച്ചിട്ടില്ല. ചുരുക്കത്തിൽ 18-ാം ശ.-ത്തിന്റെ അന്ത്യമാകുമ്പോഴേക്കും പ്രാകൃതത്ത്വം, കാടത്തം എന്നിവയുടെ വിപരീതം എന്ന അർഥം നാഗരികത എന്ന സംജ്ഞയ്ക്കു ലഭിച്ചു. പരിഷ്കൃതസമൂഹങ്ങളും അപരിഷ്കൃത ജനങ്ങളും തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസങ്ങൾ വ്യക്തമാക്കുന്ന സാമൂഹിക ശാസ്ത്രപരമായ ഒരു സങ്കല്പത്തിന്റെ പദവിയിലേക്ക് നാഗരികത എന്ന സംജ്ഞ ഉയർന്നു.
ഫ്രാൻസിൽ നിന്നും പ്രചരിച്ച നാഗരികത എന്ന വാക്കിനൊപ്പം ഏതാണ്ട് അതേ അർഥത്തിൽ സംസ്കാരം (culture) എന്ന പദത്തിനും പ്രചാരം സിദ്ധിച്ചു. 1830-ൽ ജർമൻ ചിന്തകനായ ഹെഗൽ ഈ രണ്ടു പദങ്ങളും ഒരേ അർഥത്തിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ട്. യഥാർഥത്തിൽ നിഷ്കൃഷ്ടമായ നിർവചനത്തിനു വഴങ്ങാത്ത ഒരു ആശയമാണ് നാഗരികത. ഇരട്ട അർഥങ്ങളാണ് ഇതിനുള്ളത്. ധാർമികവും ഭൗതികവുമായ മൂല്യങ്ങളെ നാഗരികത ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. ഭൗതികമായ അടിത്തറയും ധാർമികവും സാംസ്കാരികവുമായ ഉപരിഘടനയും തമ്മിൽ കാറൽ മാർക്സ് വേർതിരിക്കുന്നുണ്ട്. ചാൾസ് സെയ്നോബോസ് (Charles Seignobes) പറയുന്നത് റോഡുകൾ, തുറമുഖങ്ങൾ തുടങ്ങിയ ഭൗതികനേട്ടങ്ങളെയാണ് നാഗരികത എന്നതുകൊണ്ടർഥമാക്കുന്നത്. എന്നാൽ, മനുഷ്യരാശി ആർജിച്ചിട്ടുള്ള എല്ലാ നേട്ടങ്ങളെയും സൂചിപ്പിക്കാൻ നാഗരികത എന്നുപയോഗിക്കാമെന്നാണ് നരവംശശാസ്ത്രജ്ഞനായ മാർസൽ മോസ് (Marcel Mauss) പറയുന്നത്. ശാസ്ത്രം, കല, രാഷ്ട്രീയം, ധാർമികത എന്നിവയെല്ലാം നാഗരികതയുടെ ഭാഗമാണെന്ന് ചരിത്രകാരനായ യൂജിൻ ഷാവിനാക് (Eugine Cavignea) സിദ്ധാന്തിക്കുന്നു. അതിനാൽ നാഗരികതയ്ക്ക് ഭൗതികവും സാംസ്കാരികവുമായ രണ്ടുതലങ്ങളുണ്ട്.
ജർമനിയിൽ സാമൂഹികശാസ്ത്രജ്ഞർക്കിടയിൽ സംസ്കാരം എന്ന വാക്കിനാണ് കൂടുതൽ പ്രാമുഖ്യം ലഭിച്ചത്. പ്രകൃതിയുമായുള്ള ബന്ധത്തിൽ മനുഷ്യർ ഉപയോഗിക്കുന്ന പ്രായോഗികവും സാങ്കേതികവുമായ അറിവിനെ സൂചിപ്പിക്കുന്നതിനാണ് നാഗരികത എന്നുപയോഗിക്കുന്നത്. എന്നാൽ, ധാർമിക തത്ത്വങ്ങൾ, മൂല്യങ്ങൾ, വിശ്വാസങ്ങൾ, ആദർശങ്ങൾ എന്നിവയൊക്കെ ഉൾപ്പെടുന്ന ഒരു ജീവിതമാനത്തെയാണ് സാംസ്കാരം എന്നതുകൊണ്ടർഥമാക്കുന്നത്. എന്നാൽ, 1874-ൽ ഇ.ബി.ടെയ്ലർ, (E.B.Taylor) പ്രിമിറ്റീവ് കൾച്ചർ (Primitive Culture) എന്ന കൃതി പ്രസിദ്ധീകരിച്ചതോടെ, അമേരിക്കൻ ബ്രിട്ടീഷ് നരവംശശാസ്ത്രജ്ഞരും പ്രാചീന സമൂഹങ്ങളെ സംസ്കാരം എന്ന വാക്കുകൊണ്ട് വിവക്ഷിക്കാൻ തുടങ്ങി. 19-ാം ശ.-ത്തിന്റെ മധ്യത്തിൽ ജർമനിയിലാണ് 'കൾച്ചറൽ' എന്ന് വിശേഷണം ഉപയോഗിച്ചു തുടങ്ങിയത്. ഒരു ജനതയുടെ സാംസ്കാരിക വിഭവങ്ങളുടെ ആകെത്തുകയായി നാഗരികതയെ നിർവചിക്കാവുന്നതാണ്. ജനത അധിവസിക്കുന്ന ഭൂപ്രദേശത്തെ നാഗരികതയുടെ സാംസ്കാരിക മണ്ഡലമെന്നും ചരിത്രത്തെ സാംസ്കാരികചരിത്രമെന്നും ഇതര നാഗരികതകളിലേക്കു കൈമാറുന്നതിനെ നാഗരികതയുടെ സാംസ്കാരിക പൈതൃകമെന്നും വിശേഷിപ്പിക്കാം. ഈ അർഥത്തിൽ കാർഷികനാഗരികത, വ്യവസായ നാഗരികത അഥവാ ആധുനിക നാഗരികത തുടങ്ങിയ പ്രയോഗങ്ങൾക്ക് ഇന്ന് വ്യാപകമായ അംഗീകാരം ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്.
നാഗരികതാപഠനം എല്ലാ സാമൂഹികശാസ്ത്ര വിഷയങ്ങളും ഉൾപ്പെടുന്ന ഒരു ബഹുവിഷയവിജ്ഞാനശാഖയാണ്. ഭൂമിശാസ്ത്രം, സാമൂഹികശാസ്ത്രം, സാമ്പത്തികശാസ്ത്രം, സാമൂഹികമനഃശാസ്ത്രം, പുരാവസ്തുവിജ്ഞാനീയം, പുരാലിഖിത വിജ്ഞാനീയം, ചരിത്രവിജ്ഞാനീയം തുടങ്ങിയ വിവിധ സാമൂഹിക ശാസ്ത്രശാഖകളെ സമന്വയിപ്പിച്ചു കൊണ്ടുമാത്രമേ ഏതെങ്കിലുമൊരു നാഗരികതയെക്കുറിച്ച് സമഗ്രമായി മനസ്സിലാക്കാനാവുകയുള്ളൂ. പ്രധാനമായും ഭൂപ്രദേശം, സമൂഹം, സാമ്പത്തിക ഘടന, ചിന്താരീതി എന്നീ 4 മണ്ഡലങ്ങളിലായിട്ടാണ് നാഗരികതയെ വിശകലനം ചെയ്യുന്നത്.