Ny demiorga dia andriamanitra mpamorona izay tompon' andraikitra tamin' ny famoronana izao tontolo azo tsapain-tanana izao, araka ny fedrà maro momba ny fiforonan' izao tontolo izao (kôsmôgônia).
Fiforonan-teny
Ny teny hoe demiorga dia fanagasiana ny teny grika hoe δημιουργός, démiourgos, izay fitambaran' ny teny hoe démos ("vahoaka") sy ny hoe ergon ("asa"), izany hoe "mpanao taozavatra" na "mpanamboatra".
Tantara
Tao Grisia tamin' ny Andro Taloha
Tamin' ny taonjato faha-4 dia nihevitra i Platô tao amin' ny boky nosoratany atao hoe Τίμαιος / Timaios fa ny antony voalohan' izao rehetra izao (κόσμος / kosmos) sy ny mpamorona azy dia "demiorga" izay sady tsara fanahy no hendry. Ao amin' ny boky faha-12 atao hoe "Boky Lambda" ao amin' ny Metafizika (grika: Τὰ μετὰ τὰ φυσικά / Ta meta ta phusika) dia namelabelatra ny amin' ny anton-javatra mpanetsika tsy mihetsika, izay sady mpandrindra izay namorona izao tontolo izao avy tamin' ny zaka efa nisy rahateo, i Aristôty.
Tao Egipta tamin' ny Andro Taloha
Ao amin' ny fedrà egiptiana ny demiorga Atoma (Atum) dia ilay zavatra nahary izao rehetra izao izay nivoaka avy tamin' i Nona (Nun) (ilay ranomasina voalohany). Velona izy tamin' ny fahatongavan-tsainy ny amin' ny fisiany, ka tamin' ny teniny sy ny fisainany no nahariany ny zavatra rehetra. Amin' ny ankapobeny dia samy nanana ny demiorgany ny fivavahana tsirairay tao Egipta tamin' ny Andro Taloha ka ireto avy ny anaran' ny demiorga tao amin' ny fedrà egiptiana:
Tao amin' ny gnôstisisma
Ny demiorga tao amin' ny fampianarana gnôstika dia antsoina hoe Ialdabaôta (Yaldabaoth) izay andriamanitra arkanjely, maditra, tezitezi-dava, izay nivoaka avy amin' ilay Andriamanitra tena izy, nipoiran' ny ratsy noho ny famoronana niteraka fahasimbana tamin' ny nampifangaroany ny zaka (na raha) tamin' ny pitik' afo avy amin' Andriamanitra. Izany famoronana izany izay nateraky ny fikomiany sy ny fisafidian' ny anjely maro hafa hanana safidy malalaka (satria ny fikomiana dia midika fanana safidy malalaka, fahafahana izay tsy ananan' ireo anjely raha ny tokony ho izy), dia namorona ny fifanohera mandrakizain' ireo hery roa (doalisma) teo amin' ny tontolo azo tsapain-tanana izay novolavolainy. Izany zaka tsy tongalafatra izany dia niteraka hoazy ny ratsy vokatry ny tsy maha tongalafatra, sy noho ny tsy fitoviany fa fifanoherany amin' ny maha tongalafatra ny fanahy. Araka izany ny tontolo tsapa dia nilafika eo ambonin' ny fijerin' ny olombelona ka nanajamba azy tsy hahita ireo fahamarinana sy ny zavatra tena mitranga ary ny fahendrena rehetra.
Jereo koa
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
