Душанбе
Тажикстандын борбор шаары From Wikipedia, the free encyclopedia
Дүйшөмбү (таж. Душанбе, 1929-1961 жылдарында Сталинабад) — Тажикстандын борбор калаасы, өлкөнүн эң ири илимий, саясий, маданий, экономикалык, өнөр-жай жана административдик борбору. Дүйшөмбү өлкөнүн мамлекеттик бийлигинин жогорку органдары жайгашкан, анын ичинде Президенттик сарайдагы Тажикстан Республикасынын Президентинин резиденциясы.
| Отурукташкан жай
Дүйшөмбү _09.jpg)
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Калкынын саны 2016-жылдын 1-январына карат 802,7 миң адамды түздү, жалпы Дүйшөмбү алгомерациясынын саны — 1485,1 миң адам.
2017-жылдын 12-январынан баштап шаар башчысы — Рустами Эмомали.
Душанбе шаары Ысар өрөөнүндө, деңиз деңгээлинен 750—930 метр бийиктикте жайгашкан. Аймагы — 127 км². Шаар аркылуу түндүктөн түштүккө карай Варзоб (Душанбе-дарыя) суусу агып өтөт. Ал дарыя шаардын борборундагы "Комсомол" көлүнө суу берет. Чыгыштан батышка карай Кафирниган дарыясы агып өтөт. Шаардан түндүккө карай Варзоб капчыгайы жагашкан — ал жерде көптөгөн эс алуу жайлары жайгашкан.
Душанбе шаарынын сейсмикалуулугу бир топ жогору. XX кылымдын 30-40-жылдарынын куруу нормалары боюнча 7-8 балл деңгээлиде бааланган. Жер титирөөлөрдү Душанбе сесмологиялык станциясы байкоо жүргүзүп турат.
Душанбеде жай мезгили узак жана ысык, жаан-чачын чанда болот. Кыш мезгили салыштырмалуу кыска. Кышкысын абанын нымдуулугу көтөрүлгөндүктөн, кыш абдан көп жаан-чачын менен коштолот. Жаз мезгили салыштырмалуу узак, тез-тез чагылгандуу жаан жаап турат. Эрте күз кургак, бирок кийин күз жамгырдуу жана нымдуу болот. Кургак (июнь-октябрь) жана нымдуу (декабрь-май) деп эки мезгилге бөлүнөт. Январь айынын орто температурасы — 1 °С, июлдуку — 28 °С.
Душанбе шаарынын расмий кабыл алынган символу — Герб. Гербдин авторлору С. Курбанов жана А. Н. Заневский.
Душанбе — Тажикстандагы райондорго бөлүнгөн жалгыз шаар. Ошондуктан, шаардык элдик депутаттар Кеңеши жана аткаруучу бийлиги (Хукумат) областтык статуска ээ. Райондордо аткаруучу бийликтин өкүлдөрү болуп район башчылары эсептелет.
2013-жылдын 18-июлунда шаар аймагын үч эсе кеңейтүү пландары жарыяланган.
Душанбе шаары төрт районго бөлүнөт, ар бир райондун өз администрациясы бар (райондук хукумат).
| Райондун аталышы | Мурунку аталышы | Аймагы, км² |
Калктын саны, адам (2016) |
Район башчысы |
|---|---|---|---|---|
| 1. Исмоили Сомони району | Октябрь району | 25,8 | 141 500 | Курбонов Аламхон Джамилович |
| 2. Сино району | Фрунзе району | 43,8 | 307 300 | Сафаров Зафар Абдуллоевич |
| 3. Фирдавси району | Борбордук район | 29,1 | 198 300 | Алиев Саиднуриддин Акрамович |
| 4. Шохмансур району | Темир-жол району | 27,9 | 155 100 | Бобоев Самандар Бобоевич |
Тажикстан Республикасынын Президенти алдындагы Статистика агенттигинин 2016-жылдын 1-январына карата маалыматы боюнча, Душанбенин туруктуу калкынын саны 802 700 адамды түзгөн. Калкынын жыштыгы — 6366 адам/км². Душанбеде республиканын калкынын 9% жашайт.
Борбор шаарынын өнөр-жай комплекси 230 өнөр-жай ишканаларын камтыйт. Бул ишканаларда 19 миң шаар тургундары иштейт. Ишканаларда 300дөн ашык продукциянын атылышы өндүрөлөт. Душанбеде өндүрүлгөн, экспортко чыга турган негизги продукция — бул пахтадан жасалган жиптер жана кездемелер, чулки-байпак продукциясы, кабелдик буюмдар, арматура, айыл-чарба азыктарын өндүрүүчү буюмдар, соода жабдыктары жана башкалар.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
