Tirôsy

I Tirôsy na Tiro^[1] na Tira^[2] dia tanàna any amin' ny tapany atsimon' i Libanona, iray amin' ireo tanàna tranainy indrindra misy olona eran' izao tontolo izao, na dia tsy nisy mponina firy tamin' ny Andro Antenatenany nandritra ny taonjato vitsivitsy, nisy mponina kely fotsiny. Izy io dia iray amin' ireo tanàna fenisianina lehibe voalohany indrindra sy toerana nahaterahan' i Eorôpa araka ny angano, sy i Kadmôsy ary i Foeniksa rahalahiny, ary koa i Didô mpanorina an' i Kartago. Amin' ny teny arabo izy dia atao hoe صور, fa amin' ny teny grika kosa dia Τύρος / Týros.

Andry vato tranainy mipoitra ivelan' ny ranomasina, ny tanàna vaovao any aoriana amin' ny faravodilanitra.

Sarin-tanin' i Libanona

Firesahana an' i Tirôsy ao amin' ny tontolo jodeô-kristiana

Firesahana an' i Tirôsy ao amin' ny Baiboly

Ao amin' ny bokin-tantara

Araka ny voasoratra ao amin' ny Baiboly, tamin' ny nanamboarana ny Tempolin' i Jerosalema voalohany (atao hoe Tempolin' i Salômôna, taonjato faha-10 tal. J.K.) dia nandefa hazo sy mpandrafitra sy mpiasa trano tany amin' i Salômôna i Hirama I mpanjakan' i Tiro (1Mpanj. 6-8; 2Tantara 3-5).

Ao amin' ny bokin' ny mpaminany

Ny Bokin' i Isaia (vita tamin' ny taonjato faha-4 na faha-3 tal. J.K.) dia miresaka ny faharavan' i Babilôna sy i Tiro (Isaia 13 – 23).

Ny kônsily natao tao Tirôsy

Tamin' ny vanipotoan' ny kristianisma dia nisy kônsily na sinôda telo natao tany Tiro dia ireto:

• ny kônsily voalohany natao tamin' ny taona 335 taor. J.K., izay nitsarana an' i Atanasiôsy;
• ny kônsily faharoa natao tamin' ny taona 449 taor. J.K., izay nandinihana ny amin' i Ibasy, evekan' i Edesa;
• ny kônsily fahatelo tamin' ny taona 514 na 515 taor. J.K., izay nandavana ny Kônsily tao Kalkedôna (na Kalsedoana).

Loharano sy fanamarihana

1. Tyro no fiantsoana azy ao amin' ny Baiboly prôtestanta malagasy
2. Tira kosa no fiantsoana azy aoamin' ny Baiboly katôlika malagasy