Бутан (гас)

Бутанот, претставува алкан со четири јаглеродни атоми. Неговата хемиска формула е CH₃CH₂CH₂CH₃. Постојат два изомери на ова соединение: n-бутан, како и изобутан (чиј системски назив е метилпропан) кој има формула CH(CH₃)₃.

За државата во Азија со истото име, видете Бутан (држава).

Бутан (гас)

Ball and stick model of butane Spacefill model of butane
Назив според МСЧПХ Бутан[1]
Назнаки
CAS-бр.	106-97-8 Ок
ChEBI	CHEBI:37808 Ок
ChEMBL	ChEMBL134702 Ок
ChemSpider	7555 Ок
EC-број	203-448-7
InChI InChI=1S/C4H10/c1-3-4-2/h3-4H2,1-2H3 Ок Клуч: IJDNQMDRQITEOD-UHFFFAOYSA-N Ок
3Д-модел (Jmol)	Слика
KEGG	D03186 Ок
MeSH	butane
PubChem	7843
RTECS-бр.	EJ4200000
SMILES CCCC
UNII	6LV4FOR43R Ок
ОН-бр.	1011
Својства
Хемиска формула
Моларна маса	0 g mol−1
Изглед	Colorless gas
Мирис	Odorless
Густина	2.48 mg mL−1 (at 15 °C)
Растворливост во вода	61 mg L−1 (at 20 °C)
Термохемија
Ст. енталпија на образување ΔfHo298	−126.3–−124.9 kJ mol−1
Ст. енталпија на согорување ΔcHo298	−2.8781–−2.8769 MJ mol−1
Специфичен топлински капацитет, C	98.49 J K−1 mol−1
Опасност
GHS-ознаки:
Пиктограми
Сигнални зборови	Опасност
Изјави за опасност	H220
Изјави за претпазливост	P210
NFPA 704	1 4 0
Температура на запалување	−60 °C
Граници на запалливост	1.8–8.4%
Смртоносна доза или концентрација:
LD50 (средна доза)	658 g m−3 (4 hour inhalation, rat)
Слични супстанци
Слични alkanes	Propane Isobutane Pentane
Слични супстанци	Perfluorobutane
Дополнителни податоци
Ок(што е ова?)  (провери) Освен ако не е поинаку укажано, податоците се однесуваат на материјалите во нивната стандардна состојба (25 °C, 100 kPa)
Наводи

Ова соединение е високо запаливо, безбојно, нема мирис и под притисок може лесно да премине во течна агрегатна состојва. Името бутан доаѓа од зборовите бут- (од бутерна киселина) и карактеристичната наставка за сите алкани, -ан.

• Структурни формули на двата изомера на бутанот
• 
  n-бутан
• Изобутан
  Изобутан

Реакции и употреба

Во услови на изобилство од кислород, бутанот согорува до јаглерод диоксид и водна пареа. Доколку кислородот е во ограничени количини, може да согори до јаглерод моноксид и вода.

2 C₄H₁₀ + 13 O₂ → 8 CO₂ + 10 H₂O

n-бутанот е основен супстрат за Ду Понтовиот каталитички процес за подготовка на малеичен анхидрид:

2 CH₃CH₂CH₂CH₃ + 7 O₂ → 2 C₂H₂(CO)₂O + 8 H₂O

n-бутанот, како и сите други јаглеводороди, подлежи на слободна радикалска хлорација при што се добиваат 1-хлоро и 2-хлоробутани, како и некои други поликохлорирани деривати.

Бутанот (најчесто во смеса со пропан) се продава во боци како гориво за домаќинството. Кога ќе се помеша со пропан или други јаглеводороди, тој се нарекува и втечнат нафтен гас (Liquified petroleum gas, LPG). Тој исто така се употребува и како состојка во бензинот, во запалките за цигари, како и во дезодорансите како гас за истиснување.

Многу чистите форми на бутанот, особено изобутанот, може да се користат како гасови за ладење во ладилниците, со што ги заменуваат многу штетните за озонската обвивка хлорофлуоро јаглеводородии.

Наводи

1. „butane - Compound Summary“. PubChem Compound. USA: National Center for Biotechnology Information. 16 September 2004. Identification and Related Records. Посетено на 11 December 2011.