Udine

Udine (en furlà: Udin; en slovéno: Videm; en todèsch stòrich: Weiden; en latì: Utinum) l'è 'n cümü italià de 100.178 abitàncc, capolöch de la pruvincia omònima, part de la regiù Friuli-Venesia Giulia. La cità l'è 'l cör de n'area urbàna de piö o méno 174.000 abitàncc. L'è cunsideràda la capitàl stòrica del Friuli.

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Udine Comun
Udine - Sœmeanza
Dats aministrativ
Nom ofiçal	Udine
Stat	Itàlia
Rejon	Friuli-Venesia Giulia
Provinça	Provincia de Udine
Politega
Sindeg
Orgen lejislativ	Consili comunal
Territore
Coordinade	46°04′N 13°14′E
OSM	179272
Voltituden	113 m s.l.m
Superfix	57,17 km²
Abitants	97 808 ab. (1º genar 2023)
Densitaa	1710.83 ab./km²
Confin	Campoformido, Martignacco, Pasian di Prato, Pavia di Udine, Pradamano, Reana del Rojale, Remanzacco, Pagnacco, Povoletto e Tavagnacco
Fus orari	UTC+01:00 e UTC+02:00
Varie
Prefiss	0432
Codex postal	33100
Sigla autom.	UD
Codex ISTAT	030129
Codex catastal	L483
Sant protetor	Ermagora e Fortunà
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Udine - Localizazion
Sit istituzional

La cità l'è colocàda en mès a la regiù friulàna. La se tróa a póch de piö de 20 km en lìnea d'aria de la Slovenia, e 54 km de l'Austria, per cui l'è 'ndèna puzisiù stratégica, arènt a l'intersesiù de le diretrìci europèe est-ovest (Curidùr 5) e nord-sud (Via Iulia Augusta), sö la via che la mìna 'nvers l'Austria e l'Euròpa orientàla.

L'è postàda 'ntùren a 'n còl söl qual gh'è colocàt el castèl, a póch chilòmetri de le culìne, e le bagnàda del torènt Cormor a ovest e del torènt Torre a est.

Del cümü de Udine fà part apò a le frasiù de Baldasseria, Beivars, Casali Sartori, Chiavris, Cormor, Cussignacco, Gervasutta, Godia, Laipacco, Molin Nuovo, Paderno, Paparotti, Rizzi, San Bernardo, San Domenico, San Gottardo, Sant'Osvaldo, Sant'Ulderico, Vât e Villaggio del Sole.

De éder

Tra i monümèncc piö famùs gh'è 'l castèl, postàt söndèl còl che 'l dòmina la cità, la catedràl, la Lòza del Lionello, la piàsa de la Libertà en stìle vèneto e la piàsa de San Giàcom, che la reprezènta 'l cör de la cità col Mercatovecchio.

Per chèl che riguàrda le òpere modèrne, de segnalà gh'è 'l Teatro Nöf Giovanni d'Udine.

• 
  Lòza de San Gioàn
• 
  El Castèl de Udine
• 
  Via Mercatovecchio
• 
  Lòza del Lionello
• 
  Lòza del Lionello
• 
  Piàsa Matteotti (zamò Piàsa San Giàcom o de le Èrbe)
• 
  Piàsa Matteotti (Piàsa San Giàcom o de le Èrbe)
• 
  El Dòm

Panoràmica de la cità ésta del castèl.