Холандско колонијално царство

Холандско колонијално царство (холандски: Nederlandse koloniale rijk) е составено од прекуокеанските територии и трговски места управувани и под контрола од холандските овластени компании, најчесто од холандската западноиндиска компанија и холандската источноиндиска компанија - и преку нив од Холандската Република (1581-1795) и потоа од Кралството Холандија (по 1815).^[1] На почетокот целта за освојувањето на овие територии била трговијата, и најчесто се користело влијанието на трговското претпријатие и холандската контрола на меѓународните поморски бродски патишта за да се основаат трговски места на стратешки локации, а немало намера за експанзионистички територијални потфати.^[1][2] По Шпанија и Португалија, Холандија била трета Европска држава која основала колонијално царство.

Холандско колонијално царство Nederlandse koloniale rijk
Знаме Грб
Анахроно[б 1] Холандско колонијално царство   Територии управувани или потекнуваат од териториите управувани од Холандската источноиндиска компанија   Територии управувани или потекнуваат од териториите управувани од Холандската западноиндиска компанија Портокаловите квадратчиња ги покажуваат помалите трговски места, таканаречени ханделспостен. Анахроно[б 2] Холандско колонијално царство   Територии управувани или потекнуваат од териториите управувани од Холандската источноиндиска компанија   Територии управувани или потекнуваат од териториите управувани од Холандската западноиндиска компанија Портокаловите квадратчиња ги покажуваат помалите трговски места, таканаречени ханделспостен.
Никогаш Холандското царство истовремено не управувало со сите територии прикажани на картата. Картата ги покажува сите места кои во одреден период биле под власта на Холанѓаните. Никогаш Холандското царство истовремено не управувало со сите територии прикажани на картата. Картата ги покажува сите места кои во одреден период биле под власта на Холанѓаните.

Со неколку исклучоци, најголемиот дел од прекуокеанските поседи на Холандско колонијално царство биле крајбрежни тврдини, фабрики и пристанишни населби кон кои подоцна биле придодавани и нивните околни региони.^[2] Холандските овластени компании честопати се труделе да ги изолираат своите имоти за да се избегнат непотребни трошоци,^[3] и додека некои како Холандската колонија Кејп и Холандската Источна Индија и се прошириле (поради притисокот на независните холандски колонисти), други останале неразвиени, изолирани трговски центри зависни од околината во која се наоѓале.^[2] Ова било основната цел на Холандско колонијално царство: трговска размена наспроти суверенитет врз хомогени копна.^[2]

Империјалистичките амбиции на Холанѓаните растеле заедно со силата на нивната бродска индустрија, и нејзината улога во проширувањето на поморската трговија меѓу Европа и Ориентот.^[4] Бидејќи малите европски трговски компании честопати немале доволно капитал или работна сила за обемни активности, Генералните Држави на почетокот на седумнаесеттиот век ги овластиле поголемите организации - Холандската западноиндиска компанија и Холандската источноиндиска компанија.^[4] Овие биле своевремено најголемите поморски трговски компании, и едно време имале монопол врз стратешките европски бродски рути кон запад преку Јужната полутопка околу Јужна Америка преку Магелановиот Проток и кон исток околу Африка, покрај 'Ртот Добра Надеж.^[4] Нивната доминацијата во глобалната трговија во голема мера ја поттикнала трговската револуција и културниот процут во Холандија во 17-тиот век, познат како Холандско златно доба.^[5] Во потрага по нови трговски премини меѓу Азија и Европа, холандските морепловци ги истражувале и ги оцртувале бреговите на далечните региони како Австралија, Нов Зеланд, Тасманија и делови од источниот брег на Северна Америка.^[6] За време на периодот на протоиндустријализација, 50% од текстилот и 80% од свилата се увезувале од индиското Могулско царство, најчесто од нејзиниот најразвиен регион - Бенгалски Субах.^{[7][8][9][10]}

Во 18 век, по Четвртата англо-холандска војна (1780-1784), во која Холандската Република загубила голем број од своите колонијални поседи и трговски монополи за сметка на Британската империја, кога им бил одземен и Могулскиот Бенгал во битката кај Пласеј од страна на Источноиндиската компанија.^[11][12][13] Сепак, во царството останале многу територии до појавата на глобалната деколонизација по Втората светска војна, имено Источна Индија и Холандска Гвајана.^[14] Три поранешни колонијални територии на островите на Западните Инди околу Карипското Море - Аруба, Курасао и Свети Мартин - и понатаму се конститутивни земји на Кралството Холандија.^[14]

