ഭൂദാന പ്രസ്ഥാനം
ദരിദ്രർക്ക് ഭൂമി ദാനം ചെയ്യുന്നതിനായി 1951-ൽ ആരംഭിച്ച പ്രസ്ഥാനം / From Wikipedia, the free encyclopedia
സമ്പന്നരിൽ നിന്ന് ഭൂമി ദാനമായി സ്വീകരിച്ച് ഭൂരഹിതർക്ക് സൗജന്യമായി വിതരണം ചെയ്യുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ ആരംഭിച്ച ഒരു പ്രസ്ഥാനമാണ് ഭൂദാന പ്രസ്ഥാനം (ഹിന്ദി: भूदान आन्दोलन).[1] മഹാത്മാഗാന്ധിയുടെ ശിഷ്യനായിരുന്ന ആചാര്യ വിനോബാ ഭാവേയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ 1951 ഏപ്രിൽ 18-ന് തെലങ്കാനയിലെ പോച്ചംപള്ളി എന്ന ഗ്രാമത്തിലാണ് ഈ പ്രസ്ഥാനം ആരംഭിച്ചത്.[2] പോച്ചംപള്ളിയിലെ പട്ടിണിപ്പാവങ്ങളായ ദലിതർക്ക് 80 ഏക്കർ ഭൂമി ദാനം ചെയ്യുമോയെന്ന് വിനോബാ ഭാവേ ചോദിച്ചപ്പോൾ രാമചന്ദ്ര റെഡ്ഡി എന്ന സമ്പന്നൻ മുന്നോട്ടുവരികയും 100 ഏക്കർ ഭൂമി ദാനമായി നൽകുകയും ചെയ്തതോടെയാണ് ഭൂദാന പ്രസ്ഥാനത്തിനു തുടക്കം കുറിക്കുന്നത്.[3] പോച്ചംപള്ളി ഗ്രാമത്തിന്റെ പേര് പിന്നീട് ഭൂദാൻ പോച്ചംപള്ളി എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്തു.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/ml/0/07/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%AC%E0%B4%BE%E2%80%8C-%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B5%86.jpg)
ഭൂദാന പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ പ്രചരണാർത്ഥം വിനോബാ ഭാവേയും അനുയായികളും ഇന്ത്യയിലുടനീളം പദയാത്രകൾ നടത്തി. രാജ്യത്തിന്റെ പല ഭാഗത്തു നിന്നും 5000 ഗ്രാമങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ 40 ലക്ഷം ഏക്കർ ഭൂമി ദാനമായി ലഭിക്കുകയും അവയെല്ലാം ദരിദ്രർക്കു വിതരണം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.[2][1]
സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയിലെ ആദ്യകാല ബഹുജനമുന്നേറ്റമായി മാറിയ ഭൂദാന പ്രസ്ഥാനത്തിലേക്ക് ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി ചന്ദ്രശേഖർ ഉൾപ്പെടെയുള്ള പ്രമുഖർ ഭൂമി ദാനം ചെയ്തിരുന്നു.[1] ഭൂദാന പ്രസ്ഥാനത്തിൽ നിന്നും പ്രചോദനമുൾക്കൊണ്ട് ഇന്ത്യയിലും വിദേശത്തും സമാന പ്രസ്ഥാനങ്ങൾ ഉയർന്നുവന്നു. കേരളത്തിൽ നടപ്പാക്കിയ ഭൂപരിഷ്കരണ നിയമത്തിലും ഈ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ ആശയങ്ങളുണ്ട്.[1]
രാജ്യത്തിനകത്തും പുറത്തും നിരവധി പേരെ സ്വാധീനിച്ച ഭൂദാൻ പ്രസ്ഥാനം 1957 വരെ ശക്തമായി മുന്നേറിയെങ്കിലും പിന്നീട് ദുർബലമാകാൻ തുടങ്ങി. ഇന്ത്യയിലെ ഭൂരഹിതരിൽ നല്ലൊരു ശതമാനത്തിനും ഭൂമി നേടിക്കൊടുത്ത ഈ പ്രസ്ഥാനം 1974-ഓടുകൂടി ഏതാണ്ട് പൂർണ്ണമായും പ്രവർത്തനം അവസാനിപ്പിച്ചു.[2]