ທະເລເມດີແຕຣາເນ

ທະເລເມດີແຕຣາເນ (ອັງກິດ: Mediterranean Sea) ເປັນທະເລລະຫວ່າງທະວີບ ກາງທະວີບເອີຣົບ ແລະ ດິນແດນອານາໂຕເລຍທີ່ຢູ່ທາງເໜືອ ທະວີບອາຟຣິກາທີ່ຢູ່ທາງໃຕ້ ແລະ ທະວີບອາຊີທີ່ຢູ່ທາງຕາເວັນອອກ ຄອບຄຸມພື້ນທີ່ປະມານ 2.5 ລ້ານຕາລາງກິໂລແມັດ^[2] (ກວມເອົາ 0.7 ສ່ວນຮ້ອຍ ຂອງພື້ນຜິວນ້ຳທະເລທັງໝົດໃນໂລກ) ແລະ ມີສ່ວນທີ່ເຊື່ອມຕໍ່ກັບມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກຜ່ານທາງຊ່ອງແຄບຈິບຣານຕາ ຄຳໃນພາສາອັງກິດ Mediterranean ມາຈາກພາສາລາແຕງ mediterraneus ໝາຍເຖິງ 'ພາຍໃນແຜ່ນດິນ' (medius 'ກາງ' terra 'ແຜ່ນດິນ, ໂລກ') ໃນພາສາເກຣັກໃຊ້ວ່າ "mesogeios" – ຈາກຄຳເກຣັກ μέσος (mésos) ແປວ່າ "ໃນທ່າມກາງ", ແລະ γήινος (gḗinos) ແປວ່າ "ແຫ່ງແຜ່ນດິນ" – ເຊິ່ງສະແດງເຖິງລັກສະນະທະເລທີ່ມີແຜ່ນດິນອ້ອມຮອບ ອີງຕາມຫຼັກຖານທາງທໍລະນີສາດແລ້ວ ທະເລເມດີແຕຣາເນຖືກຈັດອອກຈາກມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ ເມື່ອ 5.9 ລ້ານປີກ່ອນ ແລະ ຢູ່ໃນສະພາບແຫ້ງແລ້ງ (dessicated) ໂດຍສິ້ນເຊີງເປັນຊ່ວງເວລາດົນນານປະມານ 6 ແສນປີ ຫຼື ທີ່ຮຽກວ່າ ວິກິດລະດັບເກືອຍຸກເມສຊີນີ (Messinian Salinity Crisis) ກ່ອນທີ່ຈະຖືກນ້ຳຖ້ວມໃຫຍ່ເພີ່ມລະດັບນ້ຳໃຫ້ເຕັມອີກຄັ້ງໃນຍຸກຊັງຄຣີອັນ .

ທະເລເມດີແຕຣາເນ
ແຜນທີ່ທະເລເມດີແຕຣາເນ
ທີ່ຕັ້ງ	ເອີຣົບຕາເວັນຕົກ, ເອີຣົບຕາເວັນອອກ, ອາຟຣິກາເໜືອ ແລະ ອາຊີຕາເວັນຕົກ
ຊະນິດ	ທະເລ
ແຫຼ່ງນ້ຳໄຫຼເຂົ້າຫຼັກ	ມະຫາສະໝຸດອັດລັງຕິກ, ທະເລມາມາຣາ, ແມ່ນ້ຳໄນລ໌, Ebro, Rhône, Chelif, Po
ປະເທດໃນອ່າງນ້ຳ	ປະມານ 60 ອານບານີ ອານເຊຣີ ອັງໂດລາ ໂອຕຣິດ ເບລາຣຸດຊີ ບົດສະນີ ແລະ ແຮກເຊໂກວິນາ ບູນກາລີ ບູຣູນດີ ຊາດ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ກົງໂກ ກຣົວຊີ ໄຊປຣັດ ເຊັກ ເອຢິບ ອິຣີເຕຣຍ ເອທິໂອປີ ຝຣັ່ງ ຊອກຊີ ຈິບຣານຕາ (UK) ເກຣັກ ຮົງກາລີ ອິດສະຣາແອນ ອິຕາລີ ເຄັນຍາ ໂຄໂຊໂວ ລີບັງ ລິບີ ເລັກເຕນສະເຕນ ມານຕາ ໂມນດາວີ ໂມນາໂກ ມົງເຕເນໂກຣ ມາຣົກ ນີເຊ ມາເຊໂດນີເໜືອ ປາເລດສະຕິນ ໂປໂລຍ ປອກຕຸຍການ ຣູມານີ ລັດເຊຍ ຣູວັນດາ ຊັງມາລີໂນ ແຊັກບີ ສະໂລວາກີ ສະໂລເວນີ ໂອເຊຕີໃຕ້ ຊູດັງໃຕ້ ແອັດສະປາຍ ຊູດັງ ສະວິດ ຊີຣີ ຕັງຊານີ ຕຣັງສະນີສະຕຣີ ຕຸຍນີຊີ ຕວັກກີ ອູກັນດາ ອູແກຣນ ນະຄອນລັດວາຕິກັງ
ພື້ນທີ່ພື້ນນ້ຳ	2500000 ກມ2
ຄວາມເລິກໂດຍສະເລ່ຍ	1500ມ
ຄວາມເລິກສູງສຸດ	5267ມ
ປະລິມານນ້ຳ	3750000ກມ3
ເວລາຂອງນ້ຳ	80–100 ປີ[1]
ເກາະ	3300+
ເມືອງ	Alexandria, Barcelona, Algiers, Izmir, Rome, Athens, Beirut, Tripoli, Tunis, Tangier, Tel Aviv-Yafo, Split, (full list)

ພາບຖ່າຍຈາກດາວທຽມຂອງທະເລເມດີແຕຣາເນ

ອ້າງອີງ

1. Pinet, Paul R. (2008). Invitation to Oceanography. Paleoceanography. Vol. 30. Jones & Barlett Learning. p. 220. ISBN 978-0-7637-5993-3.
2. "Mediterranean Sea". Encyclopædia Britannica. Retrieved 23 October 2015.

ບັນນານຸກົມ

ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນອື່ນ

• Greenpeace campaign "Defending Our Mediterranean": Threats, Solutions and Photo Petition Archived 2007-10-12 at the Wayback Machine (ອັງກິດ)
• Planblue - Environment and Development in the Mediterranean Region (ອັງກິດ)
• Finding Nino Archived 2011-07-06 at the Wayback Machine By Marc Llewellyn - winner of the ASTW Travel Book of the Year Award, about the Mediterranean, finding oneself, and becoming a peasant farmer. (ອັງກິດ)
• Mediterranean Sea Microorganisms: 180+ images of Foraminifera (ອັງກິດ)