çira

 Binêre herwiha: Çira

Kurmancî

Bilêvkirin

• (Navdêr) IPA^(kilîd): /t͡ʃɪˈɾɑː/, چرا /
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• (Cînav) IPA^(kilîd): /'t͡ʃʰɪrɑː/, چڕا /
• Deng (Bidlîs)^ⓘ

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	çira	çira
Îzafe	çiraya	çirayên
Çemandî	çirayê	çirayan
Nîşandera çemandî	wê çirayê	wan çirayan
Bangkirin	çirayê	çirayino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	çirayek	çirayin
Îzafe	çirayeke	çirayine
Çemandî	çirayekê	çirayinan

du çira di destan de

çira mê

1. tişta/ê ku ronahiyê dide
   (wek lampe yan find anku mûm), şemalk
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Ji wêjeya klasîk

• Gazî ket îxwan û hilbêtin çira
  Bête xwendin Mewlûda xeyr-ul wera — (Mela Hesenê Bateyî, Mewlûda Kurdî, ~1720)

Herwiha

• çirax (di bin tesîra farisî de)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: چرا‎

Jê

• bêçira
• bêçirayî
• çiradank
• çirayî

Etîmolojî

Hevreha soranî چرا‎ (çira), farisî چراغ‎ (çeraẍ, çiraẍ) û pehlewî çirak, ji zimanên îranî, belkî têkilî peyva çirisîn. çırağ ya tirkî, ճրագ (črag) ya ermenî, ܫܪܓܐ‎ (şiraẍa) ya aramî, ჩირაღდანი (čiraɣdani) ya gurcî û سراج‎ (sirac) ya erebî ji zimanên îranî hatine wergirtin.

Werger

• Almanî: Fackel → de m, subaltern → de, Kerze → de m, Lehrling → de m, ^?Azubi → de, ^?ungelernter Arbeiter
• Çekî: pochodeň → cs m
• Çînî: 薪火 (xīnhuǒ), 火炬 (huǒjù)
• Erebî: مِشْعَل‎ (míşẍel), ^?السنیج‎, ^?الشمامة‎, ^?القراط‎, ^?المشكاة‎, ^?النبراس‎, ^?مصباح‎ → ar
• Farisî: ^?چراغ‎ → fa, ^?لامپ‎ → fa
• Fînî: soihtu → fi
• Fransî: torche → fr m
• Gurcî: ჩირაღდანი (čirağdani)
• Holendî: toorts → nl, fakkel → nl
• Îbranî: אבוקה (avukah)
• Îngilîzî: torch → en, brilliant → en, candle → en, lamp → en, flambeau → en, lunt → en, ^?cresset → en, ^?flashing → en, ^?pinup → en, ^?beacon → en, ^?kindling wood, ^?torch light → en, ^?torchlight → en
• Îtalî: fiaccola → it m, torcia → it m
• Japonî: 松明 → ja (たいまつ, táimatsu)
• Koreyî: 횃불 (hwaetbul)
• Latînî: fax → la m, taeda m
• Mecarî: fáklya → hu
• Polonî: pochodnia → pl m
• Portugalî: tocha → pt m
• Rusî: факел → ru m (fakel)
• Sirboxirwatî: baklja → sh m, plamnik m, plamenik → sh m
• Slovenî: bakla → sl m
• Tirkî: meşale → tr, çıra → tr, çırağ → tr, çırak → tr, ^?fener → tr, ^?kandil → tr, ^?neden → tr, ^?niçin → tr, ^?niye → tr

Cînav

çira

1. çima, bo çi, ji ber çi,
   sebeb çi ye ku
   • - Karê, tu çira wisan î? Ma diya te û bavê te nahêlin? — (Sîma Semend, Xezal, Weşanên Nûdem, 1996)

Herwiha

• çire

Etîmolojî

ji + çi + ra (re), hevreha farisî چرا‎ (çiřa), pehlewî çim ray, ji zimanên îranî. Ji eynî rehî: çima