From Wikipedia, the free encyclopedia
Армијата на Македонија, официјално Армија на Република Северна Македонија — редовната вооружена сила на Македонија. Армијата се организира, подготвува и оспособува за водење вооружена борба и борбени и други дејствија за остварување на нејзината уставна функција за одбрана на Републиката, т.е. одбрана на независноста и територијалниот интегритет на Републиката. Армијата се состои од копнена војска и воено воздухопловство, кои понатаму се состојат од родови и служби. Армијата има постојан состав и резервни сили.
| Армија на Македонија | |
|---|---|
 Амблем на АРМ | |
| Основана | 21 февруари 1992 |
| Денешен облик | 27 март 1992 |
| Генералштаб | Скопје |
| Водство | |
| Врховен командант | Претседател Гордана Сиљановска-Давкова |
| Министер за одбрана | Владо Мисајловски |
| Началник на ГШ | Сашко Лафчиски |
| Човечка сила | |
| Старост за служба | 18 години |
| Регрутирање | Укинато во 2006 |
| На располагање | 1.051.917, age 18-49 (2024) |
| Способни | 782.054, age 18-49 (2024) |
| Достигнуваат старост (годишно) |
66,772[1] |
| Активен кадар | 10.000 |
| Резервен кадар | 62.000 |
| Трошоци | |
| Буџет | 327.000.000 EUR (2024)[2] |
| % од БДП | 2.05 % (2024) [2] |
| Производство | |
| Домашни добавувачи | Еурокомпозит Прилеп
АТС балистика |
| Странски добавувачи |  Германија Грција Србија Турција Бугарија Русија Украина САД |
| Поврзани статии | |
| Чинови | Чинови на АРМ |
.jpg)
Од нејзиното формирање во 1992 година до 2019 година, Армијата го носи официјалното име Армија на Република Македонија, а е позната и по скратеницата АРМ. По стапувањето во сила на Договорот од Преспа, името на Армијата е сменето во Армија на Република Северна Македонија, во согласност со промената на името на државата.
На 17 ноември 1991 година Собранието на Република Македонија го усвоило Уставот на Република Македонија, според кој Република Македонија е суверена, самостојна, демократска и социјална држава, а територијалниот интегритет и независноста на Република Македонија ги штитат вооружените сили на Републиката. Според членот 122 од Уставот, одбраната на Републиката се уредува со закон кој се донесува со двотретинско мнозинство гласови од вкупниот број пратеници. На 14 февруари 1992 година Собранието го изгласало Законот за одбрана на Република Македонија, според кој Армијата е вооружена сила, а „одбраната на Републиката ја остваруваат граѓаните, органите на државната власт и вооружените сили како армија на Република Македонија“.
На 21 февруари 1992 година претседателот на Република Македонија Киро Глигоров и заменикот на сојузниот секретар за народна одбрана на СФР Југославија Благоја Аџиќ склучиле договор за дислокација на Југословенската народна армија (ЈНА) од територијата на Република Македонија, со што започнал процесот на воено осамостојување на Република Македонија. На 11 март, на караулата „Рамна нива“ на македонско-бугарската граница кај Крива Паланка, постариот водник Сонко Ангеловски, при преземањето на караулата, за прв пат на македонски јазик ја презел должноста командир на караула. На 20 март завршило примопредавањето на граничните објекти – караули на Република Македонија со соседните држави Република Албанија, Република Бугарија и Република Грција. Најголемиот воен објект на територијата на Република Македонија, касарната „Илинден“ (тогаш „Маршал Тито“) во Скопје бил преземен на 26 март.
Република Македонија ја презела контролата над целата своја територија со своја војска на 27 март. За тоа бил потпишан договор меѓу претседателот Глигоров и генералот на ЈНА Никола Узелац. Тој ден последниот војник на Југословенската народна армија ја напуштил територијата на Република Македонија.
