![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Erbil_Montage_2014.png/640px-Erbil_Montage_2014.png&w=640&q=50)
Hewlêr (paytext)
Paytexta Herêma Kurdistanê / From Wikipedia, the free encyclopedia
Hewlêr paytexta Herêma Federal a Kurdistanê ye û yek ji bajarên herî mezin ê Kurdistanê ye. Li Hewlêrê zêdeyi du milyon kes dijîn. Hewlêr di dîrokê de gelek caran bûye qada şer. Dîroka wê digihîje hetanî 1800 salî zêdetir.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/20px-Disambig_grey.svg.png)
Hewlêr Arbîl | |
![]() Wêneyên ji bajêr | |
Kargêrî | |
---|---|
Welat | Kurdistan |
Dûgel | Îraq |
Parêzgeh | Hewlêr |
Navçe | Navenda Hewlêrê (navçe) |
Demografî | |
Gelhe | 1.713.461[1] (2009) |
Erdnîgarî | |
Bilindayî | 415 |
Koordînat | 36°11′28″Bk 44°00′33″Rh |
Agahiyên din | |
Koda telefonê | 40 (bajar) |
Mirovî li Hewlêrê dibe ku di hezarsala 5-an B.Z de vedibe, ku ev yek bajarî bike yek ji kevintirîn deverên domdar ên li cîhanê.[2] Li navenda bajêr Kela Hewlêrê kevnare yê Hewlêrê ye. Zûtirîn referansa dîrokî ya herêmê bi Dîroka Sêyemîn Ur ya Sumer, dema ku Key Şulgî behsa bajarê Urbilum dike. Piştre bajar ji hêla Asûriyan ve hat dagirkirin.[3][4]
Hewlêr parçeyekî bingehîn yê ku Padîşahiya bû nav Asûrya yê bi BZ sedsala 21emîn de bi riya ji dawiya sedsala bz heftan de, piştî ku ew ji aliyê hatibû girtin û Gutî, û ew li .Erdoğan Assyrian şiklên wek Urbilim, Arbela û Arba-Ilu hat naskirin. Piştra vê yekê, ew beşek ji parêzgeha jeopolîtîkî ya Aşûrî di binê gelek împaratoriyan de bû, di nav de Împeratoriya Medan, Împeratoriya Hexamenişî, Keyaniya Makedonî, Împeratoriya Seleukî, Împeratoriya Ermeniyan, Împeratoriya Eşkanî, Asûrî Roman û Împeratoriya Sasanî (Asōristān), û her weha wekî paytexta dewleta eşîrî ya Hezewan di navbera nîv-sedsala B.Z û destpêka sedsala duyem a.z.
Li dû dagirtina Farisan a misilmanan, êdî ew herêmek yekîtî nebû û di serdema navîn de, bajar ket bin destê imparatoriyên Selcûqî û Osmanî.[5]
Muzexaneya arkeolojî ya Hewlêrê berhevkirinek mezin a hunerên pêş-Îslamî, bi taybetî hunera Mezopotamya, û navendek ji bo projeyên arkeolojîk li wê deverê ye.[6] Bajar wekî Encumena Turîzmê ya Ereb 2014 wekî paytexta Turîzma Ereb hatiye binavkirin.[7][8] Di tîrmeha 2014-an de, Kela Hewlêrê wekî Kelepora Cîhanê hatiye qewirandin.
Pişti şerê sala 1991 herêm kete bin kontrola kurdan de û di sala 1992an de ji bo cara pêşîn Parlamena Herêmê hatiye hilbijartin.
Dema ku Balafirgeha Navneteweyî ya Hewlêrê (Arbil International Airport) vebû, dê aliyê bazirganiyê de Hewlêr pir bi nav û deng û zengîn bû.