From Wikipedia, the free encyclopedia
ಭಾಷಾಭೂಗೋಳ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನದ ಪ್ರಮುಖ ಶಾಖೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ಉಪಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಈ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ (ಲಿಂಗ್ವಿಸ್ಟಿಕ್ಜಾಗ್ರಫಿ; ಡಯಲೆಕ್ಟಾಲೊಜಿ).[1] ಭಾಷೆ ಮಾನವ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಒಂದು ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗ. ಮಾನವ ಸಂವೇದನೆಯ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಸಮರ್ಥ ಮಾಧ್ಯಮ. ವ್ಯಕ್ತಿಗೆಂತೋ ಭಾಷೆಗೂ ಅಂತೆ ಬದಲಾವಣೆ ಬೆಳೆವಣಿಗೆಗಳಿವೆ. ಭಾಷೆ ನಿರಂತರ ಪರಿವರ್ತನಶೀಲವಾದದ್ದು. ಮಾನವನ ಆಚಾರ, ವಿಚಾರ, ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಬದಲಾದಂತೆ ಭಾಷೆಯಲ್ಲೂ ಬದಲಾವಣೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದೇ ಭಾಷೆ ಆಡುವ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿಯ ಜನ ತಮ್ಮ ಜೀವನಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಭಿನ್ನತೆಗಳು ಕಂಡುಬರುವುದು ಸಹಜ. ಒಂದು ಭಾಷೆಯ ಪ್ರದೇಶ ವಿಸ್ತಾರವಾದಷ್ಟು ಭಿನ್ನತೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾಣಬರುತ್ತವೆ. ಈ ಭಿನ್ನತೆಗಳೇ ಉಪಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಭಾಷೆಗಳ ಉಗಮಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ.
ಉಪಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧ. ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಉಪಭಾಷೆಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ಉಪಭಾಷೆಗಳು. ಒಂದು ಭಾಷೆ ಆಡುವ ಪ್ರದೇಶದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಷೆ ಒಂದೇ ರೀತಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಆ ಭಾಷೆಯ ಸ್ವರೂಪ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಭಿನ್ನತೆ ಕಾಣುವ ಭಾಷಾ ಪ್ರಭೇದಗಳೇ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಉಪಭಾಷೆಗಳು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಪರಸ್ಪರ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೇ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಉಪಭಾಷೆಗಳು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಪರಸ್ಪರ ವ್ಯತ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಿನ್ನತೆಯೇ ಮುಖ್ಯಕಾರಣ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮೈಸೂರು, ಧಾರವಾಡ, ಬಿಜಾಪುರ ಮತ್ತು ಬೆಳಗಾಂವಿ ಉಪಭಾಷೆಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಉಪಭಾಷೆಗಳು.
ಒಂದು ಭಾಷೆ ಆಡುವ ಯಾವುದೇ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ಜಾತಿ ಅಥವಾ ವರ್ಗದ ಭಾಷೆ ಅಲ್ಲಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ಜಾತಿ ಅಥವಾ ವರ್ಗದ ಭಾಷೆಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಸಮಾಜವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಮಾಡಿದ ಭಾಷಾಪ್ರಭೇದಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಉಪಭಾಷೆ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಕನ್ನಡ, ಒಕ್ಕಲಿಗರ ಕನ್ನಡ, ಹರಿಜನರ ಕನ್ನಡ. ಈ ಉಪಭಾಷೆಗಳು ಬಳಕೆ ಆಗುವ ಸಂದರ್ಭಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನತೆ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕದ ಅಭಾವ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಿನ್ನತೆಗೆ ಕಾರಣವಾದರೆ ಸಾಕ್ಷರತೆಯ ಅಭಾವ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭಿನ್ನತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಕ್ಷರತೆ ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆಲ್ಲ ಸಾಮಾಜಿಕ ಭಿನ್ನತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಎಂದಿಗೂ ಇರುವಂಥಾದ್ದೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಭಿನ್ನತೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾದದ್ದು. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಸಾಮಾಜಿಕ ಉಪಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ, ಇರುವುದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಉಪಭಾಷೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಎಂಬುದು ಕೆಲವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.
ಈ ಎರಡು ಉಪಭಾಷೆಗಳ ನಡುವೆ ಮತ್ತೊಂದು ಮುಖ್ಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ. ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯ ಮೇಲುವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಲ್ಲಿಯ ಕೆಳವರ್ಗದವರ ಭಾಷೆಯನ್ನು ಅರ್ಥಾತ್ ಸಾಮಾಜಿಕ ಉಪಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಪಡೆದಿರುತ್ತಾನೆ. ಕೆಳವರ್ಗದವರಿಗೂ ಈ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇರುವುದಾದರೂ ಹೋಲಿಸಿದಲ್ಲಿ ಇದು ಕಡಿಮೆ. ಆದರೆ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಉಪಭಾಷೆಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಹಾಗಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ಉಪಭಾಷೆಗಳ ನಡುವಣ ಅಂತರ ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆ ಪರಸ್ಪರ ಗ್ರಹಿಕೆಯೂ ಕಡಿಮೆ ಆಗುತ್ತದೆ.
ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಿನ್ನತೆಯ ಕಲ್ಪನೆ ಹಳೆಯದಾದರೂ ಅದರ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಹಾಗೂ ವ್ಯಾಪಕ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆದದ್ದು 19ನೆಯ ಶತಮಾನದಿಂದೀಚೆಗೆ. 1876ರಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿಯಲ್ಲಿ ಜಾರ್ಜ್ ವೆಂಕರ್ ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯನವೇ ಮೊದಲ ಸಮಗ್ರ ಅಧ್ಯಯನ. ಮೊದಲು ಈತ ಜರ್ಮನಿಯ ಡಸೆಲ್ಡಾರ್ಫ್ ಸುತ್ತಲಿನ ಹಾಯಿನ್ ನಾಡಿನ ಉಪಭಾಷಾಧ್ಯಯನ ಕೈಗೊಂಡ. ಅನಂತರ ಇಡೀ ಜರ್ಮನಿಗೆ ತನ್ನ ಪರಿವೀಕ್ಷಣಾಕಾರ್ಯ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ. ವಿಭಿನ್ನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಷೆ ಭಿನ್ನತೆ ಪಡೆದಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ವಿಚಾರ ಈತನ ಪರಿವೀಕ್ಷಣೆಯಿಂದ ತಿಳಿದುಬಂತು. ಈತನ ಅನಂತರ ಗಿಲಿಯೆರೋನ್ ಎಂಬಾತ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ದೇಶದ ಪರಿವೀಕ್ಷಣೆ ನಡೆಸಿ 1950ರಲ್ಲಿ, ಅಟ್ಲಾಸ್ ಲಿಂಗ್ವಿಸ್ಟಿಕ್ ಡಿ ಲಾ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ. ಈತನ ಕಾರ್ಯ ಹೆಚ್ಚು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾದದ್ದರಿಂದ ಈತನನ್ನು ಉಪಭಾಷಾಧ್ಯಯನದ ಪಿತಾಮಹನೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. 1939-43 ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕುರಾತ್ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಉಪಭಾಷಾ ಅಧ್ಯಯನದ ಫಲವಾಗಿ ಹ್ಯಾಂಡ್ ಬುಕ್ ಆಫ್ ದಿ ಲಿಂಗ್ವಿಸ್ಟಿಕ್ ಜಾಗ್ರಫಿ ಆಫ್ ನ್ಯೂ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್[2],[3] ಎಂಬ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಕಟವಾಯಿತು. ಇದೇ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದ ಮ್ಯಾಕ್ ಡೇವಿಡ್ ಎಂಬಾತ ದಿ ಡಯಲೆಕ್ಟ್ಸ್ ಆಫ್ ಅಮೆರಿಕನ್ ಇಂಗ್ಲಿಷ್[4] ಎಂಬ ಪರಿವೀಕ್ಷಣಾ ಕೃತಿಯನ್ನು ಹೊರತಂದ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಭಾಷೆಗಳ ಪರಿವೀಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯ ನಡೆದಿದೆ. ಜಾರ್ಜ್ ಗ್ರಿಯರ್ಸನ್[5] ಅವರು ಭಾರತದ ಭಾಷೆ ಉಪಭಾಷೆಗಳ ಪರಿವೀಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯ ನಡೆಸಿ ಲಿಂಗ್ವಿಸ್ಟಿಕ್ ಸರ್ವೆ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ[6] ಎಂಬ ಬೃಹತ್ ಸಂಪುಟಗಳನ್ನು ಹೊರ ತಂದಿದ್ದಾರೆ.
ಒಂದು ಭಾಷೆಯ ಕೆಲವು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಉಪಭಾಷೆಗಳು ಆ ಭಾಷೆಯ ಹಳೆಯ ರೂಪಗಳನ್ನು ಕೆಲಮಟ್ಟಿಗೆ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಹಾಗೂ ಆ ಭಾಷೆಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟಂಥ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ದಿಕ್ಕನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಈ ಉಪಭಾಷೆಯ ಕಲ್ಪನೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಿಗೆ ಭಾಷೆಯ ಪುನಾರಚನೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಬೆಲೆಯುಳ್ಳದ್ದು. ಹಾಗೂ ಈ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಉಪಭಾಷಾ ಅಧ್ಯಯನ ಅಗತ್ಯವಾದದ್ದು.
ಉಪಭಾಷಾಧ್ಯಯನ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮೂರುಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.