Koalhaof

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Aan dit artikel weurt de kómmenden tied nog gewirk.
Tot daen tied kan d'n inhaud van 't artikel veurnaam informatie misse of nog neet good in zie verbandj ligke.

'ne Koalhaof (koalef, koeëlef of moostem) ies 'ne greuntetuin woa-in allerlei soorte greunte gekweek en geteelt were veur eige gebruuk. Dèks ies 't 'n ónderdeil van 'ne groatere tuin. In vreuger jaore houwe väöl hoeshouwes 'n greuntetuin achter hun hoes.

Koalh'ver van vreuger kènne v'r indeile in: gezinstuine, pestoarstuine, kroedtuine en kestjièlnutstuine.

'n Volkstuintsje ies 'ne greuntetuin, dae neet bie 't hoes liek.

Beroemde greuntetuine

Greuntetuin van kesjtièl Sjaloen in Oud-Valkeberg
Greuntetuin van kesjtièl Villandry (Frankriek) (rensiassance)-tuin
Greuntetuin van kesjtièl Hex in Heks
Greuntetuin in Franse sjtiel van 't 17e ièws kesjtièl Saint-Jean-de-Beauregard (Frankriek)
Greuntetuin van kesjtièl Blois (Frankriek)

Seizoen

Soorte moostemplante

knolvröchte: eerappel of aerpel, knoepsilderie of knópsilderie
wortele: wortel of moor, rammenas, rettich, redies
sjtengele: kardoen, bleiksilderie, asperge, Brussels lof of witlof
blaadgewasse: sjpoor, sjpaor of poor, kuèlsoorte: road moos, wiet moos, sjepengs of sjpiets moos, greun moos of boerekuèl, ièwig moos of sjpleetkuèl, savoiemoos, bloomkuèl, sjproete, broccoli, sjla, veldsjla,sjpinazie, andievie
peulevröchte: peule, erwte, boane, dieke boane, sjnieperboane of sjnieboane, linze
vröchte: courgette, kómkómmer, tomaat
keukekroed: dragon, bieslook, citroanmelisse, karwij, rozemarien, munt, tijm, salie, silderie, pimpernel, maggiplant of lavas, anies, hyssop, kamille, jeneverbes, marjolein, potmarjolein, mierikswortel, mosterdzaod, waterkeersj of cresson en zuring
sjniejblome: dahlia, junkerke, crysant, graffiaot, roas, pioenroas, aster, Oas-Indische keersj, reukerwt