ಬಕ್ರೀದ್

ಈದ್ ಅಲ್-ಅಧಾ ( ಅರೇಬಿಕ್: عيد الأضحى ʿĪd al-ʾAḍḥā [ˈʕiːd æl ˈʔɑdˤħæː], "ತ್ಯಾಗದ ಹಬ್ಬ") ಅಥವಾ ತ್ಯಾಗದ ಹಬ್ಬವು ಇಸ್ಲಾಂನಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯದು ಮತ್ತು ದೊಡ್ಡದಾದ ರಜಾದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರಮುಖ ಹಬ್ಬ. (ಇನ್ನೊಂದು ಈದ್ ಅಲ್-ಫಿತರ್ ).

ಬಕ್ರಿದ್
1729-30 ರ ಕ್ಯಾಲಿಗ್ರಾಫಿಕ್ ತುಣುಕು ಅರೇಬಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಈದ್ ಅಲ್-ಅಧಾಗೆ ಆಶೀರ್ವಾದವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ
ಅಧಿಕೃತ ಹೆಸರು	ಈದ್ ಅಲ್-ಅಧಾ
ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ	ಮುಸ್ಲಿಮರು
ರೀತಿ	ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್
ಮಹತ್ವ	ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ ಅಬ್ರಾಹಂ (ಇಬ್ರಾಹಿಂ)ರ ಆಜ್ಞೆಗೆ ವಿಧೇಯನಾಗಿ ತನ್ನ ಮಗನನ್ನು ತ್ಯಾಗ ಮಾಡುವ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದ ದೇವರು ವಾರ್ಷಿಕ ಅಂತ್ಯ ಹಜ್ಜ್ ನಿಂದ ಮೆಕ್ಕಾ
ಆಚರಣೆಗಳು	ಈದ್ ಅಲ್-ಫಿತರ್ ಆಚರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಮುಸ್ಲಿಮರು 'ಈದ್ ಮುಬಾರಕ್' ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಪರಸ್ಪರ ಶುಭಾಶಯ ಕೋರುತ್ತಾರೆ. ಇದು "ಪೂಜ್ಯ ಈದ್" ಗಾಗಿ, ಒಂದು ತಿಂಗಳ ಉಪವಾಸದ ನಂತರ ಬರುವುದರಿಂದ, ಆಚರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಿಹಿ ತಿನಿಸುಗಳು ಮತ್ತು ಆಹಾರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸೇವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಆಚರಣೆಗಳು	ಈದ್ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ಪ್ರಾಣಿ ಹತ್ಯೆ, ದಾನ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಕೂಟಗಳು, ಹಬ್ಬದ ಊಟ, ಉಡುಗೊರೆ ಕೊಡುವುದು
ಆರಂಭ	10 ಧು ಅಲ್-ಹಿಜ್ಜಾ
ಅಂತ್ಯ	13 ಧು ಅಲ್-ಹಿಜ್ಜಾ
First time	622 ಎ ಡಿ
ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಹಬ್ಬಗಳು	ಹಜ್ಜ್; ಈದ್ ಅಲ್-ಫಿತರ್

ಅಬ್ರಹಾಂ (ಇಬ್ರಾಹಿಂ) ತನ್ನ ಮಗನಾದ ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್ (ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್) ನನ್ನು ದೇವರ ಆಜ್ಞೆಗೆ ವಿಧೇಯತೆಗಾಗಿ ತ್ಯಾಗಮಾಡಲು ಇಚ್ಛೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಬ್ರಹಾಮನು ತನ್ನ ಮಗನನ್ನು ದೇವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ತ್ಯಾಗಮಾಡುವ ಮೊದಲು ಮತ್ತು ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ಅವನ ಇಚ್ಛೆಯಿಂದಾಗಿ, ಅವನ ಮಗನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ತ್ಯಾಗಮಾಡಲು ದೇವರು ಅವನಿಗೆ ಒಂದು ಟಗರನ್ನು ಒದಗಿಸಿದನು. ಇದರ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥವಾಗಿ, ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕವಾಗಿ ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮಾಂಸದ ಭಾಗವನ್ನು ನೀಡಿ ಕುಟುಂಬವು ಸೇವಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಉಳಿದ ಮಾಂಸವನ್ನು ಬಡವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯವಿರುವವರಿಗೆ ವಿತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಸ್ತೃತ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ದಿನವನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಗ್ರೇಟರ್ ಈದ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈದ್ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಕುರಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಬಕ್ರೀದ್ ತ್ಯಾಗ ಬಲಿದಾನದ ಸಂಕೇತ. ಭಾರತವೂ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿಶ್ವದ್ಯಾಂತ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಭಕ್ತಿ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.^[1]

ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಚಂದ್ರನ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್ನಲ್ಲಿ, ಈದ್ ಅಲ್-ಅಧಾ ಧು ಅಲ್-ಹಿಜ್ಜಾದ ಹತ್ತನೇ ದಿನದಂದು ಬರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ (ಗ್ರೆಗೋರಿಯನ್) ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ನಲ್ಲಿ, ದಿನಾಂಕಗಳು ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ, ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಸರಿಸುಮಾರು 11 ದಿನಗಳ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ.

ಉಚ್ಚಾರಣೆ

ಈದ್ ಅಲ್-ಅಧಾವನ್ನು ಈದ್ ಅಲ್-ಅಝಾ ಮತ್ತು ಈದುಲ್ ಅಝಾ ಎಂದು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಇರಾನ್ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಉಪಖಂಡದಂತಹ ಪರ್ಷಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತವಾಗಿರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ; /ˌ iː ಡಿ əl ˈɑːdə , _ _ - ˈɑːdhɑː / EED əl AH EED , - ⁠ AHD -hah ; ಅರೇಬಿಕ್: عيد الأضحى , IPA: [ʕiːd al ˈʔadˤħaː] ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ.^[2]

ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿ

ಅರೇಬಿಕ್ ಪದ عيد ( ʿīd ) ಎಂದರೆ 'ಹಬ್ಬ', 'ಆಚರಣೆ', 'ಹಬ್ಬದ ದಿನ' ಅಥವಾ 'ರಜೆ' ಎಂದರ್ಥ. ಇದು ಸ್ವತಃ ತ್ರಿಭಾಷಾ ಮೂಲ ‏ ʕ-yd ) ಜೊತೆಗೆ "ಹಿಂತಿರುಗುವುದು, ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವುದು, ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಒಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಅಭ್ಯಾಸಗಳು, ಪುನರಾವರ್ತಿಸಲು, ಅನುಭವಿಸಲು; ನಿಗದಿತ ಸಮಯ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳ, ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವ, ಹಬ್ಬದ ದಿನ" ^{[3] [4]} ಆರ್ಥರ್ ಜೆಫರಿ ಈ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಈ ಪದವನ್ನು ಸಿರಿಯಾಕ್ ಅಥವಾ ಟಾರ್ಗುಮಿಕ್ ಅರಾಮಿಕ್‌ನಿಂದ ಅರೇಬಿಕ್‌ಗೆ ಎರವಲು ಪಡೆಯಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ^[5]

ಅರೇಬಿಕ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ರಜಾದಿನವನ್ನು عيد الأضحى (Eid-al-Adha) ಅಥವಾ (Eid-al-Kabir) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ العيد الكبير. أضحى ( aḍḥā ) ಮತ್ತು قربان ( qurbān ) 'ತ್ಯಾಗ' (ಪ್ರಾಣಿ ತ್ಯಾಗ) ಪದಗಳು 'ಅರ್ಪಣೆ' ಅಥವಾ 'ಬಲಿದಾನ' ಎಂಬ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಸಮಾನಾರ್ಥಕವಾಗಿದೆ. ಮೊದಲ ಪದವು ತ್ರಿಭಾಷಾ ಮೂಲ ضحى (ḍaḥḥā) ನಿಂದ . "ಇಮೋಲೇಟ್" ನ ಸಂಬಂಧಿತ ಅರ್ಥಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಂದಿದೆ; ತ್ಯಾಗ ; ಬಲಿಪಶು ಅರ್ಥ ನೀಡುತ್ತವೆ" ^[6]ತ್ಯಾಗಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅರ್ಥವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಮೂಲವು ಖುರಾನ್^[7] ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ.^[8] ಆದರೆ ಹದೀಸ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಅಸಿರಿಯನ್ನರು ಮತ್ತು ಇತರ ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು ಈ ಪದವನ್ನು ಯೂಕರಿಸ್ಟಿಕ್ ಹೋಸ್ಟ್ ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಎರಡನೆಯ ಪದವು ತ್ರಿಭಾಷಾ ಮೂಲದಿಂದ ಬಂದಿದೆ qaraba ಪದವು "ಸಾಮೀಪ್ಯ, ಸಾಮೀಪ್ಯ... ಮಧ್ಯಮ; ರಕ್ತಸಂಬಂಧ...; ಅವಸರ; ... ಹುಡುಕುವುದು, ಜಲಮೂಲಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವುದು...; ಸ್ಕ್ಯಾಬಾರ್ಡ್, ಕವಚ; ಸಣ್ಣ ದೋಣಿ; ತ್ಯಾಗ" ಎಂಬ ಸಂಬಂಧಿತ ಅರ್ಥಗಳೊಂದಿಗೆ ಕೂಡಿದೆ. ಆರ್ಥರ್ ಜೆಫರಿ ಅದೇ ಸೆಮಿಟಿಕ್ ಮೂಲವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ, ಆದರೆ ಪದದ ಅರ್ಥವು ಅರಾಮಿಕ್ ಮೂಲಕ ಅರೇಬಿಕ್ ಅನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದೆ ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.^[9] ಈ ಪದವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಅಸಿರಿಯನ್ನರು ಮತ್ತು ಇತರ ಮಧ್ಯಪ್ರಾಚ್ಯ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ನರು ಕಮ್ಯುನಿಯನ್ ಸೇವೆಗಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ, ಮೇಲಿನ ಯೂಕರಿಸ್ಟ್ ಅನ್ನು ಹೀಬ್ರೂ ಕೊರ್ಬನ್ ಕೊರ್ಬನ್ ಅನ್ನು קָרבן ಮಾಡಿ ( qorbān ) ನೋಡಿ.

