ປະເທດໂກໂລມບີ

ໂກໂລມບີ ຫຼື ໂກລົມບີ (ແອັດສະປາຍ: Colombia, ອອກສຽງ: [koˈlombja] ( ຟັງສຽງ)) ຫຼື ຊື່ທາງການແມ່ນ ສາທາລະນະລັດໂກໂລມບີ (ແອັດສະປາຍ: República de Colombia) ເປັນປະເທດໃນພາກຕາເວັນຕົກສຽງເໜືອຂອງທະວີບອາເມຣິກາໃຕ້ ມີອານາເຂດທາງຕິດຕາເວັນອອກຕິດຕໍ່ກັບປະເທດເວເນຊູເອລາ ແລະ ປະເທດບຣາຊິນ ທາງຕິດໃຕ້ຕິດກັບປະເທດເອກວາດໍ ແລະ ປະເທດເປຣູ ທາງທິດເໜືອຕິດກັບທະເລແຄຣິບບຽນ ສ່ວນທາງທິດຕາເວັນຕົກຕິດກັບປະເທດປານາມາ ແລະ ມະຫາສະໝຸດປາຊີຟິກ ຄອບຄຸມພື້ນທີ່ 1,141,748 ຕາລາງກິໂລແມັດ (440,831 ຕາລາງໄມລ໌) ໂກໂລມບີໃຊ້ພາສາແອັດສະປາຍເປັນພາສາລັດຖະການ ແລະ ມີພາສາທ້ອງຖິ່ນຫຼາຍກວ່າ 70 ພາສາ.^[10]

ສາທາລະນະລັດໂກໂລມບີ República de Colombia (ແອັດສະປາຍ)
ທຸງຊາດ ເຄື່ອງໝາຍຊາດ
ຄຳຂວັນ: "Libertad y Orden" (Spanish) "ເສລີພາບ ແລະ ຄວາມເປັນລະບຽບ"
ເພງຊາດ: Himno Nacional de la República de Colombia  (Spanish) ("ເພງຊາດສາທາລະນະລັດໂກໂລມບີ")
ທີ່ຕັ້ງຂອງ ປະເທດໂກໂລມບີ  (ຂຽວເຂັ້ມ) ໃນທະວີບອາເມຣິກາໃຕ້  (ເທົາ)
ເມືອງຫຼວງ ແລະ ເມືອງໃຫຍ່ທີ່ສຸດ	ໂບໂກຕາ 4°35′N 74°4′W
ພາສາລັດຖະການ	ແອັດສະປາຍ
ພາສາພື້ນເມືອງ	68[a]
ກຸ່ມຊົນເຜົ່າ (ສຳມະໂນປີ 2018[1])	87.58% ຄົນຜິວຂາວ ຫຼື ເມຊຕິໂຊ 6.68% ອາໂຟຣ-ໂກໂລມບີ (ລວມລູກເຄິ່ງ) 4.31% ອາເມຣິນດຽນ 1.35% ບໍ່ລະບຸ 0.08% ອື່ນໆ
ສາສະໜາ (2018)[2]	88.6% ຄຣີດ —73.7% ໂຣມັນຄາໂທລິກ —14.1% ໂປຣເຕສແຕນ —0.8% ນິກາຍອື່ນໆ 10.3% ບໍ່ມີສາສະໜາ 1.1% ອື່ນໆ
ເດມະນິມ	ຊາວໂກໂລມບີ
ການປົກຄອງ	ລັດດ່ຽວ ລະບົບປະທານາທິບໍດີ ສາທາລະນະລັດລັດຖະທຳມະນູນ
• ປະທານາທິບໍດີ	ກຸສຕາໂບ ເປໂຕຣ
• ຮອງປະທານາທິບໍດີ	ມາຣຕາ ລູຊິອາ ມາຣເກຊ
• ປະທານລັດຖະພາ	Lidio García Turbay
• ປະທານສານສູງສຸດ	José Luis Barceló
ສະພານິຕິບັນຍັດ	ລັດຖະສະພາ
• ສະພາສູງ	ວຸດທິສະພາ
• ສະພາລຸ່ມ	ສະພາຜູ້ແທນລາຊະດອນ
ເອກະລາດຈາກແອັດສະປາຍ
• ປະກາດ	20 ກໍລະກົດ 1810
• ໄດ້ຮັບກາງຮັບຮອງ	7 ສິງຫາ 1819
• ການລວມຕົວເປັນໜຶ່ງຄັ້ງສຸດທ້າຍ	1886
• ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັດຈຸບັນ	4 ກໍລະກົດ 1991
• ກາຍແຍກຕົວຂອງ ປານາມາ	1903
ພື້ນທີ່
• ລວມ	1,141,748 ຕາລາງກິໂລແມັດ (440,831 ຕາລາງໄມລ໌) (ອັນດັບທີ 25)
• ແຫຼ່ງນ້ຳ (%)	2.1 (ໃນປີ 2015)[3]
ປະຊາກອນ
• 2022 ປະມານ	49,059,221[4] (ອັນດັບທີ 29)
• ຄວາມໜາແໜ້ນ	42.23 ຕໍ່ຕາລາງກິໂລແມັດ (109.4 ຕໍ່ຕາລາງໄມລ໌) (ອັນດັບທີ 173)
GDP (ອຳນາດຊື້)	2022 (ປະມານ)
• ລວມ	940.589 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ[5] (ອັນດັບທີ 32)
• ຕໍ່ຫົວ	18,225 ໂດລາສະຫະລັດ[5] (ອັນດັບທີ 84)
GDP (ລາຄາຕະຫຼາດ)	2022 (ປະມານ)
• ລວມ	351.281 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ[5] (ອັນດັບທີ 43)
• ຕໍ່ຫົວ	6,806 ໂດລາສະຫະລັດ[5] (ອັນດັບທີ 97)
ຈີນີ (2020)	54.2[6] ສູງ
HDI (2021)	0.752[7] ສູງ · ອັນດັບທີ 88
ສະກຸນເງິນ	ເປໂຊໂກໂລມບີ (COP)
ເຂດເວລາ	UTC−5[b] (ເວລາໃນປະເທດໂກໂລມບີ)
ຮູບແບບວັນທີ	ວວ−ດດ−ປປປປ (ຄ.ສ)
ຂັບລົດດ້ານ	ຂວາມື
ລະຫັດໂທລະສັບ	+57
ລະຫັດອິນເຕີເນັດ	.co
^ ເຖິງແມ່ນວ່າລັດຖະທຳມະນູນໂກໂລມບີປະກາດໃຫ້ພາສາແອັດສະປາຍ (Castellano) ເປັນພາສາທາງການໃນດິນແດນໂກໂລມບີ ກໍຍັງມີຊາດພັນທີ່ເວົ້າພາສາຂອງຕົນເອງ ປະມານ 68 ພາສາ[8] ພາສາອັງກິດຍັງເປັນພາສາທາງການໃນແຂວງຊັນອັນເດຣສ ແລະ ໂປຣບີເດນເຊຍ[9]

ອ້າງອີງ

1. "visibilización estadística de los grupos étnicos". Censo General 2018. Departamento Administrativo Nacional de Estadistica (DANE). Archived from the original on 2021-08-16. Retrieved 10 February 2020.
2. "Religion affiliations in Colombia 2018". Statista.
3. "Surface water and surface water change". Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). Retrieved 11 October 2020.
4. ແມ່ແບບ:Cite CIA World Factbook
5. "World Economic Outlook Database: Colombia". International Monetary Fund. April 2022. Retrieved 21 April 2022.
6. "GINI index (World Bank estimate) – Colombia". World Bank. Retrieved 19 June 2021.
7. "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (in ອັງກິດ). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Archived (PDF) from the original on 2022-10-09. Retrieved 8 September 2022.
8. Colombian Constitution of 1991 (Title I – Concerning Fundamental Principles – Article 10)
9. "LEY 47 DE 1993" (in ສະແປນນິຊ). alcaldiabogota.gov.co. Retrieved 23 February 2014.
10. "A country that celebrates its ethnic diversity". Colombia Country Brand (in ອັງກິດ (ອາເມລິກັນ)). 2018-10-30.