ຈັງຫວັດພະນະຄອນສີອະຍຸທະຍາ

ພະນະຄອນສີອະຍຸທະຍາ (ຄຳເຄົ້າ: ພຣະນຄຣສຣີອຍຸທຍາ^[1], ໄທ:พระนครศรีอยุธยา) ຫຼື ແຂວງພະນະຄອນສີອະຍຸທະຍາ ແມ່ນນະຄອນຫຼວງເກົ່າຂອງປະເທດໄທ. ແມ່ນຈັງຫວັດໃນພາກກາງ ມີປະຫວັດສາດຍາວນານນັບເລີ່ມຕັ້ງແຕ່ ອານາຈັກຂອມ ອານາຈັກລະໂວ້ ອານາຈັກອະໂຍທະຍາ ຈນສະໄໝກຸງສີອະຍຸທະຍາເປັນນະຄອນຫຼວງ.

ຈັງຫວັດພະນະຄອນສີອະຍຸທະຍາ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ອະຍຸທະຍາ
ຈັງຫວັດ
ວັດໄຊວັດທະນາຣາມ
ທຸງ ກາ
ຊື່:  ກຸງເທບມະຫານະຄອນບໍວອນທະວາລະວະດີສີອະຍຸທະຍາ ມະຫາດິຫຼົກນົບພະລັດ ລາຊະທານີບຸລີລົມ
ຄຳຂວັນ:  ราชธานีเก่า อู่ข้าวอู่น้ำ เลิศล้ำกานท์กวี คนดีศรีอยุธยา เลอคุณค่ามรดกโลก (ລາຊະທານີເກົ່າ ອູ່ເຂົ້າອູ່ນ້ຳ ເລີດລ້ຳການກະວີ ຄົນດີສີອະຍຸທະຍາ ເລີຄຸນຄ່າມໍລະດົກໂລກ)
ເພງ: ກຸງສີອະຍຸທະຍາ
ແຜນທີ່ປະເທດໄທ ຈັງຫວັດພະນະຄອນສີອະຍຸທະຍາເນ້ນສີແດງ
ປະເທດ	ໄທ
ອຳເພີເມືອງ	ພະນະຄອນສີອະຍຸທະຍາ
ສ້າງຕັ້ງ	9 ເມສາ ຄ.ສ. 1350
ຜູ້ກໍ່ຕັ້ງ	ສົມເດັດພະຣາມາທິບໍດີທີ ໑
ການປົກຄອງ
• ຜູ້ວ່າລາຊະການ	ນິວັດ ຣຸ່ງສາຄອນ
• ນາຍົກອົງການບໍລິຫານ	ສົມຊົງ ພັນຈະເຣີນວໍຣະກຸນ
ພື້ນທີ່
• ທັງໝົດ	2,556.64 ຕລ.ກມ. (Bad rounding here990 ຕລ.ໄມລ໌)
ອັນດັບພື້ນທີ່	63
ປະຊາກອນ  (ຄ.ສ. 2023)
• ທັງໝົດ	822,106 ຄົນ
• ຄວາມໜາແໜ້ນ	320 ຄົນ/ຕລ.ກມ. (830 ຄົນ/ຕລ.ໄມລ໌)
ເດມະນິມ	ຊາວອະຍຸທະຍາ
ເຂດເວລາ	UTC+7 (ICT)
ລະຫັດ ISO 3166	TH-14
ທະບຽນພາຫະນະ	พระนครศรีอยุธยา
ເວັບໄຊ	ayutthaya.go.th

ປະຫວັດ

ແຕ່ກ່ອນແຂວງພະນະຄອນສີອະຍຸທະຍາແມ່ນທີ່ຕັ້ງຂອງອານາຈັກອະຍຸທະຍາ ເຊິ່ງສະຖາປະນາຂື້ນໃນປີ 1350 ໂດຍສົມເດັດພະລາມາທິບໍດີທີ 1 ຫຼືພະເຈົ້າອູ່ທອງ ກົງກັບສະໄໝສົມເດັດເຈົ້າຟ້າງຸ່ມ ແຫ່ງອານາຈັກລ້ານຊ້າງ ຍັງມີອານາເຂດທີ່ບໍ່ໃຫຍ່. ຕໍ່ມາກະສັດແຫ່ງກຸງສີອະຍຸທະຍາສາມາດໄດ້ດິນແດນອ້ອມຂ້າງເປັນປະເທດລາດ ມີອານາເຂດກວ້າງຂວາງ ແຕ່ກໍ່ເສຍເມືອງເທື່ອທຳອິດໃຫ້ແກ່ພະມ້າໃນປີ 1569 ໃນສະໄໝສົມເດັດພະມະຫິນທາທິລາດ ແລະສາມາດກອບກູ້ເມືອງໄດ້ສຳເລັດໃນປີ 1592 ໂດຍສົມເດັດພະນະເລສວນມະຫາລາດ ເຮັດຍຸທະຫັດຖີ (ການສູ້ຮົບກັນຕົວຕໍ່ຕົວເທິງຫຼັງຊ້າງ) ກັບພະມະຫາອຸປະລາຊາ ແຫ່ງອານາຈັກຫົງສາວະດີ ເຮັດໃຫ້ພະມ້າບໍ່ມາຍຶດເມືອງກວ່າຮ້ອຍກວ່າປີ. ໃນສະໄໝສົມເດັດພະນາລາຍມະຫາລາດ ເປັນຍຸກສະໄໝທີ່ມີການຄ້າເສລີ ມີຊາວຕາເວັນຕົກມາຄ້າຂາຍເປັນຈຳນວນຫຼາຍ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຊາວຝະລັ່ງ. ສຸດທ້າຍພະມ້າກໍ່ກັບມາຕີຈົນເສຍກຸງສີອະຍຸທະຍາເປັນຄັ້ງທີສອງໃນປີ ພ.ສ. 2310 ໃນສະໄໝສົມເດັດພະທີ່ນັ່ງສຸລິຍາດອະມະລິນ ຫຼື ພະເຈົ້າເອກະທັດ ຕໍ່ມາຖືກຍົກໃຫ້ເປັນເມືອງຈັດຕະວາຊື່ວ່າ ເມືອງຫຼວງເກົ່າ.

ການປົກຄອງ

ພະນະຄອນສີອະຍຸທະຍາມີ 16 ບັນດາເມືອງ

ເມືອງພະນະຄອນສີອະຍຸທະຍາ ເມືອງທ່າເຮືອ ເມືອງນະຄອນຫຼວງ ເມືອງບາງໄຊ ເມືອງບາງບານ ເມືອງບາງປະອິນ ເມືອງບາງປະຫັນ ເມືອງຜັກໄຫ່ ເມືອງພາຊີ ເມືອງລາດບັວຫຼວງ ເມືອງວັງນ້ອຍ ເມືອງເສນາ ເມືອງບາງສ້າຍ ເມືອງອູໄທ ເມືອງມະຫາລາດ ເມືອງບ້ານແພກ

ອ້າງອີງ

1. ສົມຈິຕ ພັນລັກ. (2012) ພາສາລາວລ້ານຊ້າງ ກ່ອນປີ ພ.ສ 2478; ຄ.ສ 1935 ສະບັບຄົ້ນຄວ້າ. ສົມມະນາ ການພິມ ສປປ ລາວ.