ສະຫະລັດ

ສະຫະລັດອາເມຣິກາ (ອັງກິດ: United States of America; ຫຍໍ້ເປັນ: U.S.A. ຫຼື USA) ໂດຍທົ່ວໄປເອີ້ນວ່າ ສະຫະລັດ (United States: ຫຍໍ້ເປັນ: U.S. ຫຼື US) ຫຼື ອາເມຣິກາ (America: ຫຍໍ້ເປັນ: A) ເປັນສະຫະພັນສາທາລະນະລັດເຊິ່ງຕັ້ງຢູ່ໃນທະວີບອາເມຣິກາເໜືອ ປະກອບດ້ວຍລັດ 50 ລັດ ໜຶ່ງເຂດປົກຄອງກາງ ຫ້າດິນແດນປົກຄອງຕົນເອງສຳຄັນ ລວມທັງເຂດສະຫງວນອິນດຽນ 326 ແຫ່ງ ແລະ ໝູ່​ເກາະ​ນອກປະເທດອີກ 9 ແຫ່ງ^{[lower-alpha 10]} ສະຫະລັດອາເມຣິກາມີຊາຍແດນທາງເໜືອຕິດກັບປະເທດການາດາ ແລະ ທາງທິດໃຕ້ຕິດກັບເມັກຊິກ ແລະ ຍັງມີຊາຍແດນທາງທະເລຕິດກັບຫຼາຍປະເທດເຊັ່ນ ບາຮາມາດ, ກູບາ ແລະ ລັດເຊຍ ດ້ວຍພື້ນທີ່ກວ່າ 9.8 ລ້ານຕາລາງກິໂລແມັດ ແລະ ປະຊາກອນມີທັງໝົດ 331 ລ້ານຄົນ ເຮັດໃຫ້ສະຫະລັດອາເມຣິກາມີພື້ນທີ່ຂະໜາດໃຫຍ່ເປັນອັນດັບທີ 3 ຂອງໂລກ^{[lower-alpha 11]} ໂດຍມີພື້ນທີ່ທັງໝົດ 9,572,900 ຕາລາງກິໂລແມັດ^[23] ແລະ ສະຫະລັດອາເມຣິກາເປັນປະເທດທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດອັນດັບທີ 4 ໂດຍມີພື້ນທີ່ 9,526,468 ຕາລາງກິໂລແມັດ ຕົວເລກຂອງສະຫະລັດອາເມຣິກາໜ້ອຍກວ່າ ເດິ ໂວລ ແຟກທ໌ບຸກ ເນື່ອງຈາກວ່າບໍ່ລວມເອົາເຂດນ້ຳຊາຍຝັ່ງ ແລະ ນ້ຳອານາເຂດ^[24]

