ഉൽക്കാഗർത്തം
From Wikipedia, the free encyclopedia
ഒരു ഉൽക്കാശില ഏതെങ്കിലും ഗ്രഹത്തിൽ പതിക്കുമ്പോഴുണ്ടാകുന്ന ഗർത്തങ്ങളാണ് ഉൽക്കാഗർത്തങ്ങൾ(Impact crater). ഭൂമിയേക്കാളും ചന്ദ്രനിലും മറ്റ് ഗ്രഹങ്ങളിലുമൊക്കെയാണ് ഇവ കൂടുതൽ കാണപ്പെടുന്നത്. ബുധനിലെ കലോറിസ് ബേസിൻ ( Caloris Planitia), ശുക്രനിലെ കൂനിറ്റ്സ് ക്രേയ്റ്റർ ( Cunitz) എന്നിവ ഇതിനുദാഹരണങ്ങളാണ്. ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലെ വ്രെഡേഫോർട്ട് ഉൽക്കാഗർത്തമാണ് (Vredefort Crater) ഭൂമിയിലെ ഏറ്റവും വലിയ ഉൽക്കാഗർത്തം.[2]
| ||||
സൗരയൂഥത്തിലെ ഉൽക്കാഗർത്തങ്ങൾ:
|
ഇത്തരം ഗർത്തങ്ങളുടെ അരികുകകൾ സമീപപ്രദേശങ്ങളെക്കാൾ ഉയർന്നും തറഭാഗം താഴ്ന്നും ഇരിയ്ക്കും.[3] ചന്ദ്രൻ, ബുധൻ, കാലിസ്റ്റോ, ഗാനിമീഡ് ( Ganymede) തുടങ്ങിയ സൗരയൂഥത്തിലെ പല ഗോളങ്ങളിലും ഇത്തരം ഗർത്തങ്ങൾ അവയുടെ ബാഹ്യരൂപത്തെ വളരെയധികം സ്വാധീനിയ്ക്കുന്നു. എന്നാൽ ഭൂമി, ചൊവ്വ, ശുക്രൻ, യൂറോപ്പ, അയോ, ടൈറ്റാൻ തുടങ്ങിയ ഗോളങ്ങളിൽ ഇത്തരം ഗർത്തങ്ങൾ വ്യാപകമായി കാണപ്പെടുന്നില്ല. ഇത്തരം ഗർത്തങ്ങളുടെ കാലക്രമേണയുള്ള ദ്രവീകരണവും ( Erosion) ഗ്രഹങ്ങളുടെ ഫലകചലനങ്ങളും ( Tectonics) ആണ് ഇതിനുള്ള പ്രധാന കാരണങ്ങൾ.[4]
ബുധൻ, ചന്ദ്രൻ, ചൊവ്വ തുടങ്ങിയ ഗോളങ്ങളിലെ ഗർത്തരൂപീകരണത്തിന്റെ രേഖകൾ കാണിയ്ക്കുന്നത് ഏതാണ്ട് ഏതാണ്ട് 3.9 ബില്യൺ വർഷങ്ങൾക്ക് മുൻപ് ആന്തരികസൗരയൂഥത്തിൽ ഉൽക്കാപതനത്തിന്റെ തോത് വളരെ കൂടുതൽ ആയിരുന്നെന്നാണ്. എന്നാൽ ഇതിനെ അപേക്ഷിച്ച് ഭൂമിയിലെ ഉൽക്കാപതനത്തിന്റെ തോത് അല്പം കുറവായിരുന്നെന്നു കാണാം. ഓരോ ദശലക്ഷം വർഷത്തിലും ഏകദേശം 20 കിലോമീറ്റർ വരെയുള്ള ഗർത്തങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കാൻ ശേഷിയുള്ള മൂന്നുവരെ ഉൽക്കകൾ ഭൂമിയിൽ വീണിരുന്നു എന്നാണു കണക്കുകൾ കാണിയ്ക്കുന്നത്[5]. ഇതിന്റെ നിരക്ക് പ്രധാനമായും ക്ഷുദ്രഗ്രഹശൃംഖലയിലെ ഛിന്നഗ്രഹങ്ങളുടെ പരസ്പരമുള്ള കൂട്ടിമുട്ടലുകളുടെ നിരക്കിനെയും അതിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ ആന്തരികസൗരയൂഥത്തിലേയ്ക്ക് തള്ളപ്പെടുന്നതിന്റെ നിരക്കിനെയും ആശ്രയിച്ചിരിയ്ക്കുന്നു.[6] ഏതാണ്ട് 160 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്ക് മുൻപ് നടന്ന ഒരു കൂട്ടിയിടിയിൽ ആണ് ബാപ്ടിസ്റ്റീന കൂട്ടത്തിൽപ്പെട്ട ക്ഷുദ്രഗ്രഹങ്ങൾ ഉണ്ടായത്. ഇവ ആന്തരികസൗരയൂഥത്തിൽ ഉൽക്കാപതനത്തിന്റെ നിരക്ക് ഗണ്യമായി കൂട്ടിയിരുന്നു. ഇതിൽപ്പെട്ട ഒന്നാണ് 66 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങൾക്കുമുൻപ് ദിനോസറുകളുടെ വംശനാശത്തിനു കാരണമായതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന ചിക്സുലുബ് ഉൽക്കാപതനത്തിന് ( Chicxulub impact) കാരണമായതെന്ന് വിശ്വസിയ്ക്കപ്പെടുന്നു.[6]
ഭൂമിയുടെ ഉപരിതലത്തിലെ ദ്രവീകരണം, ഫലകചലനം തുടങ്ങിയ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഗർത്തങ്ങളുടെ ആകൃതിയെ കാര്യമായി ബാധിയ്ക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും ഇതുവരെ ഏതാണ്ട് 190 ഉൽക്കാഗർത്തങ്ങൾ ഭൂമിയിൽ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്.[7]. 13 മീറ്റർ തൊട്ട് 160 കിലോമീറ്റർ വ്യാസം വരെയുള്ളത് ഉണ്ട് ഇവയിൽ.[8]. അതുപോലെ ഇവ ഉണ്ടായ കാലയളവ് എടുത്താൽ ഏതാനും കൊല്ലങ്ങൾ മുതൽ (റഷ്യയിലെ Sikhote-Alin craters ഗർത്തം 1947'ൽ മാത്രമാണ് ഉണ്ടായത്) 2 ബില്യൺ വർഷങ്ങൾ മുൻപു ഉണ്ടായത് വരെ ഉണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും ഇന്നു കാണപ്പെടുന്നവയിൽ കൂടുതൽ ഗർത്തങ്ങൾക്കും 500 ദശലക്ഷം വർഷങ്ങളിൽ താഴെയേ പഴക്കമുള്ളൂ. ഇതിലും പഴക്കമുള്ള ഗർത്തങ്ങൾ ഭൂമിയിലെ ഉപരിതലപ്രവർത്തനങ്ങൾ വഴി തൂർന്നുപോയിരിയ്ക്കാം. ഇവ കൂടുതലും ഭൂഖണ്ഡങ്ങളുടെ ഉൾപ്രദേശങ്ങളിൽ ആണ് കാണപ്പെടുന്നത്.[9] പര്യവേഷണത്തിനുള്ള ബുദ്ധിമുട്ടുകൾ കൊണ്ടും ഭൗമപ്രവർത്തനങ്ങളുടെ തോത് വളരെ കൂടുതൽ ആയതിനാലും സമുദ്രങ്ങളുടെ അടിയിൽ വളരെ കുറച്ചു ഗർത്തങ്ങളേ കണ്ടുപിടിയ്ക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളൂ.