Долни и горни планети

Во Сончевиот Систем, една планета може да биде долна или горна во однос на друга кога нејзината орбита влегува во орбитата на другата планета околу Сонцето. Во оваа ситуација, втората планета се нарекува горна, а првата е долна. Гледајќи од Земјата, долни планети се Меркур и Венера, а горни се Марс, Јупитер, Сатурн, Уран и Нептун. Џуџестите планети како Церера и Плутон, како и највеќето астероиди се горни во смисла дека речиси сите кружат вон Земјината орбита.

Историја

Овие поими се воведени во геоцентричната космологија на Клавдиј Птоломеј за да се различат како долни оние планети (Меркур и Венера) чиј епициклус останува колинеарен со Земјата и Сонцето, од горните (Марс, Јупитер и Сатурн) кои немаат таква колинеарност.^[1]

Во XVI век Никола Коперник го отфрлил Птоломеевиот геоцентричен модел, и почнал да ги приемнува поимите за да ги разликува орбитите на планетите по големина во однос на Земјината.^[2]

Планети во секоја категорија

Кога Земјата е појдовна точка:

• Долни планети се Меркур и Венера, кои се поблиску до Сонцето отколку што е Земјата.
• Горни планети се Марс, Јупитер, Сатурн, Уран и Нептун (последните две се додадени подоцна), кои се подалеку до Сонцето отколку што е Земјата.

Поимите понекогаш се користа и поопшто. На пеример, Земјата е долна во однос на Марс.

Други поими

Поимите „внатрешна“ и „надворешна“ планета понекогаш се сметаат за синонимни на „долна“ и „горна“, но ова води до забуна. Внатрешна планета е планета која се наоѓа во астероидниот појас, а и надворешна планета е онаа вон него.

Наводи

1. Lakatos, Imre; Worrall, John; Currie, Gregory (1980). Worrall, John; Currie, Gregory (уред.). The Methodology of Scientific Research Programmes. Cambridge University Press. стр. 186. ISBN 0-521-28031-1.
2. Kuhn, Thomas S. (1985). The Copernican Revolution: Planetary Astronomy in the Development of Western Thought (4. изд.). Harvard University Press. стр. 172. ISBN 0-674-17103-9.