ಮೂಲ

ಅಬ್ರಹಾಮನ ಜೀವನದ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ತನ್ನ ಪ್ರೀತಿಯ ಮಗನನ್ನು ವಧಿಸಲು ದೇವರ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪಾಲಿಸುವುದು. ನಿರೂಪಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಅಬ್ರಹಾಂ ತನ್ನ ಮಗ ಇಶ್ಮಾಯೆಲ್, ಹಗರ್ (ಹಾಜರ್) ನ ಮಗನನ್ನು ತ್ಯಾಗ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಕನಸು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದನು. ಇದು ದೇವರ ಆಜ್ಞೆ ಎಂದು ಅಬ್ರಹಾಮನಿಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಕುರಾನ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದಂತೆ ಅವನು ತನ್ನ ಮಗನಿಗೆ ಹೇಳಿದನು.

ಅಬ್ರಹಾಂ ದೇವರ ಚಿತ್ತಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಮತ್ತು ದೇವರಿಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ವಿಧೇಯತೆಯ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ತನ್ನ ಮಗನನ್ನು ವಧಿಸಲು ಸಿದ್ಧನಾದನು.^[10] ತಯಾರಿಕೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಇಬ್ಲಿಸ್ (ಸೈತಾನ) ಅಬ್ರಹಾಂ ಮತ್ತು ಅವನ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ದೇವರ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಪಾಲಿಸದಂತೆ ತಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಲೋಭನೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಅಬ್ರಹಾಂ ಇಬ್ಲಿಸ್ ಅನ್ನು ಅವನ ಮೇಲೆ ಬೆಣಚುಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಎಸೆಯುವ ಮೂಲಕ ಓಡಿಸಿದನು. ಇಬ್ಲಿಸ್ ಅನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥವಾಗಿ, ಸಾಂಕೇತಿಕ ಕಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಹಜ್ ವಿಧಿಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಎಸೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇಬ್ಲಿಸ್ ಅಬ್ರಹಾಂನನ್ನು ತಡೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ.^[11]

ಅಬ್ರಹಾಮನು ತನಗೆ ಪ್ರಿಯವಾದದ್ದನ್ನು ತ್ಯಾಗಮಾಡಲು ಸಿದ್ಧನಿದ್ದಾನೆಂದು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡನು, ದೇವರು ಅಬ್ರಹಾಮ ಮತ್ತು ಇಷ್ಮಾಯೇಲರನ್ನು ಗೌರವಿಸಿದನು. ಏಂಜೆಲ್ ಗೇಬ್ರಿಯಲ್ (ಜಿಬ್ರೀಲ್) ಅಬ್ರಹಾಮನನ್ನು ಕರೆದರು, "ಓ' ಇಬ್ರಾಹಿಂ, ನೀವು ಬಹಿರಂಗಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿದ್ದೀರಿ." ಮತ್ತು ಇಸ್ಮಾಯೆಲ್ ಬದಲಿಗೆ ವಧೆ ಮಾಡಲು ಪ್ರವಾದಿ ಅಬ್ರಹಾಂಗೆ ದೇವದೂತ ಗೇಬ್ರಿಯಲ್ ಅವರು ಸ್ವರ್ಗದಿಂದ ಟಗರನ್ನು ಅರ್ಪಿಸಿದರು. ಅಬ್ರಹಾಮನ ಭಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್‌ನ ಬದುಕುಳಿಯುವಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲು ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಈದ್ ಅಲ್ ಅಧಾವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ.^[12][13][14]

