From Wikipedia, the free encyclopedia
Теле йӱштылмаш, моржланымаш (рушла зимнее плавание, моржевание) — почмо вӱдыштӧ телымсе йӱштылмаш. Ий леведын огыл гын, вӱдын температуржо «йӱштӧ» (+15 гыч +4 °C марте) категорийыш пура. Ийыште вакым руэныт гын, вӱд ияҥше (+4 градус гыч -2 марте) категорийыш пура. Тӱрлӧ эллаште телым йӱштылшӧ-влакым тӱрлын лӱмдат. Российыште морж дене таҥастарат гын, Финляндийыште — кома, нерпе, тюлень дене, Йӱдвел Америкыште — ош маска дене таҥастарат.
Вакыште вӱд тарванылеш гын — кылмен ок керт. Эн чӱчкыдын тиде тарванылмашым вӱдйымалсе туле але пропеллер дене ыштат. Вӱдыш пурашлан южо вере олалаште шокшо кӱварым пыштат. А тыге вакыште вӱдыш волашлан оҥа гыч тошкалтышым ыштат. Пураш-лекташ куштылгырак. Тыгак йӱштылмӧ вер воктене вургемым кудашаш-чияш, солык дене ӱштылалташлан верым чоҥыман.
Йӱштылаш тӱҥалнеда гын, шот дене ыштыман. Теве [1] ойкаҥашыже:
Теле йӱштылмашым эн чот Финляндийыште йӧратат. Финн культуро да сауныш пурымо йӱла дене кылдалтын. Шокшо мончашке пурымо годым жапын-жапын мончазе-влак йӱштӧ вӱдан бассейныш але вӱд вакышке тӧрштат. Финляндийыште ик арняште 1-2 гана йӱштылалтше-влакын чотышт — 120 000. Финляндийыште 1989 ий гыч теле йӱштылмаш дене чемпионат эрта. Икымше гана 110 еҥ таҥасаш толын, 2000-ше ийыште — 1250. Икымше тӱнямбал чемпионат Хельсинки олаште 2000-ше ийыштак эртен. 2008 ийыште теле йӱштылмаш чемпионат икымше гана Финляндийыште огыл эртен — Лондонышто.
Йӱдвел Америкыште морж-влакым ош маска лӱмдат. Эн тошто "Ош маска клуб" Нью-Йорк олаште верланен. Нуно Атлантик тептеҥызыште Шыжа тылзе гыч Вӱдшор тылзе марте кажне рушарнян йӱштылыт.
Китайыштат теле йӱштылмаш шарлен. 1940-ше ийлаште туҥалыныт, а 2006 ийыште йӱштылшо-влакын чотышт 200 000 еҥ наре лийын.
Кузе илыш да специалист-влак ончыктат,[2] теле йӱштылмаш айдемын тазалыкшылан, эҥгек дене таҥастарымашште, пайдам шукырак конда. Вӱр сайын кошташ тӱҥалеш, ваче, туп корштымаш пыта, айдемын шӱлыкан кумылжо йомеш. Тыгак, астме, омодымылык пыта. Ревматизм ден фибромиалгий чер деч эмлалташ полша.[2]
Таҥасымаш виктарчыкым эн ончыч (2000 ийыште) Финляндийыште пуртеныт. Кок ий гыч нуным вашталтеныт, кызыт нуно тыге койыт [3][4]
Таҥасымаш-влак кажне ийын эртат. Спортсмен-влак шкетынат, эстафете денат 25 метрым иен эртышаш улыт.
Тыгак уло:
Телымсе марафон ийымаш — финн таҥасымашлан моткоч келшен толеш, но вӱдын температуржо 15 градус деч йӱштырак лийышаш, ийыме корно — 200 метр.
Телымсе спорт ийымаш — ийыме писылык дене таҥасат. Корно 25 метр гыч 200 метр марте лийын кертеш.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.