ສະຫະລັດອາເມຣິກາ United States of America (ອັງກິດ)
ທຸງຊາດ ເຄື່ອງໝາຍຊາດ
ຄຳຂວັນ:  "ອິນກັອດ ວີ ທຣັສ"[1] "ເຮົາເຊື່ອໝັ້ນໃນພຣະເຈົ້າ" ຄຳຂວັນອື່ນໆ: "ອີພລູຣິບຸສ ຢູນຳ" (ລາແຕັງ)[2] "Out of many, one" "ອັນນຸອິດ ກັອຍຕິສ"(ລາແຕັງ)[2] "Providence favors our undertakings" "ໂນວັສ ໂອຣ໌ໂດເຊກໂລຣຳ" (ລາແຕັງ)[2] "New order of the ages"
ເພງຊາດ: "ເດິ ສະຕາ ສະແປງເກິລ ແບນເນີ"[3]
ສະແດງລູກໂລກ (ສະເພາະລັດ ແລະ ດີ.ຊີ.) ສະແດງສະຫະລັດອາເມຣິກາ ແລະ ດິນແດນຂອງຕົນ
ເມືອງຫຼວງ	ວໍຊິງຕັນ ດີ.ຊີ. 38°53′N 77°01′W
ເມືອງໃຫຍ່ທີ່ສຸດ	ນະຄອນນິວຢອກ 40°43′N 74°00′W
ພາສາລັດຖະການ	ບໍ່ມີໃນລະດັບສະຫະພັນທະລັດ[lower-alpha 1]
ພາສາປະຈຳຊາດ	ອັງກິດ (ໂດຍພຶດຕິໄນ)
ກຸ່ມຊົນເຜົ່າ (2020)[6][7][8]	ບໍ່ແມ່ນຮິດສະແປນິກ ຫຼື ລາຕິໂນ:[lower-alpha 2] 57.8% ຜິວຂາວ 12.1% ຜິວດຳ 5.9% ອາຊີ 4.1% 2 ເຊື້ອຊາດ ຫຼື ຫຼາຍກວ່າ 0.7% ອາເມຣິກາພື້ນເມືອງ 0.5% ເຊື້ອຊາດອື່ນໆ 0.2% ຊາວເກາະປາຊີຟິກ ຮິດສະແປນິກ ຫຼື ລາຕິໂນ: 18.7% ຮິດສະແປນິກ ຫຼື ລາຕິໂນ (ທຸກເຊື້ອຊາດ)
ສາສະໜາ (2020)[9]	65% ຄຣິດ —42% ໂປເຕດແຕນ —21% ໂຣມັນກາໂຕລິກ —2% ຄຣິດນິກາຍ ແລະ ອື່ນໆ 28% ບໍ່ມິ 6% ອື່ນໆ 1% ບໍ່ລະບຸ
ເດມະນິມ	ຊາວອາເມຣິກາ[lower-alpha 3][10]
ການປົກຄອງ	ສະຫະພັນສາສາທາລະນະລັດລັດຖະທຳມະນູນ ລະບົບປະທານາທິບໍດີ
• ປະທານາທິບໍດີ	ໂຈ ໄບເດິນ (ເດໂມແຄຣດ)
• ຮອງປະທານາທິບໍດີ	ກາລາມາ ຮາຣີສ (ເດໂມແຄຣດ)
• ປະທານສະພາ	ເຄວິນ ແມັກຄາທີ (Kevin McCarthy) (ພັກຣິພັບຣິກັນ) [11]
• ປະທານສານ	ຈອນ ໂຣເບີດ
ສະພານິຕິບັນຍັດ	ລັດຖະສະພາ
• ສະພາສູງ	ວຸດທິສະພາ
• ສະພາລຸ່ມ	ສະພາຜູ້ແທນລາຊະດອນ
ເປັນເອກະລາດ  ຈາກບຣິເຕນໃຫຍ່
• ປະກາດ	4 ກໍລະກົດ 1776
• ສະມາພັນທະລັດ	1 ມີນາ 1781
• ສົນທິສັນຍາປາຣີ	3 ກັນຍາ 1783
• ລັດຖະທຳມະນູນ	21 ມິຖຸນາ 1788
• ອົງການການເມືອງເຂົ້າຫຼ້າສຸດ	21 ສິງຫາ 1959
ພື້ນທີ່
• ພື້ນທີ່ລວມ	9,833,520 ຕາລາງກິໂລແມັດ (3,796,740 ຕາລາງໄມລ໌)[lower-alpha 4][14] (ອັນດັບທີ 3/4)
• ແຫຼ່ງນ້ຳ (%)	4.66[15]
• ພື້ນທີ່ດິນລວມ	3,531,905 ຕາລາງໄມລ໌ (9,147,590 ຕາລາງກິໂລແມັດ)
ປະຊາກອນ
• 2021 ປະມານ	331,893,745[lower-alpha 5][16]
• ສຳມະໂນປະຊາກອນ ค.ศ. 2020	331,449,281[lower-alpha 6][17] (ອັນດັບທີ 3)
• ຄວາມໜາແໜ້ນ	87 ຕໍ່ຕາລາງໄມລ໌ (33.6 ຕໍ່ຕາລາງກິໂລແມັດ) (ອັນດັບທີ 185)
GDP (ອຳນາດຊື້)	2022 (ປະມານ)
• ລວມ	25.03 ພັນຕື້ໂດລາສະຫະລັດ [18] (ອັນດັບທີ 2)
• ຕໍ່ຫົວ	75,179 ໂດລາສະຫະລັດ[18] (ອັນດັບທີ 8)
GDP (ລາຄາຕະຫຼາດ)	2022 (ປະມານ)
• ລວມ	25.03 ພັນຕື້ໂດລາສະຫະລັດ [18] (ອັນດັບທີ 1)
• ຕໍ່ຫົວ	75,179 ໂດລາສະຫະລັດ[18] (ອັນດັບທີ 8)
ຈີນີ (2020)	46.9[19] ສູງ
HDI (2021)	0.921[20] ສູງຫຼາຍ · ອັນດັບທີ 21
ສະກຸນເງິນ	ໂດລາສະຫະລັດ ($) (USD)
ເຂດເວລາ	UTC−4 ຫາ −12, +10, +11
• ລະດູຮ້ອນ (ເວລາອອມແສງ)	UTC−4 ຫາ −10[lower-alpha 7]
ຮູບແບບວັນທີ	ດດ/ວວ/ປປປປ[lower-alpha 8]
ໄຟບ້ານ	110–120 ໂວລຕ໌, 60 ເຮິຣ໌ຊ[21]
ຂັບລົດດ້ານ	ຂວາ[lower-alpha 9]
ລະຫັດໂທລະສັບ	+1
ລະຫັດ ISO 3166	US
ເວັບໄຊ usa.gov

