Şirnex (parêzgeh)

Şirnex (bi tirkî: Şırnak) parêzgeheke Bakurê Kurdistanê ye. Serbajarê parêzgehê Şirnex e. Piraniya gel Kurd e, lê gelek leşkerên tirk jî hatine bi cih kirin û ev yek bandorê li nexşeya siyasî û demografîk dike.

Parêzgeha Şirnexê Şırnak
Koda parêzgehê: 73
Nexşeya navçeyan
Kargêrî
Welat	Bakurê Kurdistanê
Dûgel	Tirkiye
Serbajar	Şirnex
Demografî û erdnîgarî
Gelhe (2020)	537.762 Navend. = 96.285 kes
Rûerd	7.172 km2
Berbelavî	59,9 kes/km2
Binebeş
Hejmara navçeyan	7 navçe
Hejmara bajarokan	20 bajarok
Hejmara gundan	234 gund
Agahiyên din
Dem	UTC+2
Koda telefonê	(+90) 486

Parêzgeh li bakur bi Sêrt û Wanê, ji rojhilat ve bi Colemêrgê û ji rojava ve bi Mêrdînê re hevsînor e. Rûbera wê 7078 km² û bilindahiya wê 1400 m ye. Sînorên wê bi Herêma Kurdistana Iraq û Sûriyê re hene. Parêzgeh di sala 1990î de, bi herêmên ku berê di girêba Sêrt, Colemêrg û Mêrdînê de bûn, hat avakirin.

Ji bilî serbajêr, li parêzgeha Şirnexê 18 şaredarî (bajar) û 194 gund hene. Nifûsa parêzgehê di sala 2023 de 570.745 kes bû.^[1]

Çemên girîng Dîcle, Hezil, Çaglayan û Kizilsu ne. Kızılsu, Hezil û Xabûr diherikin Dîcleyê. Çiyayên herî girîng Cûdî bi 2089 m, Gabar, Namaz û Çiyayên Altînê ne.

Dîrok

Demografî

Li Şirnexê bajarê herî mezin û modern Cizîra Botan e Gelha Cizîrê 152 hezar kes'e. Navenda Danûstandinê li heremê tenê Cizîra Botan heye û Balefirgeha Şerefedîn Elçî ji Cizîrê ye. Pişt Cizîrê Silopîya mezin e

Li herêma Botanê de gelek ol û tixm hene ji bilî Kurda, Fileh'en Suryanî, Nesturî ji dijîn gelek gunda Dêr'en Filaha heye û navenda Hezexê de gelek Fileh dijîn

Navçeyên parêzgeha Şirnaxê

• Basan (Güçlükonak): Basan (an jî Basê)
• Cizîr (Cizre): Cizîr an Cizîra Botan, Koca Pinar (navend: Omerîn)
• Elkê (Beytüşebap): Elkê
• Hezex (İdil): Hezex, Basûrîn, Aliyan (navend: Delawa Qesrê)
• Qilaban (Uludere): Qilaban, Kîrur
• Silopiya (Silopi): Silopiya an Silopî
• Şirnex (Şırnak): Şirnex, Dêrşew (navend: Şêxê Reş)

Çavkanî

1. biruni.tuik.gov.tr https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=en. Roja gihiştinê 3 gulan 2024. {{cite web}}: |title= kêm an vala ye (alîkarî)

• Harita Umum Müdürlügü 1:800,000 (1934).
• "Köylerimizin adlari" (1928).
• Vital Cuinet (1891/2001). "La Turquie d'Asie".
• Xefur, Ebdulla (Abdulla Ghafor) (2000/2001). Kurdistan - Dabeşî Kargêrî Terrîtorî 1927-1997.
• Xefur, Ebdulla (Abdulla Ghafor) (2001). Kurdistan - Rûpêw û jimarey danîştuwan.