Иран
From Wikipedia, the free encyclopedia
Иран (персиски: ایران, Jomhuri-ye Islāmi-ye Irān; полно име: Исламска Република Иран, персиски: جمهوری اسلامی ایران) — држава во Западна Азија. Главен град е Техеран. На запад се граничи со Ирак и Турција, на север со Ерменија, Азербејџан и Туркменистан и на исток со Авганистан и Пакистан. На север излегува на Касписко Море, а на југ на Персискиот Залив и Оманскиот Залив. Службен календар во државата е персискиот календар. Иран меѓународно бил познат под името Персија сè до 1935.
Кратки факти Исламска Република Иран جمهوری اسلامی ايران (персиски)Jomhuri-ye Eslâmi-ye Irân, Службен јазик ...
Исламска Република Иран جمهوری اسلامی ايران (персиски) Jomhuri-ye Eslâmi-ye Irân |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Гесло: استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی Esteqlâl, Âzâdi, Jomhuri-ye Eslâmi „Независност, слобода, Исламска Република“ |
||||||
Химна: سرود ملی جمهوری اسلامی ایران Sorud-e Melli-ye Jomhuri-ye Eslâmi-ye Irân Државна химна на Исламска Република Иран |
||||||
Местоположба на Иран
|
||||||
Главен град (и најголем) | Техеран 35°41′N 51°25′E | |||||
Службен јазик | персиски | |||||
Демоним | Иранец | |||||
Уредување | Исламска република | |||||
• | Врховен водач | Ајатолах Али Хаменеи | ||||
• | Претседател | Масуд Пезешкијан | ||||
• | Потпретседател | Мохамад-Реза Ареф | ||||
Законодавство | Меџлис | |||||
Основање[1] | ||||||
• | Медијци | 625 п.н.е[1] | ||||
• | Ахемениди | 550 п.н.е | ||||
• | Парти | 247 п.н.е | ||||
• | Сасаниди | 224 | ||||
• | Буиди | 934 | ||||
• | Сефевиди[2] | 1501 | ||||
• | Пахлави | 15 декември 1925 | ||||
• | Револуција | 1978 – 1979 | ||||
• | Тековен устав | 3 декември 1979 | ||||
Површина | ||||||
• | Вкупна | 1.648.195 км2 (17.) | ||||
• | Вода (%) | 1.63 | ||||
Население | ||||||
• | проценка за 2019 г. | 83.183.741 (17.) | ||||
• | Попис 2011 | 75.149.669 | ||||
• | Густина | 48 жит/км2 (162.) | ||||
БДП (ПКМ) | проценка за 2022 г. | |||||
• | Вкупен | $1,573 трлн.[3] (21.) | ||||
• | По жител | $18.332[3] (66.) | ||||
БДП (номинален) | проценка за 2022 г. | |||||
• | Вкупно | $1,739 трлн.[3] (14.) | ||||
• | По жител | $20.261[3] (78.) | ||||
Џиниев коеф. (2018) | 42.0 среден |
|||||
ИЧР (2019) | ▼ 0.783[4] висок · 70. |
|||||
Валута | Ирански ријал (IRR ) |
|||||
Часовен појас | IRST (UTC+3:30) | |||||
• | (ЛСВ) | IRDT (UTC+4:30) | ||||
Датумски формат | гггг/мм/дд | |||||
Се вози на | десно | |||||
НДД | .ir | |||||
Повик. бр. | +98 |
Затвори
Иран е мултикултурна земја со многу етнички и јазични групи. Најголеми од нив се Персијците (61 %), Азербејџанци (16 %), Курди (10 %) и Лури (6 %).[5]