ອ້າງອີງ

1. ແມ່ແບບ:USC
2. "The Great Seal of the United States" (PDF). U.S. Department of State, Bureau of Public Affairs. 2003. Retrieved February 12, 2020.
3. ແມ່ແບບ:Cite act
4. Cobarrubias 1983, p. 195. harv error: no target: CITEREFCobarrubias1983 (help)
5. García 2011, p. 167. harv error: no target: CITEREFGarcía2011 (help)
6. "2020 Census Illuminates Racial and Ethnic Composition of the Country". United States Census. Retrieved August 13, 2021.
7. "Race and Ethnicity in the United States: 2010 Census and 2020 Census". United States Census. Retrieved August 13, 2021.
8. "A Breakdown of 2020 Census Demographic Data". NPR. August 13, 2021.
9. "Measuring Religion in Pew Research Center's American Trends Panel". Measuring Religion in Pew Research Center’s American Trends Panel | Pew Research Center. Pew Research Center. January 14, 2021. Archived from the original on February 8, 2021. Retrieved February 9, 2021.
10. Compton's Pictured Encyclopedia and Fact-index: Ohio. 1963. p. 336.
11. "ເຄວິນ ແທັກຄາທີ ຄວ້າຕຳແໜ່ງປະທານສະພາສະຫະລັດອາເມຣິກາຄົນໃໝ່ ຫຼັງເລືອກກັນມາຣາທອນ 15 ຮອບ" (in ໄທ). 7 January 2023. Retrieved 8 April 2023.
12. "China". CIA World Factbook. Retrieved June 10, 2016.
13. "United States". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on December 19, 2013. Retrieved January 31, 2010.
14. Areas of the 50 states and the District of Columbia but not Puerto Rico nor other island territories per "State Area Measurements and Internal Point Coordinates". Census.gov. August 2010. Retrieved March 31, 2020. reflect base feature updates made in the MAF/TIGER database through August, 2010.
15. "Surface water and surface water change". Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). 2015. Retrieved October 11, 2020.
16. "New Vintage 2021 Population Estimates Available for the Nation, States and Puerto Rico". Census.gov. U.S. Census Bureau.
17. "Census Bureau's 2020 Population Count". United States Census. Retrieved April 26, 2021. The 2020 census is as of April 1, 2020.
18. "World Economic Outlook Database, October 2022". IMF.org. International Monetary Fund. October 2022. Retrieved October 11, 2022.
19. Bureau, US Census. "Income and Poverty in the United States: 2020, Table A-3". Census.gov. Retrieved July 26, 2022.
20. "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (in ອັງກິດ). United Nations Development Programme. September 8, 2022. Retrieved September 8, 2022.
21. "Electricity 101". United States Department of Energy. Retrieved July 14, 2021.
22. U.S. State Department, Common Core Document to U.N. Committee on Human Rights, December 30, 2011, Item 22, 27, 80.— and U.S. General Accounting Office Report, U.S. Insular Areas: application of the U.S. Constitution Archived 2020-02-29 at the Wayback Machine, November 1997, p. 1, 6, 39n. Both viewed April 6, 2016.
23. "China". Encyclopædia Britannica. Retrieved January 31, 2010.
24. "United States". Encyclopædia Britannica. Retrieved January 31, 2010.

