Împeratoriya Romê
From Wikipedia, the free encyclopedia
Împeratoriya Romê (wek Împeratoriya Romayê yan Împeratoriya Romî jî tê naskirin, bi latinî: Imperium Romanum) yek ji dewletên herî mezin ên di dîrokê de ye. Wê bi piranî bi paytexta Roma de, ji 6'emîn sedsala b.z. de heta sedsala 5'an serwerî ajotî bû. Dema serwerî ajot de li împeratoriyê gelek xelkan, zimanan û olan serwerî ajot.
Împeratoriya Romê Senatus Populusque Romanus | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Di sala 117ên piştî zayînê de | ||||||||||||||||||
Agahiyên gelemperî | ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rêveberî | Otokrasî | |||||||||||||||||
Paytext | ||||||||||||||||||
Ziman | ||||||||||||||||||
Dîn | ||||||||||||||||||
TBH | {{{tbh}}} | |||||||||||||||||
TBH/sal | {{{tbh kes}}} | |||||||||||||||||
Dirav | {{{dirav}}} | |||||||||||||||||
Dem | {{{dem}}} | |||||||||||||||||
Nîşana înternetê | {{{nîşana înternetê}}} | |||||||||||||||||
Kd. telefonê | {{{koda telefonê}}} | |||||||||||||||||
{{{agahîgelemp1 sernav}}} | {{{agahîgelemp1}}} | |||||||||||||||||
{{{agahîgelemp2 sernav}}} | {{{agahîgelemp2}}} | |||||||||||||||||
{{{agahîgelemp3 sernav}}} | {{{agahîgelemp3}}} | |||||||||||||||||
{{{agahîgelemp4 sernav}}} | {{{agahîgelemp4}}} | |||||||||||||||||
{{{agahîgelemp5 sernav}}} | {{{agahîgelemp5}}} | |||||||||||||||||
Gelhe | ||||||||||||||||||
{{{gelhe}}} | ||||||||||||||||||
{{{gelhe2}}} | ||||||||||||||||||
{{{gelhe3}}} | ||||||||||||||||||
{{{gelhe4}}} | ||||||||||||||||||
{{{gelhe5}}} | ||||||||||||||||||
Rûerd | ||||||||||||||||||
{{{rûerd}}} | ||||||||||||||||||
{{{rûerd2}}} | ||||||||||||||||||
{{{rûerd3}}} | ||||||||||||||||||
{{{rûerd4}}} | ||||||||||||||||||
{{{rûerd5}}} | ||||||||||||||||||
Dîrok û bûyer | ||||||||||||||||||
{{{bûyer3}}} | ||||||||||||||||||
{{{bûyer4}}} | ||||||||||||||||||
{{{bûyer5}}} | ||||||||||||||||||
{{{bûyer6}}} | ||||||||||||||||||
{{{bûyer7}}} | ||||||||||||||||||
{{{bûyer8}}} | ||||||||||||||||||
{{{bûyer9}}} | ||||||||||||||||||
{{{bûyer10}}} | ||||||||||||||||||
{{{bûyer11}}} | ||||||||||||||||||
{{{bûyer12}}} | ||||||||||||||||||
Serwerî | ||||||||||||||||||
Împerator | ||||||||||||||||||
27 b.z. – 17 p.z. |
| |||||||||||||||||
475 p.z. – 476 |
| |||||||||||||||||
1449 – 1453 |
| |||||||||||||||||
{{{serokA5}}} | ||||||||||||||||||
{{{sernav serokB}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokB1}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokB2}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokB3}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokB4}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokB5}}} | ||||||||||||||||||
{{{sernav serokC}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokC1}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokC2}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokC3}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokC4}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokC5}}} | ||||||||||||||||||
{{{sernav serokD}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokD1}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokD2}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokD3}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokD4}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokD5}}} | ||||||||||||||||||
{{{sernav serokE}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokE1}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokE2}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokE3}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokE4}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokE5}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokE6}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokE7}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokE8}}} | ||||||||||||||||||
{{{serokE9}}} | ||||||||||||||||||
Karîna qanûndanînê | ||||||||||||||||||
{{{perleman}}} | ||||||||||||||||||
{{{perleman1}}} | ||||||||||||||||||
{{{perleman2}}} | ||||||||||||||||||
{{{perleman3}}} | ||||||||||||||||||
{{{perleman4}}} | ||||||||||||||||||
{{{perleman5}}} | ||||||||||||||||||
|
Împeratorî dema împerator Trajan de gihîşte sînorên xwe yên herî mezin û li ser sê parzemînan xakên xwe hebûn. Di wan demên rind de bi tûnî xakên li dor Deryaya Navîn, Galya, bi piranî girava Brîtanya û xakên dor Deryaya Reş bin serweriya împeratoriya Romê de bûn. Ew bi 5 900 000 km² rûerda xwe ya wextekê împeratoriya herî mezin a ku di hatiye demazrandin.
Li împeratoriyê gelek ziman dihat axaftin jî, latinî zimanê împeratoriyê yê fermî bû. Latînî ji pê Rom hilwaşiya re, demaka dirêj wek zimanakê zanist ma. Li zava romî-katolîk de latînî heta sedsala 20'an wek zimanê peyxam dihat pejirandin. Li ser zanistiyên wek biyolojî û bijîşkî latînî îroj jî bandoreke mezin heye. Wek wê li ser dad û teşeyê kargeriyên Ewropaya îroj bandoreke mezin a sîstemên Romê heye.