Энергия
From Wikipedia, the free encyclopedia
Энергия (байыркы грек тилинен ἐνέργεια – активдүүлүк, кыймыл, күч, ) – скалярдык физикалык чоңдук, ал материянын кыймылынын жана өз ара аракетинин ар кандай формаларынын бирдиктүү өлчөмү, материя кыймылынын тынч абалга келтирүү үчүн бир формадан экинчи формага өтүү күчүнүн өлчөмү. Энергия түшүнүгүн киргизүү ыңгайлуу, анткени физикалык система жабык болсо, анын энергиясы система жабык болгонго чейин ушул системада сакталат. Бул билдирүү энергиянын сакталуу мыйзамы деп аталат.
Негизинен, энергия Нётер теоремасы боюнча убакыттын бирдейлигине (башкача айтканда, убакыттын ичинде сакталган чоңдуктарга) байланышкан кыймылдын үч кошумча интегралынын ( импульс моменти жана бурчтук импульс менен бирге) бири, б.а. мезгилдеги кыймылды сүрөттөгөн мыйзамдардын көз карандысыздыгы.
«Энергия» деген сөздү Аристотель өзүнүн «Физика» трактатында киргизген, бирок ал жерде негизинен адамдын ишмердүүлүгүнө карата айтылган.