From Wikipedia, the free encyclopedia
Новая Коса, ЦӀийи Коса (урус. Новая Коса) — Дагъустан республикадин Бабаюрт районда авай хуьр. «Новая Коса» хуьруьнсоветдик акатзава.
Хуьр
Новая Коса
|
Хуьр Бабаюрт райондин рагъэкъечӀдай пата, Аграхан заливдин кьерел, райондин юкь тир Бабаюрт хуьрелай 51 км яргъал ала.
Хуьруьн бине XIX виш йисуз иниз куьч хьанвай урусри гъетерин ватагаяр хьиз кутунай. Са тӀимил геж иниз нугъаярни калмыкар куьчарнай. 1943 йисуз вири калмык агьалияр Сибирдиз акъуднай ва хуьре къедалди хьиз анжах нугъаяр амукьнай.
Йисариз килигна Новая Коса хуьруьн агьалийрин дегиш хьунин динамика:
Йис | 2002 | 2010 |
Агьалияр | 519[1] | ↗ 664[2] |
2010 йисан агьалияр сиягьдиз къачунин малуматрив кьурвал хуьре 664 касди уьмуьр ийизвай. Вири нугъаяр, суни - мусурманар я.
Совет береда хуьре, Аграхан заливда ва Терек вацӀа осетр ва частик жуьредин гъетер кьунин чӀехи колхоз кардик квай. Алай чӀавуз хуьруьн агьалидин чӀехи пай и заливда чинеба гъетер кьаз браконьервал ийизва.
Хуьр мукьвал-мукьвал Аграхан заливдин ва Терек вацӀун ци акьалтӀунрик акатзава. Хуьруьн элкъвена къваларив, ам чӀехи цикай хуьзвай банд гала. 1970-й йисара Терек вацӀу Аграхан заливдин юкьвалайтӀуз дуьз Каспи гьуьлуьз рехъ жагъурунилай кьулухъ, залив кьве пай хьанвай ва Кьиблепатан Аграханда цин дережа садлагьана кхаж хьанвай ва нетижада хуьруьн цин къерехдал алай кӀвалер цик акатна чкӀанай. Эхиримжи чӀехи тӀебиатдин мусибат ина 2005 йисуз, Терек вацӀун ци накьвадин кьантӀарар тухвана ятар сергьятрилай экъечӀайла хьанвай. А чӀавуз Терек-Сулак арандин гегьенш чилер цик акатнай. Идан нетижада Новая Коса ва Оразгулаул хуьрерин са пад цик акатнай чебни элкъвена къваларив гвай цин юкьва гьатнай, гьакӀ и кьве хуьрер вири дуьньядикай атӀанвай гьалара 3 варз хьанвай. 2010 йисуз Астрахань-Магьачкъала трассадин мукьвал, «Мехтеб» цин гьамбарханадин районда и кьве хуьрерин эгьлийриз куьч жез чилин белгенар чара авунай.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.