ಈ ಕಥೆಯನ್ನು ಜುದಾಯಿಸಂನಲ್ಲಿ ಅಕೆಡಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ( ಐಸಾಕ್ನ ಬೈಂಡಿಂಗ್) ಮತ್ತು ಟೋರಾದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ,^[15] ಮೋಸೆಸ್ನ ಮೊದಲ ಪುಸ್ತಕ ( ಜೆನೆಸಿಸ್, ಅಧ್ಯಾಯ 22). ಖುರಾನ್ ಅಕೆಡಾವನ್ನು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ.^[16]

ಹಿನ್ನೆಲೆ

ಪ್ರವಾದಿಗಳಲ್ಲೊಬ್ಬರಾದ ಪ್ರವಾದಿ ಇಬ್ರಾಹಿಮರು ತಮ್ಮ ಮಗನಾದ ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್‌ರನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ ಅಲ್ಲಾಹನಿಗೆ ಬಲಿ ಕೊಡಲು ಮುಂದಾದ ದಿನವನ್ನು ಈದ್-ಉಲ್-ಅದಾ ಅರ್ಥಾತ್ ಬಕ್ರೀದ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬದ ಹಿನ್ನೆಲೆ, ಮಹತ್ವ ಹೀಗಿದೆ.

ರಮಝಾನ್ ಮತ್ತು ಬಕ್ರೀದ್ ವಿಶ್ವದ್ಯಾಂತ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಆಚರಿಸುವ ಎರಡು ಅತಿದೊಡ್ಡ ಹಬ್ಬಗಳು. ರಮಝಾನ್ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಇಡಿ ಒಂದು ಮಾಸ ಉಪವಾಸಾಚರಣೆ ಆಚರಿಸಿ ಕೊನೆ ದಿನ ಈದ್-ಉಲ್-ಫಿತರ್ ಹಬ್ಬದ ಮೂಲಕ ಭಾವೈಕ್ಯ ಮೆರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಆದರೆ, ಬಕ್ರೀದ್ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶಕ್ತ ಮುಸ್ಲಿಮರು, ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮದ ಐದು ಪ್ರಮುಖ ಕರ್ತವ್ಯಗಳಲ್ಲೊಂದಾದ ಪವಿತ್ರ ಹಜ್ಜ್ ಯಾತ್ರೆಗೆ ತೆರಳುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರವಾದಿ ಮಹಮ್ಮದರ ಕರ್ಮಭೂಮಿಯಾಗಿದ್ದ ಸೌದಿ ಅರೆಬಿಯಾದ ಮೆಕ್ಕಾ ಮತ್ತು ಮದೀನ ಪಟ್ಟಣಗಳಲ್ಲಿರುವ ಪವಿತ್ರ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳಗಳ ದರ್ಶನ ಪಡೆದು ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪೈಕಿ ಪವಿತ್ರ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳವಾದ ಕಾಬಾದ ದರ್ಶನ ಹಾಗೂ ಕೆಟ್ಟಗುಣಗಳ ಸಂಕೇತವಾದ ಸೈತಾನನಿಗೆ ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ ಕಲ್ಲು ಹೊಡೆಯುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದದ್ದು.

