Zevende iew

De zevende iew waor 'n iew in de christeleke jaortèlling die leep vaan 601 tot en mèt 700. 't Waor in d'n ierste plaots d'n iew vaan d'n islam, 'n nui relizjie boe de Arabere ziech en masse touw bekierde en de inleiing waor tot vereuveringstrèkke die hun gelieke in de historie neet kinne. Dit beteikende 't ind vaan väöl groete rieke wie 't Perzisch Sassanideriek, en 'n belaankrieke gebeedsverkleining veur 't Byzantijns Riek. In China kaom de Tangdynastie op. In Midde-Amerika bleujde nog ummer de Mayabesjaving. In Wes-Europa waor vaan besjaving nog mer beperk spraoke, meh 't Riek vaan de Fraanke, wat de koumenden iew de regio zouw goon dominere, kaom al ummer mie op.

zèsde iew - zevende iew - achste iew

Groete gebäörtenisse

• 602: D'n usurpator Phocas zèt Mauritius aof es keizer vaan 't Byzantijns Riek.
• 602-28: Byzantijns-Sassanidischen Oorlog
  • 614: De Perze pakke Jeruzalem
  • 626: De Sassanide en de Avare belègke Constantinopel.
  • 628 Nao diverse Byzantijnse successe trèkke de Perze ziech trök.
• 610: Phocas weurt zelf aofgezat door Heraclius; begin vaan de Heraclijnse dynastie.
• 612-4: Twiede Sui-invasie van Korea. De campagne indeg in 'n groete mislökking.
• 618: Li Yuan zèt de lèste Sui-keizer aof en liet ziech kroene tot Tang Gaozu: begin Tangdynastie.
• 622-32: Nao d'n hidzjra begint Mohammed aon de vereuvering vaan 't Arabisch sjiereiland. Bij zienen doed heet 'r al zoe good wie gans 't gebeed in han.
• 629: Bʼalaj Chan Kʼawiil stiech Dos Pilas
• 632: Mohammed störf, Aboebakar volg 'm op. Zienen titel weurt kalief, lètterlek 'opvolger'.
• 633: Ierste Arabische invalle in Mesopotamië; 't Kalifaot nump 't op tegen 't Sassanideriek.
• 634-41: Arabische campagne in 't Kortbij Ooste. De Arabere vereuvere e groet gebeed, meh in Anatolië hawwe de Byzantijne stand.
• 639-42: Arabische vereuvering vaan Egypte.
• 642: Mèt de Slaag bij Nahavand weurt de vereuvering vaan Perzië zelf begós.
• 647: Nao iejer mislökde poginge valle de Arabere de Maghreb binne.
• 648: Bʼalaj Chan Kʼawiil weurt aofgezat door Yuknoom Chʼeen II; Dos Pilas kump oonder suzereiniteit vaan Calakmul.
• 651: Gans Perzië kump in islamitische han; ind vaan 't Sassanideriek.
• 661: Ind Rashidekalifaot; begin Oemajjadekalifaot mèt Moe'awiya I es ierste kalief.
• 665-689: Twiede, succesvolder Arabische campagne in Noord-Afrika.
• 690: Nao d'n doed vaan keizer Tang Gaozong nump keizerin-wedevrouw Wu Zetian zelf 't keizersjap op ziech.
• 695: Carthago, tot daan touw Byzantijns, kump in Arabische han.

Kuns

• oonbekind: de Chinese roman You Xian Ku weurt gesjreve.

Religie

• gansen iew: opkoms vaan 't Chanboeddhisme in China, wat later es zenboeddhisme in Japan hendeg groet weurt.
• 610: Nao de traditie krijg Mohammed zien ierste revelatie.
• ca. 610: Johannes Moschus bringk zie Limonarion biejein.
• 622: D'n hidzjra: Mohammed vlöch vaan Mekka nao Medina. Traditioneel gezeen es 't begin vaan d'n islam.
• 661: Nao d'n doed vaan Ali en e paar maond later ziene zoon Hasan oontsteit ooninsegheid euver de opvolging. Dit veurt tot 'n splitsing tösse soenniete en sjiïete.
• 671: De Longobarde geve es lèste volk 't arianisme op veur 't katholicisme.
• 680-1: Daarde Concilie vaan Constantinopel

Persoenelekhede

Voorste

• Aboebakar
• Bʼalaj Chan Kʼawiil
• Chosrow II
• Dagobert I
• Heraclius
• Mohammed
• Sui Wendi
• Sui Yangdi
• Tang Gaozu

Gelierde

• Isidoor vaan Sevilla

Kunstenere

Jaore

Jaore 600	601	602	603	604	605	606	607	608	609	610
Jaore 610	611	612	613	614	615	616	617	618	619	620
Jaore 620	621	622	623	624	625	626	627	628	629	630
Jaore 630	631	632	633	634	635	636	637	638	639	640
Jaore 640	641	642	643	644	645	646	647	648	649	650
Jaore 650	651	652	653	654	655	656	657	658	659	660
Jaore 660	661	662	663	664	665	666	667	668	669	670
Jaore 670	671	672	673	674	675	676	677	678	679	680
Jaore 680	681	682	683	684	685	686	687	688	689	690
Jaore 690	691	692	693	694	695	696	697	698	699	700