Elektromagnetische straoling

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Elektromagnetische straoling is 'n zelfveurtplantende trillende golfbeweging oet elektrische en magnetische velde. In inge zin geit 'n um ziech vrij veurbewegende golve, in breie zin um alle elektromagnetische golve, ouch wienie die neet vrij kint bewege (beveurbeeld leech door 'ne glaasvezel of elektrische energie door 'ne stroumkabel). Elektromagnetische straoling heet in tegestèlling tot mechanische golve geinen draoger nujeg; integedeil, materie hèlt straolingsgolve tege. EM-straoling is 'nen draoger vaan energie en impuls, die vrij kinne koume es de straoling interageert mèt materie.

EM-straoling plant ziech in e vacuüm veurt mèt 'n snelheid vaan 299.792.458 m/s, ofwel de leechsnelheid.

't Elektromagnetisch spectrum

Elektromagnetische straoling kump in 'n extreem groet spectrum veur, en in väöl versjijningsvörm. 't Modèl wat me hanteert is contra-intuïtief: de besjouwer heet vaan nature neet de neiging ziechbaar leech, radiogolve en röntgenstraole es wezelek 'tzelfde fenomeen te zien, umtot hun versjijningsvörm zoe hendeg versjèlle.

De straoling liet ziech verdeile in 'n logaritmische sjaol vaan korte nao lang golflengde (oetgedrök in meters), en naovenant vaan hoeg nao lieg frequentie (oetgedrök in hertz). Gammastraoling heet de hoegste freqintie en de kortste golve, ELF-radiogolve höbbe de liegste frequintie en de langste golve.

Elektromagnetische straoling
straolingsklasse		frequintie	golflengde
gammastraoling		>30 EHz	<10 pm
röntgenstraoling	hel RS	3-30 EHz	10-100 pm
	weike RS	30 PHz - 3 EHz	100 pm - 10 nm
ultraviolette straoling	UVC	1,1-30 PHz	10-280 nm
	UVB	950 THz - 1,1 PHz	280-315 nm
	UVA	790-950 THz	315-380 nm
ziechbaar leech		430-790 THz	380-700 nm
infraroej straoling	korte IR-str.	210-430 THz	700 nm - 1,4 µm
	mid-IR-str.	20-210 THz	1,4-15 µm
	lang IR-str.	300 GHz - 10 THz	15 µm - 1 mm
microgolve		3-300 GHz	1 mm - 1 dm
radiogolve		300 Hz - 3 GHz	1 dm - 1 Mm
ELF-golve (lang radiogolve)		< 300 Hz	>1 Mm