На 17 март истата година, за време на приемот на делегацијата на Република Словенија предводена од претседателот Милан Кучан, за прв пат при прием на висок гостин била интонирана македонската државна химна „Денес над Македонија“ и за прв пат командант на почесна единица, полковник Стефан Лазаревски, на македонски јазик му рапортирал на еден претседател кој допатувал во официјална посета на Република Македонија.
Со повлекувањето на опремата и вооружувањето со кои располагала ЈНА на територијата на Република Македонија, државата останала со скромни борбени средства и воена опрема во рамките на Територијалната одбрана. Но, успешно започнало спроведување на обука и подготовка на новоформираната Армија на Република Македонија за извршување на нејзината уставна улога и задачи.
По завршувањето на сите подготовки за прием на првата генерација македонски војници, на 14 април 1992 година во гарнизонот во Охрид пристигнал првиот регрут, Панче Јамандиев од Велес. Следниот ден во касарните во Скопје, Битола и Штип пристигнале и првите регрути од редовниот состав на Армијата на Република Македонија. Првата класа регрути од регрутниот состав на Армијата дале свечена обврска на 9 мај во касарната „Маршал Тито“ (денес „Илинден“) во Скопје. Пристигнувањето на првите регрути на Армијата на Република Македонија и нејзиното воено осамостојување биле симболично одбележани на 17 април со откривање на нова плоча на Домот на Армијата во Скопје од страна на претседателот Глигоров, на која бил поставен натпис „Република Македонија, Дом на Армијата – Скопје“.
Како вооружена сила на граѓаните на Република Македонија, со постојаниот и резервниот состав, се организира, подготвува и оспособува за водење вооружена борба и борбени и други дејствија за остварување на својата уставна улога и функција за одбрана на Република Македонија, како и за учество во мисии и задачи за одбрана и чување на мирот и безбедноста и за противтерористички дејства во земјата и странство, во содејство или во состав на колективните системи за безбедност и одбрана (НАТО, ЕУ, ПзМ).
Националната одбранбена политика и доктрина се одредени и се засноваат врз основните цели на безбедносната политика на Република Македонија:
Одбранбената политика на Република Македонија се заснова врз следниве принципи:
Претседателот на Република Македонија е Врховен командант на вооружените сили.
Претседателот ги донесува одбранбениот план и стратегија, одлуките за спроведување на готовноста, ја одобрува организациско-формациската структура на армијата, донесува документи за развој, одлуки за нејзина мобилизација и друго.
Претседателот исто така претседава и со Советот за безбедност на Република Македонија. Советот за безбедност ги разгледува прашањата сврзани со безбедноста и одбраната на Република Македонија и дава предлози на Собранието и на Владата.
Собранието на Република Македонија ги надгледува компетенциите на Владата сврзани со одбраната, донесува одлуки за постоење на непосредна закана од војна, прогласува настанување на воена состојба и мир и го донесува воениот буџет. Слични одговорности има и собраниската комисија за одбрана и безбедност.
Владата на Република Македонија ги има надлежностите во врска со донесувањето на предлогот на одбранбениот план, предлогот на буџетот за одбрана и друго.
Министерството за одбрана ја подготвува одбранбената стратегија, ја изработува проценката на можните ризици и закани, одговорно е за одбранбениот систем, обуката и готовноста на вооружените сили, опременоста и развојот, го предлага буџетот за одбрана и друго.
Од политичкото осамостојување на Македонија, функцијата министер за одбрана ја извршувале:[3]
Од основањето на АРМ, началници на ГШ на АРМ биле:[3]
ГШ на АРМ ги извршува оперативните и стручни работи во планирањето, организирањето, подготвувањето и командувањето со Армијата во целина или нејзини делови, при остварување на задачите кои произлегуваат од мисијата на АРМ.
Задачите на Генералштабот на Армијата се:
По повод 18 август, денот на АРМ, во 2016 година претседателот на Македонија, Ѓорге Иванов ги одликувал баталјонот на воената полиција и инженерскиот баталјон со орден за воени заслуги.[3]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
