Numididae

Gallinys yw ydhyn a'n teulu Numididae y'n urdh Galliformes. Endemek yns i dhe Afrika ha renkys yns i yn-mysk an kottha a'n Galliformes. I a esplegyas dhyworth remenans an Galliformes wosa an Cracidae (kakalakas, gwanes, ha kurassowes) ha kyns an Odontophoridae (rykennes sowl Vyrjyni). Keskelmys yw menhesen Eocen 'Telecrex' dhe'n gallinys. Telecrex a drigas yn Mongoli, ha martesen o hendas an fesons. Gallinys arnowydh yw endemek dhe Afrika, mes an gallina basnettys re beu komendys a-dreus an bys avel edhen dhov.

Gallina
Gallina basnettys
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:	Animalia
Fylum:	Chordata
Klass:	Aves
Urdh:	Galliformes
Teylu:	Numididae
Agelastes Numida Guttera Acryllium

Omdhegyans

Ydhyn an teylu ma a dheber hwesker ha has. I a neyth war an nor. Aga semlant yw hevelep dhe rugyerigow, mes heb pluvennow war aga fennow. Loos tewl po du yw aga fluv gans nammow gwynn. Myns an ydhyn meur ma yw 40–71 cm (15+1⁄2–28 meusva) yn hys, gans poos a 700–1,600 g. An yer a boos moy ages an kulyogyon, martesen drefen bos an organow dinythi mar veur.

Dell yw usys, gallinys yw unwregydhyon, ow parya rag bewnans. Kowethasek yns i, ow pewa yn bagasow byghan. I a gerdh a-dhelergh enevales gre hag yn-dann bagasow a simes, le may hwrellons hwilas a-ji kawgh hag rag taklennow re godhas dhe'n leur dhyworth an nenlen. Pur bosek yns i orth kontrolya teurek, preves, lokustes, skorpyons ha divellkeynoges erel.

Gallinys a yll neyja yn fen.

Hanow skiensek	Kernewek	Sowsnek	Kembrek	Skeusen	Mappa gwandrans
Agelastes meleagrides	Gallina bronn wynn	White-breasted Guineafowl	Iâr gini fronwen		Afrika west
Agelastes niger	Gallina du	Black Guineafowl	Iâr gini ddu		Afrika kres
Numida meleagris	Gallina basnettys	Helmeted Guineafowl	Iâr gini helmog
Guttera plumifera	Gallina pluvek	Plumed Guineafowl	Iâr gini bluog		Afrika kres
Guttera pucherani	Gallina krib	Crested Guineafowl	Iâr gini gribog		Afrika drovannel
Acryllium vulturinum	Gallina fulturek	Vulturine Guineafowl	Iâr gini fwlturaidd		Afrika north-est