ವಿಶ್ವದ ಮೂಲೆಮೂಲೆಗಳಿಂದ ಬಂದು ಹಜ್ಜ್ ಯಾತ್ರೆ ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಯಾತ್ರಾರ್ಥಿಗಳು ಬಕ್ರೀದ್ ಹಬ್ಬದ ದಿನದಂದು ತಮ್ಮ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸಿ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ತಾಯಿನಾಡಿಗೆ ಮರಳುತ್ತಾರೆ. ಒಟ್ಟಾರೆ, ಹಜ್ಜ್ ಯಾತ್ರೆ ಬಕ್ರೀದ್ ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಕ್ರಿಯೆ. ಇದೇ ವೇಳೆ ಬಕ್ರೀದ್ ಹಬ್ಬವನ್ನು ವಿಶ್ವದ್ಯಂತ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಭಕ್ತಿ-ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದಕ್ಕೊಂದು ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿದೆ. ಧರ್ಮ ಪ್ರವಾದಿಗಳಾದ ಹಜರತ್ ಇಬ್ರಾಹಿ೦ ಖಲೀಲುಲ್ಲಾಹ್‌ರವರ ಸತ್ವಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಲು ಅಲ್ಲಾಹ್‌ನು ಒಮ್ಮೆ ಅವರಿಗೆ "ನಿನ್ನ ಅತಿ ಪ್ರೀತ್ಯಾದರಗಳಿಗೆ ಪಾತ್ರವಾದ ಜೀವ ಒ೦ದನ್ನು ಬಲಿ ಕೊಡಬಲ್ಲೆಯೋ?" ಎಂದು ಕೇಳಿದನು. ಪಿತೃವಾತ್ಸಲ್ಯದ ಪ್ರತೀಕವೆನಿಸಿದ ತಮ್ಮ ಏಕೈಕ ಪುತ್ರನಾದ ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್ ಬಲಿದಾನ ಮಾಡಬೇಕೆ೦ಬುದು ಭಗವ೦ತನ ಇಚ್ಛೆ ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ಮನವರಿಕೆಯಾಯಿತು. ಮಗನನ್ನು ಬಲಿ ಕೊಡಲು ಸಿದ್ಧರಾದರು.

ಆದರೆ ಅನೇಕ ಸಲ ಪ್ರಯತ್ನ ಪಟ್ಟರೂ ಮಗನ ಕತ್ತಿನ ಮೇಲಿಟ್ಟ ಕತ್ತಿ ಹರಿಯಲಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ಕ೦ಡ ಮಗ ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್, ತನ್ನ ತ೦ದೆಗೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದರು: "ಅಪ್ಪಾ, ನಿನ್ನನ್ನು ಪುತ್ರವಾತ್ಸಲ್ಯ ಕಾಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಆದ್ದರಿ೦ದ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊ೦ಡು ಕತ್ತಿ ಹರಿಸು". ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ತ೦ದೆ ಇಬ್ರಾಹಿಮ್ ಖಲೀಲುಲ್ಲಾಹ್‌ರವರು ತಮ್ಮ ಕಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿ "ಬಿಸ್ಮಿಲ್ಲಾ" ಎಂದು ಹೇಳಿ ಒಮ್ಮೆಲೇ ಮಗನ ಮೇಲೆ ಕತ್ತಿಯನ್ನು ಜೋರಾಗಿ ಹರಿಸಿದರು. ಕತ್ತಿ ಎಷ್ಟೇ ಹರಿಸಿದರು ದೈವಿ ಕಾರಣದಿಂದ ಕತ್ತಿ ಇಸ್ಮಾಯಿಲರ ಕತ್ತನ್ನು ಕುಯ್ಯುವುದಿಲ್ಲ.

ಆ ವೇಳೆ, ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷರಾದ ದೇವದೂತ ಜಿಬ್ರಾಯಿಲ್, ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್‌ರನ್ನು ಒತ್ತಟ್ಟಿ ಅವರ ಬದಲು ಒಂದು ಕುರಿಯನ್ನು ಬಲಿಕೊಡುವಂತೆ ಆಜ್ಞೆಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕಾರಣ ಬಲಿ ಕೊಡಲ್ಪಟ್ಟ ಜೀವ ಒಂದು ಕುರಿ ಆಗುತ್ತದೆ. ಜತೆಗೆ ಪ್ರವಾದಿ ಇಬ್ರಾಹಿಮರು ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನಾದ ಅಲ್ಲಾನಲ್ಲಿಟ್ಟಿರುವ ಸತ್ಯನಿಷ್ಠೆಯ ಸತ್ವಪರೀಕ್ಷೆಯೂ ನಡೆದಿರುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ , ದೇವನಲ್ಲಿ ತಮಗಿರುವ ಸತ್ಯನಿಷ್ಠೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ವಿಶ್ವದ್ಯಂತ ಮುಸ್ಲಿಮರಿಂದ ಬಕ್ರೀದ್ ಹಬ್ಬ ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಾ ಬಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ, ಹಬ್ಬದ ದಿನದಂದು ಶಕ್ತ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಕುರಿಯನ್ನು ತ್ಯಾಗ-ಬಲಿದಾನದ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿ ಬಲಿ ಕೊಡುವುದು ಹಾಗೂ ಅದರ ಪಾಲನ್ನು ಬಂದುಭಾಂದವರು ಹಾಗೂ ನೆರೆಹೊರೆಯವರಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಹಂಚುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಬೆಳೆದು ಬಂದಿದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಜೀವಜ೦ತುವಿನ ಬಲಿದಾನದ ಮೂಲಕ ಈ ಹಬ್ಬ ಆಚರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.

