From Wikipedia, the free encyclopedia
Literatiora apôkaliptika na soratra apôkaliptika no ilazana ny boky sy karazan-dahatsoratra mirakitra faminaniana ara-pahitana izay lazain' ny mpanoratra azy fa avy amin' Andriamanitra sady miresaka ny amin' ny maha antomotra ny hiafaran' izao rehetra izao sy ny hiavian' ny tontolo vaovao tonga lafatra. Izany literatiora izany dia nandroso tao amin' ny kolontsaina jiosy (na jody) taorian' ny fahababoana ary nankafizin' ny Kristiana voalohany koa. Ny sasany amin' ireo boky sy soratra ireo no noraisina ho kanônika ao amin' ny Baiboly fa ny sisa rehetra dia viasokajy ho apôkrifa. Ny Apôkalipsan' i Joany na Apôkalipsin' i Jaona ao amin' ny Testamenta Vaovao no apôkalipsy fantatra indrindra, nefa ahitana lahatsoratra apôkaliptika koa ny boky sasany ao amin' ny Testamenta Taloha sy Testamenta Vaovao. Vitsy ny soratra apôkaliptika voaray ho kanôna ao amin' ny Baboly. Ny maro amin' ny soratra apôkaliptika dia apôkrifa.
Misy soratra apôkaliptika ny ao amin' ny Testamenta Taloha, nefa amin' ny ankapobeny dia miditra anatin' ny faminaniana mahazatra izany, toy ny ao amin' ny bokim-paminaniana sahala amin' ny Bokin' i Isaia (24–27; 34–35), ny Bokin' i Jeremia (33.14-26), ny Bokin' i Ezekiela (38–39), ny Bokin' i Jôela (3.9-17), ny Bokin' i Zakaria (12–14) ary ny Bokin' i Daniela izay efa apôkaliptika feno.
Tsy ny Apôkalipsan' i Joany (na Jaona) ihany no boky apôkaliptika ao amin' ny Testamenta Vaovao fa na ny Filazantsara sy ny epistily sasany koa dia ahitana andalana apôkaliptika na eskatôlôjika. Ireto ny andalana apôkaliptika ao amin' ny Testamenta Vaovao ankoatran' ny ao amin' ny Apôkalipsan' i Joany, indrindra ny ao amin' ny Evanjelin' i Matio sy ny Evanjelin' i Marka ary ny Epistily faharoa ho an' ny Tesalôniana:
Ny ankabeazan' ny asasoratra apôkaliptika apôkrifa (tsy voaray ho kanôna) dia mitondra ny anarana hoe "Apôkalipsy" na "Apôkalipsa". Misy karazany roa izy ireo raha ny fotoana nanoratana azy no heverina, dia ireo izay nosoratana teo anelanelan' ny nanoratana ny Testamenta Taloha sy ny Testamenta Vaovao sy ireo izay nosoratana tamin' ny fotoanan' ny Testamenta Vaovao na taorian' io. Ny Prôtestanta dia miantso an' ireo boky ireo hoe "pseodepigrafa".
Ireto avy ny apôkalipsy apôkrifa talohan' ny Testamenta Vaovao:
Ny Bokin' i Henôka (na Henôka etiôpiana) dia apôkrifa na pseodepigrafa ho an' ny ankamaroan' ny fiangonana fa kanônika (deoterôkanônika raha ny marina kokoa) izy ho an' ny Fiangonana ôrtôdôksa teoahedo etiôpiana. Toraka izany koa ny Bokin' ny Jobily.
Ireto avy ireo Apôkalipsy tamin' ny fotoan' ny Testamenta Vaovao na taoriany:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
