Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Metabolisme of stofwisseling is de biologische eigesjap vaan organismes um ziech mèt sjemische reacties in stand te hawwe, zoewel veur de greuj es veur de vernuiing vaan (potentieel) versjendeleerd materiaol. Neve voortplanting is metabolisme ein vaan de twie vaste kinmerke vaan levende wezes.
Plante en blauwalge metabolisere door fotosynthees: ze aoseme koledioxied (CO2) in, sjeie dat mèt energie oet 't zonleech in koolstof (C) en zuurstof (O2), gebruke de koolstof um ziech vaan op te bouwe en aoseme de zuurstof oet. Mèt speciaol orgaone (beveurbeeld wortele) kinne ze eventueel ouch aander essentieel bouwstoffe opnumme. Bieste metabolisere door verbranding: ze ete bronne vaan koolstof en aoseme zuurstof in; de koolstof gebruke ze deils veur ziech op te bouwe en deils veur energie, die ze hole oet de reactie mèt de geaosemde zuurstof. De mieste bieste aoseme de koledioxied oet en stoete de aander (vaste en vleujbaar) resprodukte aof mèt d'n anus.
't Resproduk ('aofval') vaan ein organisme zien stofwisseling is dèks weer de veujing veur aander organismes: plante aoseme de koledioxied vaan bieste, bieste de zuurstof oet plante, en versjèllende organismes leve vaan de vaste aofvalstoffe vaan bieste. Ouch doej organisme weure gere veur 't metabolisme vaan levende gebruuk. Dees tegestèlling maak de krinkloup vaan 't leve en 't bestoon vaan ecosysteme meugelek.
Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
