Afrîkaya Başûr

Afrîkaya Başûr an jî Komara Afrîkaya Başûr (bi afrîkans: Republiek van Suid-Afrika; bi inglîzî: Republic of South Africa) dewletek li başûrê Afrîkayê ye. Li wir nêzîkî 47.000.000 kes (sal: 2006) hene. Paytextê xwe Pretoria ye.

Republiek van Suid-Afrika (afrîkans) Republic of South Africa (îngilîzî) Riphabliki yeSewula Afrika (ndebele) IRiphabliki yaseMzantsi Afrika (xhosa) IRiphabliki yaseNingizimu Afrika (zûlû) Rephaboliki ya Afrika-Borwa (sothoya bakurî) Rephaboliki ya Afrika Borwa (sotho) Rephaboliki ya Aforika Borwa (tswana) IRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika (swatî) Riphabuliki ya Afurika Tshipembe (venda) Riphabliki ra Afrika Dzonga (tsonga)
Komara Afrîkaya Başûr
(Ala) (Nîşan)
Sirûda netewî: Nkosi Sikelel'iAfrika
Zimanên fermî	Afrîkans (Afrikaans), îngilîzî, ndebele (isiNdebele), sothoya bakurî (Sesotho sa Leboa), sotho (Sesotho), swatî (siSwati), tsonga (Xitsonga), tswana (Setswana), venda (Tshivenḓa), xhosa (isiXhosa), zûlû (isiZulu).
Paytext	Pretoria (rêvebirî), Bloemfontein (dadî), Cape Town (gelemperî)
Sîstema siyasî
- Serokdewlet	Cyril Ramaphosa
Rûerd  - Giştî	1.221.037 km2
Gelhe  - Giştî	47.900.000 (2007) kes
Serxwebûn	31 gulan 1910 ji Brîtaniya Mezin
Dirav	Randa Afrîkaya Başûr ZAR
Dem	UTC+2
Nîşana înternetê	.za
Koda telefonê	27

Cografiya

Rûberê Afrîkaya Başûr 1.219.912 km² ye. Li ser çargoşê kîlomitirekî dora 38 kes hene. Bilindtirin cih çiyayek bi 3.446 m ye. Afrîkaya Başûr digê Atlantîk û Okyanosa Hindê. Hên Afrîkaya Başûr li bakûrê digihije van dewletan:

• Namîbya
• Botswana
• Zîmbabwe

Li rojhilat ew digihije

• Mozambîk û
• Swazîland.
• Lesotho tev de li Afrîkaya Başûr in.

Dîrok

Di rojê 31'ê Gulanê 1910 Afrîkaya Başûr serbixwe bû. Lê mirovên çermespî bêtir mafên xwe hên hebûn û tim yekî sipî dibû serokî Afrîkaya. Di salê 1994an da Nelson Mandela û Frederik Willem de Klerk hevdira peymanek îmsekirin manê kesên reş û sipî hevdira bijîn û însanên sipî mafên xwe wekî mafên reşa bibin. Di wê salê de mirovekî çermereş bû serok, navî xwe Nelson Mandela ye.

Dîn

Li Afrîkaya Başûr 80% xiristiyantî ne. 2% dînê xwe yê ola aşîretan ne, 2% îslamin û 1,5% hindûyî ne. Nêzîkî 15% dînê xwe tine.

Nifûs

Nifûs li gorî salan

Sal	Nifûs	±%
2011	51.770.560	—
2016	55.653.654	+7,5%
2017	55.445.000	−0,4%
2018	57.725.600	+4,1%
2020	59.622.350	+3,3%
2021	60.142.978	+0,9%
2022	62.027.503	+3,1%
Çavkanî: 2017,[1]

Ziman

Zimanê fermî yê Afrîkaya Başûr 12 ne. Înglîzî û Afrîkans jî nav da ne.

Aborî

Xêr û bêrên erdê pirr in. Li Afrîkaya Başûr pir zêr, almas, rijî, platîn, krom û hesin hene.

Werziş

Afrîkaya Başûr pir, wekî dewletên din di Efrîqa da, di futbolê da rind e. Ew du caran da kete di nav Serdariya cîhanî ya futbolê, salê 1998 û 2002. Di sala 2010'an da Serdariya cîhanî ya futbolê dê li Afrîkaya Başûr çêkin.

Galeriya wêneyan

• 
  Nelson Mandela (1993)
• 
  Nîmûneyek ji sîstema nijadperest a apartheid a berê: "Bi tenê ji bo mirovên spî"
• 
  Bajarê Pretoria
• 
  Johannesburg
• 
  Bloemfontein
• 
  Soweto
• 
  Durban
• 
  Perava East Londonê (Afrîkaya Başûr)

Çavkanî

1. "Mid-year population estimates 2014" (PDF).

Gierêdanên derve

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê Afrîkaya Başûr de hene.