From Wikipedia, the free encyclopedia
Независна Македонија била идејна концепција на Македонците, меѓу двете светски војни,[1] за решавање на македонското прашање преку создавање на самостојна македонска држава и претставува континуитет во македонското револуционерно движење и програмските определби на Македонската револуционерна организација, односно нејзината идеја за создавање на автономна Македонија. Концепцијата својата конечна форма ја добила со виенските разговори помеѓу ВМРО и Коминтерната за создавање на единствено македонско револуционерно движење и обединувањето на македонскиот народ околу идејата за Независна Македонија. Оваа концепција претставувала една нова определба, нова политичка и национална платформа на ослободувањето и обединувањ на Македонија во една наполно независна и самостојна политичка единица во нејзините природни, географски и етнографски граници во новите историски услови.[2][3]
Слоганот Независна Македонија се појавил по завршувањето на Првата светска војна и станува дел од идејните, концептуталните и програмските определби на Македонското национално движење и сите револуционерни огранизации што произлегле од оваа движење. Зачетокот на концепција може да се најде во опширната дискусија на Васил Коларов, која била прифатена од Шестата конференција на Балканската комунистичка федерација како резолуција под насловот Иднината на Македонија и Тракија. Оваа резолуциија призлегла од потребите за изградување на програмска платформа што ќе им одговара на интерсите на макеоднскиот народ и би послужила како рамковна платформа за предвидените разгови со Тодор Александров и ВМРО. Врз основа на оваа резолуција подоцна бил изграден идниот Мајски манифест.
Резолуцијата не се одликува со голема доследност во теоретскиот пристапк кон објаснувањето на макеоднскиот национален субјект, меѓутоа таа претставува голем чекор напред, особено точката два во која се вели:
Македонското население со години водеше херојска и тешка борба за национална слобода. Соперништвата... на соседните држави и омразата помеѓу различните макеоднски националности често водеа кон заеднички разурнувачки вијни, ја ослабуваа борбата против заедничкиот непријател, султанот и турските бегови, но никојпат не беа во можност да го разурнат убедувањето на Македонските Словени дека само автономна и обединета Македонија може да им осигура права и слобода на сите нејзини националности... Војните од 1912-1913 и 1915-1918, коишто завршија со делбата и економското уривање на Македонија, и со новото политичко ропство, само ги засилија аспирациите на населението за национална и политичка независност. Обединета и автономна Македонија е сега паролата на Македонците во сите делови на нивната Татковина која е покриена со урнатини. Под оваа парола тие ја организираат и ја водат борбата... Македонскиот народ во минатото беше ставен на толку тешки искушенија што тој никогаш повеќе нема желба да му се потчини на влијанието на своите пројатели и заштитници
— [4]
Тодор Александров ја прифатил идејата за Независна Македонија сметајќи дека со таа концепција ќе се зачува интегритетот и неделивоста на Македонија, ќе се застане на патот на српско-грчките територијални претензии, а бугарската влада би го вратила Пиринскиот крај за да се создаде од Македонија независна држава под протекторат на големите сили [1]. Од виенските разговори помеѓу ВМРО и Коминерната произлегле четири документи, во еден од нив, односно во Протокол за обединување на македонското револуционерно движење од 1924 година, било истакнато:
Во Мајскиот манифест меѓу другото било истакнато дека:
Меѓутоа Тодор Алексанров се откажал од виенските разговори и потпишаните договори по што набргу уследило и неговото убиство, а Централниот комитет на ВМРО продолжил со негирањето на мајската платформа.
