биолошка молекула која се состои од вериги од аминокиселински остатоци From Wikipedia, the free encyclopedia
Белковини (или протеини, од грч. протеос = првобитен) — важни органски соединенија на клетката и организмот кои се застапени во најголем процент (10-20%) од вкупната тежина или 50% во сува маса. Покрај тоа што ја сочинуваат главната маса на протоплазмата од клетката, тие се и главен дел во молекуларната организација на клетката.
Белковините се макромолекуларни соединенија. Белковинската молекула ја градат хемиските елементи: јаглерод, водород, кислород и азот, а кај некои сулфур или фосфор. Овие молекули се хетерополимери кои под дејство на ензими се разложуваат до мономери, наречени аминокиселини. Белковините се разликуваат по видот, бројот и распоредот на аминокиселините што ја градат нивната полипептидна низа. Поради тоа, бројот на различните белковини е доста голем, особено ако се земе предвид дека една белковина е најчесто изграден од повеќе стотини аминокиселини. Некогаш е доволно да се промени само една аминокиселина во долгата низа и белковината да ги промени своите особини.
Молекулата на белковините е доста сложено градена макромолекуларна структура во која разликуваме неколку степени на организациона структура:
Ако вторичната и третичната структура на белковината се измени со некои физички или хемиски дејства, тој се трансформира во неактивна форма, односно настанува денатурација на белковината. Белковините се разликуваат и по начинот и условите на денатурирањето. Некои белковини имаат способност под одредени услови да се ренатурираат, што е од огромно значење за нивната функција во организмот.
Според хемискиот состав се разликуваат прости и сложени белковини. Простите се изградени само од аминокиселини, додека сложените содржат и небелковинската компонента, наречена простетична група.
Секоја белковина има специфична функција, бидејќи практично нема процес во живите организми, кој не зависи од одредеа белковина. Функциите можат да бидат најразлични, но формално може да се обединат во неколку групи:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.