From Wikipedia, the free encyclopedia
Излачување (екскреција) — процес при кој се отстрануваат штетните или непотребни материи, наречени лачевини или екскрети надвор од организмот. Растенијата и животните се сосема различни во поглед на тоа како ги третираат екскретите и како ги излачуваат. Органските материи во клетката постојано се разложуваат во присуство на кислород, при што се добива јаглерод диоксид, енергија, вода и штетни материи, кои ако не се отстранат од организмот можат да предизвикаат труење. Такви материи се разни соли растворени во вода, мочна киселина, урејата, амонијакот и други. Овие материи ја сочинуваат мочта. Отстранувањето на штетните материи и водата (мочта) од организмот се вика лачење. Органите преку кои се исфрла мочта се викаат органи за излачување.
Kaj ’рбетниците, штетните материи и водата се излачуваат преку систем на органи за излачување и тоа: бубрезите, мочоводите, мочен меур и изводен мочен канал.
Сите ’рбетници немаат ист систем за излачување. Кај рибите системот за излачување е претставен со парни бубрези сместени од двете страни на ’рбетот, како две издолжени ленти со темноцрвена боја. Секој бубрег преку мочоводен канал е поврзан со мочниот меур. Преку изводен мочен канал мочта се исфрла надвор низ отвор кој се наоѓа зад аналниот отвор. Органите за излачување кај водоземците, влекачите и птиците се слични како кај рибите. Кај овие групи животни, бубрезите се пократки и истите немаат мочен меур. Преку мочоводните канали мочта се исфрла во клоаката кој е проширен заден дел на цревото. Мочта заедно со изметот се исфрла надвор. Цицачите имаат најсложен систем за излачување.
Бубрегот има форма на гравче со темноцрвена боја. На вдлабнатата страна се гледаат два крвни сада и излезот на мочоводот. На надолжниот пресек на бубрегот однадвор бубрегот е потемен и има зрнеста структура. Тоа е бубрежната кора. Тие ситни зрнца се наречени нефрони или малпигиеви телца, кои се богати со крвни капилари. Малпигиевите телца продолжуваат во малпигиеви цевчиња кои се групираат и формираат од 10 до 12 бубрежни пирамиди. Бубрежните пирамиди го формираат вториот слој на бубрегот наречен бубрежна средина. Третиот слој на бубрегот е празнина со неправилна форма и жолтеникава боја, наречен бубрежно легенче.
Во нефроните телца и цевчиња се врши цедење и прочистување на крвта при што се создава мочта, која се собира во бубрежното легенче и преку мочоводите се спроведува во мочниот меур. Од мочниот меур преку изводниот мочен канал се исфрла надвор.
Мочта е жолтеникава течност со солен вкус и непријатен мирис кој доаѓа од растворениот амонијак и други штетни материи. Дел од штетните материи и водата кај цицачите се исфрла и преку кожата како пот. Потта има сличен состав како мочта.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.