По смрта на Александров доаѓа до обединување на сите организции од македонското револуционерно движење кои ја прифатиле мајската платформа. Отука била создаден ВМРО (Обединета) чија цел била:
Да се развива засилена пропагнада и агитација меѓу макеоднскиот народ, без разлика на националностите што го сочинуваат, за неговото организирање за револуционерна борба, чијашто цел е ослободување и обединување на Македонија во едно политичко цело, независна македонска република, и нејзино федерирање со други слободни национални републики - за изградба на Балканска федерација... Да ја засили својата пропаганда и агитација во туѓина меѓу работните маси и прогресивното општествено мислење, како и сред македонската и балканската емиграција за независна Македонија и Балканска федерација
— [6]
ВМРО (Обединета) имала еволутивен став во однос на македонското национално прашање. Од првичните ставови за етничкиот состав на населението на Македонија како шаренило на народи (Бугари, Грци, Срби итн.), подоцна станале доминантни ставовите дека Македонците се посебен народ (нација) и со посебен јазик.
.jpg)
ВМРО на Иван Михајлов и покрај фактот што се откажале од мајската платформа сепак не ја отфрлиле идејата за Независна Македонија, односно создавање на една независна самостојна македонска држава која подоцна би можела да влезе во рамките на поширока балканска федерација. Меѓутоа Иван Михајлов и неговите соистомисленици направиле значајна отстапка од мајската платформа, всушност тие се вратиле на стартото видување дека македонска нација не постои, а македонскиот народ се состои од Бугари, Срби, Грци, Албанци, Турци и др. Овие погледи може да се видат во тезата Зошто се борам за Независна Македонија, изработена од Ванчо Михајлов, а најверојатно и од Јордан Чкатров, основа за идната брошура Македонија - Швајцарија на Балканот, во која било истакнато:
... Идејата за независност стои повисоко од сите други становишта во врска со Македонија, затоа што таа не е егоцентрична. Таа води сметка како за Македонија така и за нејзините соседи, вклучувајќи ги тука и оние што ја угнетувале. Македонските борци прибегнале до една творечка идеја, којашто му дава воздух и отвора перспективи за болниот и тревожен Балкан. Средстаата за остварување на оваа идеја се тука; аргументите во нејзина одбрана се толку јасни и убедливи; минатото и сегашноста ги нудат во изобилство, иднината ги предочува на секого. Потребна е само добрата волја на соседите и на подалечните фактори... Потполно е јасно зошто Македонците порано зборуваа за автономија. Во тоа време цела Македонија се наоѓаше под турска власт; таа можеше, според тоа, да егзистира цела во граииците на турската држава, при автономен режим. Меѓутоа, по 1912 година, можеше да се бара само независност. Ставена беше под власта на три различни режими, во три одделни држави, распарчена како еден вид мала Полонија (Полска). При таквата нејзина положба, таа не би располагала ниту со целата своја територија, ниту со својот морски брег, ниту со своите трговски патишта. Не би го носела ниту своето име во трите нејзини делови - на едно место би била Северна Грција, на друго - Јужна Србија итн... Кон посочените тука идеи македонското движење се придржува повеќе од половина век. Тие се поддржуваат од сите ослободителни кругови во странство. Мислиме дека идејата за независна Македонија и за балканско помирување треба да биде уште поприфатлива денес, кога така упорно се разгледува потребата од мир и единство во цела Европа.
Михајлов поимот автономна го заменил со поимот независна Македонија во која живеат Бугари. Негова стратегиска цел била создавање на Македонија како втора бугарска држава.[белешка 1][белешка 2]
Покрај ВМРО, овој слоган бил прифатен од голем број на организаци и друштва во македонското револуционерно движење. Весникот на организацијата на македонските бегалци во Бугарија се нарекувал Независна Македонија. Во воведната статија на неговиот прв број било наведено дека легалната борба има за цел издигне на Македонија во нејзините географически и економски граници во независна држава
Денес во Република Македонија, политичката платформа за Независна Македонија, се третира како важна етапа во борбата на македонскиот народ за создавање на своја сопствена држава. Отука се преземени неколку чекори за одбелжување на овој значаен симбoл од историјата на македонската нација.
Во Скопје, односно во општината Центар е изградена спортска сала со името Независна Македонија, а на левиот брег на реката Вардар во тек е изградба на колонадата која ќе го носи името „Независна Македонија“. Станува збор за изградба на амфитеатар со античка колонада. Како дел од градбата ќе се постават девет скулптури музи и два лава [7].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