Поранешни холандски колонијални поседи

• Холандскa Источнa Индиja преку владеењето на компанијата (1603–1949) и Холандска Нова Гвинеја (до 1962 година)
• Холандска Индија (1605–1825)
• Холандски Златен Брег (1612–1872)
• Нова Холандија (1614–1667, 1673–1674)
• Холандски Гвајани (1616–1975)
• Холандска Формоза (1624-1662) и Килунг (Форт Норд-Холандија; 1663-1668)
• Холандски Девствени Острови (1625-1680)
• Холандски Бенгал (1627–1825)
• Холандски Бразил (1630–1654)
• Холандски Маурициус (1638–1710)
• Холандски Цејлон (1640–1796)
• Холандска Малака (1641–1795, 1818–1825)
• Холандска колонија Кејп (1652–1806)
• Холандски Малабар (1665-1795)
• Холандски Суринам (1667–1954)
• Њу Холандија (Акадија) (1674-1678)

Поврзано

• Холандска западноиндиска компанија
• Холандска Источна Индија
• Холандска источноиндиска компанија
• Министерство за колонии (Холандија)
• Холандски Антили

Наводи

1. Israel, Jonathan (2003). Empires and Entrepots: Dutch, the Spanish Monarchy and the Jews, 1585–1713. London: Hambledon Press. стр. x–xii. ISBN 978-1852850227.
2. Ward, Kerry (2009). Networks of Empire: Forced Migration in the Dutch East India Company. Cambridge: Cambridge University Press. стр. 322–342. ISBN 978-0-521-88586-7.
3. Andre du Toit & Hermann Giliomee (1983). Afrikaner Political Thought: Analysis and Documents, Volume One (1780–1850) (1983. изд.). Claremont: David Philip (Pty) Ltd. стр. 1–305. ISBN 0908396716.
4. Hunt, John (2005). Campbell, Heather-Ann (уред.). Dutch South Africa: Early Settlers at the Cape, 1652–1708. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. стр. 2–13. ISBN 978-1904744955.
5. Hsin-Hui, Chiu (2008). The Colonial 'civilizing Process' in Dutch Formosa: 1624–1662. Leiden: Tuta Sub Aegide Pallas. стр. 3–8. ISBN 978-9004165076.
6. Fisher, Ann Richmond (2007). Explorers of the New World Time Line. Dayton, Ohio: Teaching & Learning Company. стр. 53–59. ISBN 978-1429113175.
7. Junie T. Tong (2016). Finance and Society in 21st Century China: Chinese Culture Versus Western Markets. CRC Press. стр. 151. ISBN 978-1-317-13522-7.
8. John L. Esposito, уред. (2004). The Islamic World: Past and Present. Volume 1: Abba - Hist. Oxford University Press. стр. 174. ISBN 978-0-19-516520-3.
9. Nanda, J. N (2005). Bengal: the unique state. Concept Publishing Company. p. 10. 2005. ISBN 978-81-8069-149-2. Bengal [...] was rich in the production and export of grain, salt, fruit, liquors and wines, precious metals and ornaments besides the output of its handlooms in silk and cotton. Europe referred to Bengal as the richest country to trade with.
10. Om Prakash, "Empire, Mughal", History of World Trade Since 1450, edited by John J. McCusker, vol. 1, Macmillan Reference USA, 2006, pp. 237–240, World History in Context. Retrieved 3 August 2017
11. Indrajit Ray (2011). Bengal Industries and the British Industrial Revolution (1757–1857). Routledge. стр. 57, 90, 174. ISBN 978-1-136-82552-1.
12. Hobkirk, Michael (1992). Land, Sea or Air?: Military Priorities- Historical Choices. Basingstoke: Palgrave-Macmillan. стр. 77–80. ISBN 978-0312074937.
13. Dalio, Ray. "The Big Cycles of the Dutch and British Empires and Their Currencies", LinkedIn, 21 May 2020
14. Jones, Guno (2014). Essed, Philomena; Hoving, Isabel (уред.). Dutch Racism. Amsterdam: Rodopi B.V. стр. 315–316. ISBN 978-9042037588.