Сурдулица
From Wikipedia, the free encyclopedia
Сурдулица — градска населба во Србија во општина Сурдулица во Пчињски Округ. Со пописот од 2011-тата во Србија, бројoт на население е 10.888 жители.
| Сурдулица Surdulica | ||
|---|---|---|
| Општина и град | ||
 Сурдулица | ||
| ||
 Местоположба на картата | ||
| Координати: 42°41′N 22°10′E | ||
| Држава |  Србија | |
| Округ | Пчињски | |
| Населени места | 41 | |
| Управа | ||
| • Градоначалник | Новица Тончев | |
| Површина[1] | ||
| • Општина | 628 км2 (242 ми2) | |
| Население (2011)[2] | ||
| • Град | 11.400 | |
| • Општина | 20.319 | |
| Час. појас | CET (UTC+1) | |
| • Лето (ЛСВ) | CEST (UTC+2) | |
| Поштенски број | 17530 | |
| Повикувачки број | +381 17 | |
| Таблици | SC | |
| Мреж. место | surdulica.rs | |
Името Сурдулица се појавува уште од 1530. година. Турците во Сурдулица живееле до 1888. година. Се наоѓа на надморска висина од 475 метри. Сместена е во котлина опкружена со планини: Чемерник, Варденик и Кукавица. Патот по планините Чемерник и Варденик води до Власинско Езеро кое е на надморска висина од 1230 метри. Во Сурдулица протекуваат две реки и тоа Врла и Романовска Река.
Праисторија
Локацијата на Сурдулица во праисториско време се наоѓала на подрачје на денешната градска населба (градска периферија). Во античкото време Сурдулица ја сменува локацијата, во подножјето на Варденик. Локацијата на Сурдулица како селска населба во средновековно феудално време, повеќе е пространа во однос на периодот пред тоа. Се наоѓала на истиот простор и во новиот век.
Први пишани траги
Првите пишани траги од Сурдулица се од патописецот Бенедикт Курипешич од 1530 година. Во средниот век Сурдулица беше во состав на српската средновековна држава. Во владеењето на Неманиќи, Цесар Угљеша ја држел Сурдулица од 1402. до 1423. година. Во средновековна Србија во време на турското владеење Сурдулица е рударско село, бидејќи во близина имало рудник на железо.
Во состав на Србија
Оваква местоположба Сурдулица ја имала сè до ослободување од Турците 1877. година, кага од основ ја изменила својата слика со доселување на бројно српско население, со раселување на турско и албанско население. Таа слика се менува кога Сурдулица од селска населба настанува варошица и седиште на Врањскиот Округ.
НАТО бомбардирање
За жал » Српска костурница », Сурдулица повторно ја добива 1999 година, на почетокот на 21 век, за време на агресијата на НАТО врз Србија. Во секојдневните разарнувања на градот и околината настрадале околу 700 згради вклучувајќи и болницата, градскиот водовод, училиште Ј. Ј. Змај, а животот го загубиле 35 лица.
Модерно време
Денес Сурдулица е обновена и повторно е убав и модеран град и општина со развиено земјоделство, патна мрежа, електро, водоводна и канализациска мрежа, со развиени училишта, здравство и со бројни институциии од интерес за сите граѓани.
Сурдулица низ својaтa историјa израснува во убав, модеран град со околу 13.000 жители и околу 5.000 вработени во општината. Градот Сурдулица се наоѓа во источниот дел на Масуричката Котлина, од двете страни на реката Врла (долга 27 км), десна притока на река Јужна Морава. Градот е на место каде Врла излази од Варденичката Клисура и тече преку Масуричка Котлина. Тука Врла има од левата страна притока, Романовска Река. Од двете страни се на реки на Сурдулица, при што се дава живописен изглед, а реките овозможуваат модерен урбанистички развој.
