From Wikipedia, the free encyclopedia
Филипини, официјално Република Филипини — островска нација во Југоисточна Азија. Се состои од архипелаг со 7.641 остров на Висајските Острови[5] кој се состои од три дела: Лусон, Висај и Минданао. Главниот град е Манила, додека најголемиот град е Кесон; двата града заедно ја формираат метрополитенската област Манила.
| Република Филипини Republika ng Pilipinas (филипински)
|
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Гесло: „За Господ, Народот, Природата и Земјата“ | ||||||
| Химна: Lupang Hinirang Избрана земја |
||||||
 |
||||||
| Главен град | Манила 14°35′N 121°0′E | |||||
| Најголем град | Кесон | |||||
| Службен јазик | филипински и англиски | |||||
| Признаени регионални јазици | биколски, себуански, илокански, хилигајнонски, капампангански, пангасинански, тагалски, варајски[1] | |||||
| Демоним | Филипинци
(Филипинец/Филипинка) |
|||||
| Уредување | Унитарна претседателска уставна република | |||||
| • | Претседател | Бонгбонг Маркос | ||||
| • | Потпретседател | Сара Дутерте | ||||
| Независност | од Шпанија од САД | |||||
| • | Основана | 16 март 1521 | ||||
| • | Декларирана | 12 јуни 1898 | ||||
| • | Самовладеење | 24 март 1934 | ||||
| • | призната независност | 4 јули 1946 | ||||
| • | Сегашен устав | 2 февруари 1987 | ||||
| Површина | ||||||
| • | Вкупна | 300,000 км2 [2](72ра) | ||||
| • | Вода (%) | 0,61% | ||||
| Население | ||||||
| • | проценка за 2000 г. | 88,701 милиони (12та) | ||||
| • | Попис 2000 | 76.498.735 | ||||
| • | Густина | 290 жит/км2 (320та) | ||||
| БДП (ПКМ) | проценка за 2006 г. | |||||
| • | Вкупен | $466,632 милијарди (25та) | ||||
| • | По жител | $5,365.287 (99та) | ||||
| БДП (номинален) | проценка за 2006 г. | |||||
| • | Вкупно | $117,562 милијарди (47ма) | ||||
| • | По жител | $1,351.718 (117та) | ||||
| Џиниев коеф. (2009) |  43.0[3]среден · 44 |
|||||
| ИЧР (2013) | ▲ 0.660[4] среден · 117та |
|||||
| Валута | Пезо (Филипински: piso  ) (PHP) |
|||||
| Часовен појас | ФСТ (UTC+8) | |||||
| НДД | .ph | |||||
| Повик. бр. | 63 | |||||
| 1. | Шпански и Арапски се промовирани како доброволни. | |||||
На север од Филипините преку Лусонското Море е Тајван; Виетнам се наоѓа на западната страна од Јужнокинеското Море; кон југозападот Сулското Море ги одвојува Филипините од островот Борнео, а Целебеското Море одделува од други индонезиски острови; кон исток излегува на Филипинското Море. Со оглед на тоа што се наоѓа во Тихиот Океан и во близина на екваторот, Филипините се изложени на земјотреси и тајфуни, но изобилуваат со големи природни ресурси, што ги става меѓу земјите со најразновидна флора и фауна. Со површина од околу 300.000 км2, Филипините се 64. држава по големина во светот.
Филипините имаат 100 милиони жители,[6] што ги прави седми во Азија и на дванаесеттото место во светот. Филипинската дијаспора е една од најбројните и се проценува дека околу 12 милиони Филипинци живеат надвор од матичната држава. Постојат многу етнички групи кои живеат на филипините. Првите жители биле Негритите кои се населиле уште во праисторијата. По нив, австронезијските народи пристигнале во неколку наоди. Во текот на вековите тука се населиле припадници на различни народи и нации, и за тоа придонела трговијата со кинезите, малајците, индијците и со исламските земји.
