Прогласување на Душановиот законик
From Wikipedia, the free encyclopedia
Прогласувањето на Душановиот законик (српски: Proglašenje Dušanovog zakonika) — името дадено на секоја од седумте верзии на композицијата насликана од Паја Јовановиќ кои го прикажуваат Душан како го воведува најраниот српски законски кодекс на своите поданици во Скопје во 1349 година. Кралската српска влада ја нарачала првата верзија за 30.000 динари во 1899 година, со намера таа да биде изложена на изложбата Universelle (светски саем) следната година во Париз.
Кога првично била нарачана, сликата била наменета да го прикаже крунисувањето на Душан во 1346 година како цар на Србија. По консултација со политичарот и историчар Стојан Новаковиќ, Јовановиќ одлучил да не наслика сцена од крунисувањето на Душан и наместо тоа одлучил да го прикаже прогласувањето на неговиот законски кодекс. Така, сликата честопати погрешно била опишувана дека го прикажува крунисувањето. Јовановиќ посветил големо внимание на историските детали при подготовката за работата, посетувајќи неколку средновековни српски православни манастири во Косово и Македонија, проучувајќи ги средновековните носии и оружјето и консултирајќи се со експерти за тој период.
Првата верзија била завршена навреме за светскиот саем, каде што добила широко распространето критичко признание и била наградена со златен медал од уметничката комисија на саемот. Според мислењето на еден историчар на уметност, одлуката на уметничкиот комитет потврдила дека сликата е на исто ниво со делата на најголемите визуелни уметници во светот. Голем број историчари и критичари сметаат дека „Прогласувањето на Душановиот законски кодекс“ е едно од најдобрите дела на Јовановиќ, а самиот Јовановиќ сметал дека сликата е негова „најубава композиција“.