Procestrum princeps

Procestrum princeps^[1] est pars computatri, quae operationes agit et regit. Sedet in tabula materna.^[2]

Quamquam hodie procestrum princeps est circuitus integratus, computatra prisca maiora fuerunt. Hoc est Whirlwind (sc. "Turbo," quod celerius fuit quam alia huius temporis computatra), anno fere 1952 factum in MIT, nunc in Museo Scientiae, Bostoniae.

Partes principis procestri sunt:

• pars arithmeticum
• pars gubernans
• pars memoriale intermedia
• pars datorum repositorii

Procestri principis partium multi facti sunt, sed praesenti circuli electronici integrati sunt. Sunt multa genera:

• Zilog
  • Zilog Z80, similis Intel 8080 et 8085. Basis computatrorum Sinclaris, TA PC, Tandy TRS80, Commodore 128, Amstrad etc.
• IBM
  • IBM PowerPC 750 (G3), 970 (G5) (Mac OS, Linux)
• Intel
  • Intel 4004, primus processor circuli electronici integrati
  • Intel 8008, octo bit, systema operandi CP/M et alia
  • Intel 8080 et 8085, octo bit, systema operandi CP/M et alia
  • Intel 8088, sedecim bit internalis, octo bit externalis. Basis primi computatri IBM. MS-DOS
  • Intel 8086, sedecim bit, CPM/86 et MS-DOS
  • Intel 80186 (mendosus), 80286 sedecim bit CPM/86, MSDOS et Minix
  • Intel 80386, 80486 triginta duo bit (Linux, Windows)
  • Intel Pentium I, II, III, IV (Linux, Windows)
  • Intel Core 2 Duo, Core i5 et i7 (Mac OS X, Windows)
  • Intel Itanium sexaginta quatuor bit (HP-UX)
• MOS Technology
  • MOS Technology 6502
• Motorola
  • Motorola 6800, octo bit
  • Motorola 6803, octo bit, processor computatrorum Matra Alice et Philipps VG 5000
  • Motorola 6809, octo bit, processor computatrorum Thomson TO7, MO5, TO7/70
  • Motorola 6502, octo bit, processor primo Applensis, CBM, Atari etc.
  • Motorola 68000, 68XXX (AmigaOS, TOS, Mac OS, SunOS)
  • Motorola PowerPC G4 (AmigaOS, MorphOS, Mac OS, Linux, AIX)
• SPARC (Scalable Processor ARChitecture)
  • SPARC versio ab septimus ad octavus (vel SuperSPARC/hyperSPARC), triginta duo bit, processor computatrum Sun-4 (Solaris)
  • UltraSPARC (vel SPARC versio novus), sexaginta quatuor bit, processor computatrum Sun/Oracle (Solaris)
• MIPS
  • MIPS R4000, triginta duo bit, RISC, processor computatrum Silicon Graphics (IRIX) et Bull (RISC OS)
• Alpha
  • Alpha AXP, sexaginta quatuor bit, processor computatrum Digital Equipment Corporation (OpenVMS, OSF/1, Tru64 UNIX)
• ARM
• ARM versio ab primo ad septimus, triginta duo bit processor telephonorum (Android,iOS)
• ARM versio ab octavus, sexaginta quatuor bit
• Hitachi H8
• Hewlett-Packard PA-RISC (HP-UX)

Nexus interni

• Apparatus arithmeticus et logicus
• Apparatus computatralis
• Microprocessorium

Notae

1. Fons nominis Latini desideratur (addito fonte, hanc formulam remove)
2. Kuck 1978: 12.

Bibliographia

• Kuck, David. 1978. Computers and Computations. Vol. 1. Novi Eboraci: John Wiley & Sons. ISBN 978-0471027164.