Озон (O3) катмары жерди улңтрафиолеттик (кызгылт көк нурлардын ары жагында жаткан, көзгө көрүнбөгөн нурлардан) сактайт. Озон катмары жерден 20-60 км жогору бийиктикте жайгашкан. Болжол менен алганда жерди 5 млрд. тонна озон курчап турат. Негизги озонду талкалоочулар галогендерди кармоочу газдар (фтор, хлор, бром, иод ж.б. ушул сыяктуу заттар) мисалы, хлорфторуглеводдор аэрозолдук кичине балондор аркылуу муздак түрүндө чачыратылып колдонулат. Хлордук жана фтордук углеводдор стратосферага өйдө көтөрүлүшүп, абанын катмарында 70-100 жыл жашашып, озондун молекулаларын жок кылышып анда тешик пайда кылуулары мүмкүн. Эгер озон тешиги пайда болсо, ал аркылуу жерге өткөн катуу ультрафиолет нуру жаныбарды, адамды ооруга чалдыктырып өлүмгө учуратат. Мындай коркунучту сезип 1987-ж. 50 мамлекеттин жетекчилери келечекте хлорфторуглеводдорду (фреондорду) чыгарууну 50% кыскартуу жөнүндөдө келишимге кол коюшкан.
- Биология: Энциклопедиялык окуу куралы / Башкы ред. Ү. Асанов; Ред. кеңеш А. Токтосунов (төрага) ж. б. — Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, - 2004. 504 б. ISBN 9967-14-022-4
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
