സെഫീഡ് ചരനക്ഷത്രം
From Wikipedia, the free encyclopedia
വളരെയേറെ തിളക്കമുള്ള, പ്രത്യേകതരം ചരനക്ഷത്രമാണ് സെഫീഡ് അഥവാ സീഫിഡ്(ഇംഗ്ലീഷ്: Cepheid /ˈsɛfiːɪd/ അല്ലെങ്കിൽ /ˈsiːfiːɪd/) ). ഇവയുടെ പ്രകാശമാനവും പ്രഭയിലുണ്ടാകുന്ന വ്യതിയാനത്തിന്റെ ദൈർഘ്യവും തമ്മിൽ വ്യക്തമായി നിർവ്വചിക്കപ്പെട്ട ഒരു ബന്ധം ഉണ്ട്. അതായത്, ഇവയുടെ പ്രകാശതീവ്രതയും, സ്പന്ദന കാലാവധിയും തമ്മിൽ പ്രബലമായ ബന്ധമുണ്ട്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ സെഫീഡ് ചരനക്ഷത്രങ്ങൾ ജ്യോതിശാസ്ത്രത്തിൽ ദൂരം അളക്കാനുള്ള സ്റ്റാൻഡേർഡ് കാൻഡിൽസ് ആയി ഉപയോഗിക്കുന്നു. [1][2] സീഫിഡുകൾ, ഗാലക്സികൾ തമ്മിലുള്ള അകലം അളക്കുന്നതിനുള്ള പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു മാതൃകാ മാനകം ആയി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.[3][4][5][6]
സീഫിഡ് ചരങ്ങളെ അവയുടെ പിണ്ഡം, പ്രായം, പരിണാമരീതി എന്നിവയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ സാധാരണ സീഫിഡുകൾ, ടൈപ്പ്-II സീഫിഡുകൾ, കുള്ളൻ സീഫിഡുകൾ, അസാധാരണ സീഫിഡുകൾ എന്നിങ്ങനെ പല ഇനങ്ങളായി തിരിച്ചിരിക്കുന്നു.
സിഫിയസ്(കൈകവസ്) നക്ഷത്രഗണത്തിലെ ഡെൽറ്റ-സെഫി നക്ഷത്രമാണ് ആദ്യമായി തിരിച്ചറിയപ്പെട്ട സീഫിഡ് ചരം. 1784-ൽ ജോൺ ഗൂഡ്റിക് തിരിച്ചറിഞ്ഞ ഈ ചരനക്ഷത്രത്തിന്റെ പേരിലാണ് സീഫിഡുകൾ അറിയപ്പെടുന്നത്. ഹബിൾ_ബഹിരാകാശ_ദൂരദർശിനിയുടെ സഹായത്താൽ കൃത്യമായി ദൂരനിർണയം ചെയ്യപ്പെട്ട ഡെൽറ്റ-സെഫി എന്ന നക്ഷത്രം സീഫിഡുകളുടെ സ്പന്ദനകാലാവധിയും പ്രകാശതീവ്രതയും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം നിർണയിക്കുന്നതിന് സുപ്രധാനമാണ്[7]