Филипините беа именувани по шпанскиот крал Филип II. Шпанскиот истражувач Руј Лопес во 1542 година,островите Лејтер и Самар, ги нарекол Фелипинас по принцот од Австрија, така што терминот Лас Ислас Филипинас започнал да се користи за целиот архипелаг. Пред прифаќањето на ова име, архипелагот е исто така познат како Ислас дел Пориенте (островите на запад), а исто така е користено и името кое го дал Магелан, Сан Лазаро.[7] [8] [9] [10] [11]
Во текот на историјата овој архипелаг го променил своето име неколкупати. За време на Филипинската револуција, Конгресот на Малолос ја прогласил под името Република Филипини (шпански: República Filipina). Во првите децении на XX век, американските колонијални власти оваа држава ја нарекувале Острови Филипини (англиски: Philippine Islands), што е превод на шпанското име. Од крајот на Втората светска војна, официјалното име за оваа земја е Република Филипини.[12]
Старите доселеници ги нарекле Филипините Дајав, па така е донесен предлог колонијалното име да биде заменето со Република Дајав,[13] покрај другите предлози.
Филипините се архипелаг кој опфаќа 7.107 острови со површина од околу 300.000 км2.[14] Единаесетте најголеми острови заземаат 94% од површината на Филипините. Двата најголеми острова се Лусон, кој опфаќа 105.000 км2 и Минданао, со површина од 95.000 км2. Должината на брегот е 36.289 км, што ги прави Филипините петти во светот.[15] Филипинскиот архипелаг се наоѓа помеѓу 116 ° 40 ', и 126 ° 34' ИГД и 4 ° 40 'и 21 ° 10' ТСВ. Кон исток, се граничи со Филипинското, кон запад со Јужнокинеското и на југ со Целебеското Море . Островот Борнео се наоѓа на само неколку стотици километри југозападно, додека Тајван се наоѓа северно од Филипинскиот архипелаг. Молучка и на островите Сулавеси се наоѓаат јужни и југозападно, додека Палау се наоѓа источно од Филипините.[1]
Островите на Филипинскиот архипелаг имаат вулканско потекло и главно се ридски. Во нив доминираат тропските дождовни шуми. Највисоката планина е планината Апо, со висина од 2954 метри, на островот Минданао. Најдолгата река е Кагајан, на север од островот Лусон, додека Лагуна де Бај е најголемото езеро на островот. Поголеми заливи на Филипинскиот архипелаг се Субик, Давао и Моро .
Филипините имаат умерена тропска клима која се одликува со голема влажност и топлина. Филипинскиот архипелаг има три сезони: таг-init или таг-арав ,оваа сезона е сува и многу пријатна сезона која трае од март до мај; дождовната сезона е од јуни до ноември; и таг-lamig, ладно и суво време и трае од декември до февруари. Од мај до октомври, југозападниот дел на архипелагот е изложен на монсун познат како Хабагат, додека монсунот Амихан е присутен на североисток од ноември до април.[16] Температурата најчесто се движи од 21 до 32 °C, иако може да биде значително повисока или пониска во зависност од сезоната. Најстуден месец е јануари, додека најтопол месец е мај.[17]
Просечната годишна температура е 26,6 °C.[16] Без оглед на географската широчината и должината температурните варијации на нивото на морето се минимални, додека со промената на надморската висина ова не е случај. Просечната годишна температура во Баги, на надморска височина од 1500 метри, изнесува 18,3 °C.
Филипините се демократска република со претседателски систем на власт.[18] Тие се унитарна држава, со исклучок на Автономниот регион во муслиманскиот Минданао, кој во голема мера е исклучен од надлежноста на републиканската влада. Од владеењето на Рамос, имало обиди за промена на организацијата на владата, со тоа што државата станала федерализирана.[19][20]
Во земјата живеат 88,5 милиони жители,по податоците од 2007та година.Тие се делат на 50 етнички групи меѓу кои најбројни се Тагали околу 30%,Илокано,Моро...Од доселеници најбројни се кинезите со околу 1,5 милиони.Со доаѓањето на Шпанците на овие простори придонело до ширење на христијанството,па така денес околу 95% од Фиилипинците се христијанска вера.Најповеќе се каотолици со околу 85%,6% се припадници на филипинската црква,4% се протестанти,додека во останатиот мал дел се со исламска вероисповед. Како службени јазици се англискиот и филипинскиот(стандардизиран јазик заснован на јазикот тагалог).Овие два јазика често се комбинираат во јавниот живот и медиумите.
Филипинската економија е една од најразвиените земји во АСЕАН, но на светско ниво се смета за земја во развој. Голем процентот на работоспособното население, кое работи во текстилната индустрија и во производството на облека и обувки. Од земјоделските производи најмногу се извезуваат ориз, чај, рум, кафе, банани, какао и ананас.Исто така се извезуваат и пластика, играчки, месо, риба, особено туна, чили и пиперки, компир, кокос и така натаму. Земјата има значителни количини на руда и нафта.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