Во првата година по војната во 1946 година, Сурдулица го обновува земјоделството, занаетчиството и трговијата. На крајот од првата година по војната се почнува со првите работи на изградба на ХЕ »Власина«, со тоа и интензивен нов живот во самиот град и неговата околина. Годините на изградба на големиот електроенергетски систем го обновиле крајот, поради потребите со него се развиваат и најјаките денешни сурдулички компании за вода »Роса«, »Симпо-Стил« и во последно време и голем број на приватни и мали претпријатија.
Примарната здравствена заштита во општината го дава Домот на здравство со амбулантите во сите поголеми села и Власина Клисура и Божица. Во Сурдулица постои и општа болница со сите потребни одделенија и специјалната болница за лекување на туберкулоза.
Со основното образование на област на општината на Сурдулица има околу 2,673 ученици од првото до осмо одделение во 127 одделенија во 7 основни училишта. Во основното образование е тенденција на подобрување на материјалната основа на работата со сè потешки услови на обезбедување на финансиски средства, во што општината има голема поддршка од Европската Унија. Во област на основното образование, останува и понатаму изразена тенденција на опаѓање на бројот на ученици во селските подрачја како последица на изумирање на селата што претставува голем проблем на Србија каде општината очекува економска политика на државата.
Во област на детската заштита во Сурдулица постојат две многу функционални градинки, со капацитет на 252 деца во една смена. Покрај воспитните групи во градот има објекти за полудневен престој во селата: Јелашница, Сувојница, Биновце, Масурица, Алакинце и Бело Поле. Со донација на германската влада изградена е зграда на ромскиот образовен центар во кој се одржуваат програми на помош на ромските и останатите деца во образованието.
Во Сурдулица има 3 средни училишта: гимназија, земјоделско-шумарско и техничко, што овозможува целосна образовна покриеност на учениците. Од скоро во Сурдулица почнува со работа и приватниот факултет „Мега Тренд“, вистина со скромен капацитет, но со самото постоење дава на мештаните и на околните места можност за полесно студирање. Постои можност за отворање на други факултети на територија на општината на Сурдулица. За тоа постои и техничка можност, и желба на локалната самоуправа и на населението. Со таквиот чекор, се појавува можност на развој не само на градот, туку и на локалната индустрија, туризмот, зголемувње на стандардот на населението и она што е моментално голем проблем на малите градови, спречување на одлив на население.
Во област на општината културни активности се одвиваат преку културните центри со прикажување на филмови, аматерски активности, и останати содржаи на градската библиотека »Радоје Домановиќ« која освен со библиотека се занимава и со издавање и организирање на литературни вечери, трибини и со мултимедијални проекти и со образување на загрозени и ранливи групи.
На територијата на Сурдулица постои вкупно 11 православни храмови, а и многу места кои нароот ги нарекува како цркви, манастири, каде се наоѓаат остатоци, најчесто темели на старите (за време на Турците) цркви и капели и кои и денес се почитуваат од народот.
- Клисура: храм Св. Троица, изграден во 1878. год.
- Власина: храм Св. Пророка Илије од 18 век.
- Јелашница: храм Раѓање на Светата Богородице, изграден во 1892. год.
- Мачкатица: храм на Св. Јован Крстител од 19 века.
- Сувојница: храм Св. Троица.
- Сурдулица: храм Св. голем. Георгија, изграден во 1895. год.
Храм Св. Пантелејмон од 19 век изграден на темелите на манастир Св. Роман, за чија старост нема податок, но се смета дека е подигнат од страната на византискиот цар Роман Диоген во 11 век и дека бил како попатна станица за одмор помеѓу Рилски манастир и Св. Прохор Пчињски кој е изграден од истиот ктитор.
Во населбата Сурдулица живеат 8,476 жители, а просечната старост на населението е 37,2 години (36,4 кај мажите и 37,9 кај жените). Има 3239 домаќинства, а просечниот број на членови по домаќинство е 3,36. Оваа населба е главно населена со Срби, а во последните три пописи, констатиран е пад во бројот на населението.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