ຫ້ອງສະແດງຮູບແຕ້ມ

• 
• 
• 
• 

1. ພາສາອັງກິດເປັນພາສາລາຊະການຂອງ 32 ລັດ ພາສາອັງກິດ ແລະ ຮາວາຍເປັນພາສາລາຊະການທັງຄູ່ໃນລັດຮາວາຍ ແລະ ພາສາອັງກິດ ແລະ ພາສາທ້ອງຖິ່ນ 20 ພາສາເປັນພາສາລາຊະການໃນລັດອະລາສກາ ພາສາອາລກອງຄຽນ ເຊີໂຣກີ ແລະ ຊູເປັນໜຶ່ງໃນຫຼາຍພາສາລາຊະການໃນ​ດິນ​ແດນ​ພື້ນ​ເມືອງ​ຄວບຄຸມທົ່ວປະເທດ ພາສາຝຣັ່ງເປັນພາສາໂດຍພຶດຕິໄນແຕ່ບໍ່ເປັນທາງການໃນລັດເມນ ແລະ ລັດຫຼຸຍເຊຍນາ ສ່ວນໃນລັດນິວເມັກຊິໂກໃຫ້ພາສາແອັດສະປາຍມີ​ສະ​ຖາ​ນະ​ພາບ​ພິ​ເສດ​ ໃນຫ້າດິນແດນ ພາສາອັງກິດ ແລະ ພາສາສະເພາະທ້ອງຖິ່ນຢ່າງໜ້ອຍໜຶ່ງພາສາເປັນພາສາລາຊະການ ເຊັ່ນ: ພາສາແອັດສະປາຍໃນເປີໂຕຣິໂກ, ພາສາຊາມົວໃນອາເມຣິກາຊາມົວ, ພາສາຊາມໍໂຣທັງໃນເກາະກວມ ແລະ ໝູ່ເກາະນໍເທີນມາຣິອານາ, ພາສາຄາໂຣລາຍຍັງເປັນພາສາລາຊະການໃນໝູ່ເກາະນໍເທີນມາຣິອານາ^[4][5]
2. ອັດຕະລັກ ແລະ ລັກສະນະເຊື້ອຊາດຮິດສະແປນິກ/ລາຕິໂນເປັນຄຳຖາມແຍກຕ່າງຫາກໃນສຳມະໂນສະຫະລັດ ຜູ້ທີ່ລະບຸຕົນເອງເປັນຮິດສະແປນິກ ຫຼື ລາຕິໂນອາດເປັນເຊື້ອຊາດໃດກໍໄດ້
3. ແຢັງກີເປັນຄຳເອີ້ນຊາວອາເມຣິກາ, ນິວອິງແລນ ຫຼື ຜູ້ຄົນໃນຕະເວັນອອກສຽງເໜືອໃນອະດີດ ແລະ ບໍ່ເປັນທາງການຕັ້ງແຕ່ຄຣິດສັກກະລາດທີ 18
4. ຖ້າລວມພື້ນທີ່ຊາຍຝັ່ງ ແລະ ບໍລິເວນຜືນນ້ຳ ສະຫະລັດອາເມຣິກາຈະເປັນປະເທດທີ່ໃຫຍ່ເປັນອັນດັບທີ 3 ຂອງໂລກ ຮອງຈາກການາດາ ຖ້າບໍ່ລວມສະຫະລັດອາເມຣິກາຈະເປັນອັນດັບທີ 4 ຮອງຈາກຈີນ ລວມພື້ນທີ່ຊາຍຝັ່ງ ແລະ ບໍລິເວນຜືນນ້ຳ: 3,796,742 ຕາລາງໄມລ໌ (9,833,517 ຕາລາງກິໂລແມັດ)^[12] ບໍ່ລວມພື້ນທີ່ຊາຍຝັ່ງ ແລະ ບໍລິເວນຜືນນ້ຳ: 3,696,100 ຕາລາງໄມລ໌ (9,572,900 ຕາລາງກິໂລແມັດ)^[13]
8. ດູ Date and time notation in the United States.
10. ຫ້າດິນແດນຫຼັກ ເຊັ່ນ: ອາເມຣິກາຊາມົວ, ກວມ, ໝູ່ເກາະນໍເທີນມາຣິອານາ, ເປີໂຕຣິໂກ ແລະ ໝູ່ເກາະເວີຈິນຂອງສະຫະລັດ ພື້ນທີ່ເກາະນ້ອຍກວ່າສິບເອັດພື້ນທີ່ເຊິ່ງບໍ່ມີປະຊາກອນຖາວອນ: ເກາະເບເກີ, ເກາະຮາວແລນ, ເກາະຈາວິສ, ຈອນສະຕັນ ອະທໍລ, ຄິງ ແມນ ຣີຟ, ມິດເວ ອະທໍລ, ແລະ ພາລໄມຣາ ອະທໍລ ອຳນາດອະທິປະໄຕຂອງສະຫະລັດເໜືອບາໂຈ ນືໂວ ແບັງກ໌, ເກາະນາແວສຊາ, ເຊຣານີຢາ ແບັງກ໌ ແລະ ເກາະເວດ ຍັງຢູ່ໃນການຂັດແຍ້ງຢູ່^[22]
11. ສາລານຸກົມ'ບຣິຕານນິກາ'ສະແດງລາຍການປະເທດຈີນເປັນປະເທດໃຫຍ່ທີ່ສຸດອັນດັບສາມຂອງໂລກ (ຮອງຈາກປະເທດລັດເຊຍ ແລະ ການາດາ)