Hieroglyphica Aegyptia

Hieroglyphica Aegyptia^[1] (fontibus antiquis litterae vel notae hieroglyphicae)^[2] sunt antiqua signa veterrimi modi quo Lingua Aegyptia scripta est, annis 3200 a.C.n.–400 p.C.n. adhibita.

Vide etiam paginam discretivam: Hieroglyphica (discretiva).

Hieroglyphica
Nomen Aegyptium
Hieroglyphica
Translitteratio	sš-nj-mdw.w-nṯr
Translatio	Scriptura deorum verborum

Hieroglyphica Aegyptia in templo Kom Ombo.

Sunt tres modi utendi ubi signum singulum potest significare:

• sonum (phonogrammata),
• verbum aut notionem (logogrammata sive ideogrammata) aut
• determinatorem (semagrammata).

Primo 700 signis, postea tempore Graeco-Romano circiter 7000 signis, hieroglypica formant peramplum modum scribendi.

De nomine

Nomen hieroglyphicorum provenit ex verbis Graecis τὰ ἱερογλυφικὰ γράμματα, quae significant: sanctae (ἱερός) caelatae (γλύφω) litterae (γράμματα).

Hieroglyphica interpretata

Si plus cognoscere vis, vide etiam Hieroglyphicorum Aegyptiorum interpretatio.

Tabula Rosettana in Museo Britannico visa

Anno 396 p.C.n. ultima inscriptione facta, scientia hieroglyphicorum periit. Saeculo exeunte quinto Horapollo in suo opere Hieroglyphica obtulit interpretationem falsam, sed fortasse cum parte vera. Saeculo nono et decimo Arabes in Egypto quaesiverunt signa aperire. Iohannes Goropius Becanus et Athanasius Kircherus studuerunt hieroglyphicis. Tabula Rosettae inventa, Francogallus Ioannes Franciscus Champollion arcanam Aegyptiam scripturam primus aperuit anno 1822.

De scriptura

Ductus scribendi

Stela Ankh-af-na-khonsu, cum multo ductibus scribendi.

Primo hieroglyphica scripta sunt in columnis a summo ad imum et a sinistra ad dexteram, sed ductus variare potest . Non est difficile statuere ductum verum, nam homines picti animaliaque inspiciunt initium versus.

Sicut multis aliis modis scribendi antiquis, terminus vocabulorum non signatur. Tamen potes distinguere verbulos, quoniam determinatores saepe terminum vocabuli formant.

Vis hieroglyphicorum

Sunt tres modi utendi (vide supra):

Phonogrammata

Phonogrammata sunt signa quae sonos describunt, sicut abecedarium. Solum consonantes scribuntur, sicut scriptura Arabica.

Signa simplicia

Sunt circa viginti quattuor signa simplicia, id est signa quae describunt consonantem singulam.

Signa simplicia

Signum	Numerus in indice Gardiner	Transcriptio	Appellatio (Germanice)	Nomen	Res
	G1	ꜣ	a sicut in Land	aleph	vultur
	M17	j	ie sicut in sie j sicut in ja	jod	harundo
	Z4	j	ie sicut in sie		duo lineae
	M17A	y	ie sicut in sie	i graeca	duo harundines
	D36	ꜥ	a sicut in Hase d sicut in du r sicut in rufen	ain	bracchium
sive	G43 sive Z7	w	u sicut in Hut w sicut in Anglica waw!	wau, vel u duplicata	pullus sive nota hieratica
	D58	b	b sicut in Band	be	crus
	Q3	p	p sicut in Hupe	pe	sedes sive storea harundinea
	I9	f	f sicut in Feld	ef	vipera
	G17	m	m sicut in Mutter	em	noctua
	N35	n	n sicut in nein	en	aqua
	D21	r	r sicut in rufen	er	os
	O4	h	h sicut in Hose	ha	aula
	V28	ḥ	h sicut in Hose	ha secunda	textus
	Aa1	ḫ	ch sicut in Dach	ha tertia	velum (?)
	F32	ẖ	ch sicut in ich	ha quarta	cauda
	O34	z	s sicut in Sand	es, vel zeta	claustra ianuae
	S29	s	ß sicut in Fuß	es	vestis
	N39	š	sch sicut in schießen	scin, vel es secunda	stagnum
	N29	q	k sicut in Kind	coph, vel ku	collis
	V31	k	k sicut in Kind	ka	corbis
	W11	g	g sicut in gut	ge	mensa
	X1	t	t sicut in Tante	te	panis
	V13	ṯ	tsch sicut in Quatsch	tsce, vel te secunda	funis
	D46	d	d sicut in du	de	manus
	I10	ḏ	dsch sicut in Dschungel	dsce, vel de secunda	cobra
	V33	g (g2)	g sicut in gut		saccus
	E23	l	(Aegyptia Serotina) l sicut in Kleopatra	el	leo
	V4	o	(Aegyptia Serotina) o sicut in Ptolemaios	o	laqueus

Signa duplicia

Signa triplicia

Logogrammata

Logogrammata sunt imagines rerum, semper signantur linea muta. Omnia hieroglyphica possunt logogrammata esse. Exempli gratia:

• — rꜥ, significat "solem";
• — pr, significat "domum";
• — swt (sw+t), significat "harundinem";
• — ḏw, significat "montem".

Ratio non derecta (metonymia vel metaphora):

• — nṯr, significat "deum"; signum est vexillum templi;
• — bꜣ, significat "animum" vel "personam"; signum est avis cum capite humano;
• — dšr, significat "phoenicopterum"; phonogrammata significat ruber.

Logogrammata raro usa sunt.

Semagrammata

Solum consonantes scribuntur, ut vocabula aliquae habeant eandem rationem scribendi. Determinatores sequuntur vocabula ut non conturbaris.

Determinatores

Hieroglyphica	Transcriptio	Vis hieroglyphicorum	Determinator	Vis determinatoris
	wn	aperire	ianua	ianua/porta aperire
	wn(j)	festinare	crura	motus
	wn	erratum; culpa;	passer	malus
	wn	calvus	pecten	crinis

Alii determinatores

femina	puer vel puella	vir	rex	vis	motus	lignum

Quadrati

Hieroglyphica in quadratis. Versus primus (a dextera ad sinistram): ḥtp et jmn-rꜥ.

Hieroglypica non scribuntur in linea recta, sed in quadratis virtualibus. Exempli gratia (vide dextera):

• — ḥtp (Hotep)
• — jmn-rꜥ (Ammon-Ra)

Nexus interni

• Obeliscus Philensis (OGI 137)
• Ioannes Franciscus Champollion, Lettre à M. Dacier relative à l'alphabet des hiéroglyphes phonétiques

Notae

1. Ioannes Pierius Valerianus, Hieroglyphica, sive de sacris Aegyptiorum literis commentarii (Basileae, 1556) (titulus operis); Cataldi Jannelli, Opus hermeneuticum (Neapoli, 1830-1831) tom. iii: "Hieroglyphica Aegyptia ..." (titulus voluminis) liber apud Google; Michael Maieri, Arcana arcanissima, hoc est, hieroglyphica Aegyptia-Graeca (titulus libri anno 1614 editi) liber apud Google
2. "Litterae hieroglyphicae": Macrobius, Saturnalia 1.21.12. "Notae hieroglyphicae": Ammianus Marcellinus, Historiae 17.4.8.

Nexus externi

• Ioannes Pierius Valerianus (1602). "Hieroglyphica, seu de sacris Aegyptiorum, aliarumque gentium literis commentarii". World Digital Library 

Vicimedia Communia plura habent quae ad hieroglyphica spectant.