From Wikipedia, the free encyclopedia
Планинска чубрика или планинска чубрица (науч. Satureja montana) — повеќегодишна, полузимзелена билка од семејството Lamiaceae. Потекнува од умерено топлите региони на јужна Европа, Медитеранот и Африка. Има темнозелени лисја и летни цветови кои се движат од бледо розова до бела. Сродното растение, чебрика (Satureja hortensis L.) е едногодишно растение.
| Планинска чубрика | |
|---|---|
 | |
| Научна класификација [ у ] | |
| Царство: | Растенија |
| клад: | Скриеносеменици |
| клад: | Евдикоти |
| клад: | Астериди |
| Ред: | Усноцветовидни |
| Семејство: | Усноцветни |
| Род: | Чубрика |
| Вид: | Планинска чубрика |
| Научен назив | |
| Satureja montana L. | |
| Синоними[1] | |
|
Список
| |
Расте од 10 до 40 см.[2][3] Кожести,[3] темно зелени [4] листовите се, овално-ланцетни, или иглички,[5] 1-2 см долги и 5 мм широки. Цветовите се појавуваат во лето,[5] помеѓу јули и октомври,[6] и се движат од бледа розова до бела.[3][7] Цветовите на планинската чубрица се помали од цветовите на чебриката.[8] Содржи карвакрол,[7] монотерпеноиден фенол.[9]
Билката првпат ја објавил Карл Линеус во неговата книга Species Plantarum на страница 568 во 1753 година.[1][10] Латинскиот специфичен епитет Монтана се однесува на планини.[11] Исто така познат како "планински чубрица".[3]
Планинска чубрица потекнува од областите со умерена клима во Европа,[4] Медитеранот,[2] и Африка.[6] Прилагодена е на живот и во Велика Британија .[6] Може да расте во стари ѕидови, на суви брегови и карпи на ридови,[6] или карпести планински падини.[3] Обично расте на варовнички,[6] или алкални почви.[4]
Постојат докази за употребата на планинската чубрица пред околу 2000 години од страна на старите Римјани и Грци.[3]
Бидејќи е лесна за одгледување, планинската чубрица е привлечно растение за секоја кулинарска тревна градина. Потребни се шест часа сонце дневно во почва што добро се исцедува.[12] Во умерените клими, во зима хибернира, на пролет повторно ги вади лисјата на голите стебла - не треба да се сече растението, сите оние стебла што изгледаат мртви повторно ќе излиснат. Може да се користи во градина со билки.[3]
Може да се размножува од иглолисни сечи.[4][13]
Се користи како придружно растение за грав, а исто така се сади со рози, намалувајќи ја мувлата и вошката вошка .[6][12][14]
Планинската чубрица „Nana" е позната џуџеста сорта.[15] Планинската чубрица „Прострата бела“ е мала бела цветна форма.[16]
Во готвењето, планинската чубрица има репутација дека оди многу добро и со грав и со месо [17] како пилешко или мисиркино, може да се користи за полнење. Се користи и во супи и сосови. Има силен вкус [3][18] додека не е сварен, но губи голем дел од својот вкус при продолжено готвење. Може да се додаде во презла, како премаз за различни меса, вклучително и пастрмка.[8]
Се тврди дека планинската чубрица има антисептички, ароматични, карминативни и дигестивни придобивки.[6][17] Се користела и како третман за убоди од пчели,[13][19] или каснувања од инсекти, со употреба на лапа од листовите.[17] Растението има посилно дејство од сродното растение чебрика.[17]
Се вели дека е лек за колика и лек за надуеност, додека исто така се користи за лекување на гастроентеритис, циститис, гадење, дијареа, бронхијална конгестија, болки во грлото и менструални проблеми.[17] Не треба да се препишува за бремени жени.
Растението се жнее во лето и може да се користи свежо и сушено. Се прави масло од растението кое се користи за да помогне со болки против артритис.[12][17]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
