Sten

Sten yw elven gymyk gans an arwodh Sn ha'n niver atomek 50. Alkan 'truan' yw ev, avel arghans y liw, a sevel orth kesknians. Y hyllir y usya avel nivel difresyas erbynn kesknians war sortow erel a alkan. An ger sten a dheu dhyworth an ger Latin stannum, martesen dhyworth an ger Sanskrytek stan, ow styrya kales. Usys veu sten dhe wul kannow rag an kynsa prys yn 1812 gans John Hall ha Bryan Donkin yn Deptford, Pow Sows. Gerys-da ens i gans an Morlu Riel.

Arloedh alkymyk rag sten.

Ensampel a	Elven gymyk, substans gymyk, chalcophile element
Klass	alkan wosa-tremenyans, period 5, alkan
Liw/yow	arghans
Furvell gymyk	Sn
Niver atomek	50
Elektronegedhegedh	1.96
Rann a	oksid sten dopys gans antimoni, period 5, bagas 14
Restrennow kelmys war Gemmyn Wikimedia

Yma balyow sten dhe bymthek bro warn ugens y'n Norvys. Kynth yw skant an elven. Hanter a sten y'n bys a dheu a-dhyworth Asi Soth-Est. Askorrans ollvysel yw a-dro dhe 140,000 tonnas an vledhen. Sten o unn a'n kynsa sortow a alkan aswonnys gans tus. A-dhia 3 500 kyns OK y hwres devnydh anodho rag krevhe kober: brons yw an metol ow sywya. Yntra Kernow, Dewnans ha Rom, Pow Grek, h.e., yth esa kenwerth sten posek. Yma niver a gesalkenyow sten, rag ensampel, soder (33% sten ha 67% plomm), plommsten (pewter, 85% sten, 7% kober, 6% bismuth ha 2% antimoni), alkan klogh (76% kober ha 24% sten), hag amalgam dynsek (60% arghans, 27% sten, ha 13% kober). Kasiterit yw an chif moon.

An diwettha bal sten yn Kernow, Bal Crofty Soth, a dhegeas y'n bledhynnyow 1990.

Poos atomek sten yw 118.71, y boynt teudhi yw 232°C ha'y boynt bryjyon yw 2270°C. Y dhosedh yw 7.3kg an liter. Alkan medhel, hebleth, gwynn-arghansek yw.

Kampollansow

• Los Alamos National Laboratory – Tin (yn sowsnek)

Lavar gwerin

• Mar boos ‘vel sten - As heavy as lead yn Sowsnek

Mirva

• 
  Kasiterit
• 
  Soder
• 
  Plommsten
• 
  Rann a ganna sten
• 
  Bryan Donkin
• 
  Bal Sten Gever yn Kernow