Желино

Желино — село и седиште на истоимената општина, во околината на градот Тетово.

Желино
Поглед на Желино со неговиот мост
Желино Местоположба на Желино во Македонија Желино на карта
Координати 41°58′49″N 21°3′51″E
Општина	Желино
Население	3.432 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	1226
Шифра на КО	28027, 28527
Надм. вис.	421 м
Желино на општинската карта Атарот на Желино во рамките на општината
Желино на Ризницата

Географија

Селото се наоѓа во северното подножје на Сува Гора, од десната страна на Вардар, на околу 500 метри надморска височина. Низ селото поминува магистралниот пат М-4 кој го поврзува на запад со Тетово, а на исток со Скопје. Оддалечено е 9 километри источно од Тетово.

Историја

Подрачјето на Желино е населено уште од неолитот, за што сведочи наоѓлиштето Бело Поле во неговиот атар.

Според податоците на бугарскиот етнограф Васил К’нчов, селото во 1900 година имало население од 490 муслимани (Албанци).^[2] Рускиот публицист Афанасиј Селишчев во 1929 година забележал дека селото било дел од Општина Желино и имало 144 куќи со 784 Албанци.^[3]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 1.351 —     1953 1.525 +12.9% 1961 1.766 +15.8% 1971 2.351 +33.1% 1981 3.111 +32.3%	Година Нас. ±% 1991 105 −96.6% 1994 3.679 +3403.8% 2002 4.110 +11.7% 2021 3.432 −16.5%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Желино живееле 400 жители, сите Албанци.^[2]

Според Афанасиј Селишчев во 1929 година Брвеница — село во Желинска општина (со центар во Сараќино) во Долнополошкиот срез и има 144 куќи со 784 жители, сите Албанци.^[4]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 900 Албанци.^[5]

Селото броело 1.766 жители во 1961 година, додека во 1994 година бројот се зголемил на 3.679 жители.

Според пописот на населението на Македонија од 2002 година, селото има 4.110 жители и 550 домаќинства, од кои 4.100 се Албанци, 1 Бошњак и 9 останати.^[6]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 3.432 жители, од кои 3.340 Македонци, 1 останат и 91 лице без податоци.^[7]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	400	—	1.351	1.525	1.766	2.351	3.111	105[8]	3.679	4.110	3.432

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]

Самоуправа и политика

Избирачко место

Во селото постојат избирачките места бр. 2106, 2106/1, 2107, 2107/1, 2108 и 2108/1 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште.^[13]

На претседателските избори во 2019 година, на овие избирачки места биле запишани вкупно 3.922 гласачи.^[14]

Културни и природни знаменитости

Мостови

• Желински мост — прогласен за културно наследство на Македонија

Археолошки наоѓалишта

• Бело Поле — населба од неолитот, римскиот период и средниот век
• Градиште — населба од бронзеното време и доцната антика
• Грамаѓе — населба од доцната антика

Личности

• Агим Рамадани (р. 3 октомври 1956), македонски политичар, пратеник на ДПА^[15][16]
• Абдурахман Алити (р. 1945) – правник, пратеник и амбасадор на Македонија во Република Бугарија

Поврзано

• Полог
• Општина Желино
• Тетово

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Кънчов, Васил. Македония. Етнография и статистика, София, 1900, стр. 212.
3. Селищев, Афанасий. Полог и его болгарское население. Исторические, этнографические и диалектологические очерки северо-западной Македонии, София, 1929, стр. 24.
4. Селищев, Афанасий. Полог и его болгарское население. Исторические, этнографические и диалектологические очерки северо-западной Македонии, София, 1929, стр. 23.
5. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
6. Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
7. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
8. Во Пописот од 1991 година, во населените места: Страчинци, Љуботен, Арачиново, Грушино, Мојанци, Орланци, Боговиње, Жеровјане, Пирок, Милетино, Радиовце, Теново, Челопек, Горно Јаболчиште, Велешта, Горно Татеши, Долно Татеши, Врапчиште, Топлица, Вруток, Долно Јеловце, Здуње, Речане, Балин Дол, Беловиште, Гостивар, Дебреше, Мало Турчане, Чајле, Баниште, Дебар, Кривци, Селокуќи, Хаме, Делогожди, Корошишта, Ливада, Мислодежда, Ново Село (Делогожди), Горна Бањица, Долна Бањица, Симница, Долна Лешница, Желино, Озормиште, Требош, Бачишта, Букојчани, Горно Строгомиште, Зајас, Колари, Лешница, Палиград, Смесница, Копанце, Шемшево, Горно Палчиште, Долно Палчиште, Камењане, Кичево, Долно Свиларе, Кондово, Радуша, Рудник Радуша, Бедиње, Горно Коњаре, Д`лга, Куманово, Лопате, Романовце, Сопот, Табановце, Черкези, Белановце, Матејче, Никуштак, Опае, Ропалце, Жужње, Нистрово, Сенце, Тануше, Добри Дол, Калиште, Неготино-Полошко, Сенокос, Бериково, Гарани, Јагол, Ново Село (Осломеј), Поповјани, Премка, Србица, Стрелци, Туин, Шутово, Охрид, Ќојлија, Арнакија, Буковиќ, Грчец, Крушопек, Ласкарци, Љубин, Семениште, Барово, Јаболци, Биџево, Долна Белица, Заграчани, Калишта, Радолишта, Струга, Батинци, Вртекица, Морани, Студеничани, Глоѓи, Доброште, Непроштено, Пршовце, Слатино, Теарце, Голема Речица, Лавце, Мала Речица, Сараќино, Тетово, Баланци, Форино, Чегране, Џепиште, Гајре, Лисец, Скопје дел - Гази Баба, Скопје дел Карпош, Скопје дел - Центар и Скопје дел - Чаир, дел од жителите не прифатија да земат учество (го бојкотираа) во Пописот.
9. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
10. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
11. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
12. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
13. „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
14. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
15. РАМАДАНИ АГИМ - Собрание на Македонија
16. „Agim Ramadani - CV, Univerziteti shtёteror i Tetovёs“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2009-11-04. Посетено на 2009-08-22.

Надворешни врски

• Сателитска снимка на Желино на Карти на Гугл