ಬಲಿಯಾದ ಜೀವಜ೦ತು ಮುಂದೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದವರಿಗೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಸಹಕಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಪ೦ಚವು ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುವಾಗ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಳಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು "ಖಯಾಮತ್" ಎನ್ನುವರು. ಆಗ ಮಾನವನ ಒಳ್ಳೆಯ ಹಾಗೂ ಕೆಟ್ಟ ನಡತೆಗಳ ತುಲಾಭಾರವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಕೆಟ್ಟ ನಡತೆಗಳ ತಕ್ಕಡಿಯ ಭಾಗ ಭಾರವಾಗಿ ಕೆಳಗಿಳಿದರೆ, ಬಲಿ ಕೊಡಲ್ಪಟ್ಟ ಜ೦ತು ಕೂಡಲೇ ಬ೦ದು ಅತ್ತ ಕಡೆಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಭಾರವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ನೆರವು ನೀಡುತ್ತದೆ ಎ೦ಬ ನ೦ಬಿಕೆ ಇದೆ. ಆದುದರಿ೦ದಲೇ ಬಕ್ರೀದ್ ಹಬ್ಬದಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಕುರಿ, ಒ೦ಟೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಲಿ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು "ಖುರ್ಬಾನಿ" ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಈ ರೀತಿ ಬಲಿ ಕೊಟ್ಟ ಪ್ರಾಣಿಯ ಮಾ೦ಸವನ್ನು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿ೦ಗಡಿಸಿ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ನೆ೦ಟರಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಎರಡನೆಯ ಭಾಗವನ್ನು ಬಡವರಿಗೆ ಹ೦ಚುತ್ತಾರೆ. ಉಳಿದ ಮೂರನೆಯ ಭಾಗವನ್ನು ಮನೆಯವರಿಗಾಗಿ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇಬ್ರಾಹಿಮ್‌ರವರ ಆ ದೈವಾಜ್ಞೆ ಪಾಲನೆಯ ನೆನಪನ್ನು ಬಲಿದಾನದ ಮೂಲಕ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನಬಹುದು.

ಈದ್ ಅಲ್-ಅಧಾದಲ್ಲಿ ವಧೆ

ಈದ್ ಅಲ್-ಅಧಾ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಪ್ರಾಣಿಯನ್ನು ವಧೆ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಮಾಂಸವನ್ನು ಮೂರು ಸಮಾನ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ - ಕುಟುಂಬ, ಸಂಬಂಧಿಕರು ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹಿತರಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಬಡ ಜನರಿಗೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮುಸ್ಲಿಮನು ಮಾಂಸಾಹಾರವನ್ನು ಸೇವಿಸುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಗುರಿಯಾಗಿದೆ.^[17][18]

ಈದ್ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳು

ಭಕ್ತರು ಮಸೀದಿಯಲ್ಲಿ ಈದ್ ಅಲ್-ಅಧಾ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಧು ಅಲ್-ಹಿಜ್ಜಾದ ಹತ್ತನೇ ದಿನದಂದು ಜುಹ್ರ್ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ಮೊದಲು ಸೂರ್ಯನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಉದಯಿಸಿದ ನಂತರ ಈದ್ ಅಲ್-ಅಧಾ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಫೋರ್ಸ್ ಮೇಜರ್ (ಉದಾ. ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಕೋಪ) ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯು ಧು ಅಲ್-ಹಿಜ್ಜಾದ 11ನೇ ತಾರೀಖಿಗೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಧು ಅಲ್-ಹಿಜ್ಜಾದ 12ನೇ ತಾರೀಖಿಗೆ ವಿಳಂಬವಾಗಬಹುದು.^[19]

ಈದ್ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಜಮಾಯಿಸಿ ಮಾಡಬೇಕು. ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ ಸಮುದಾಯದಿಂದ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.^[20] ಇದು ಎರಡು ರಕಾತ್‌ಗಳನ್ನು (ಘಟಕಗಳು) ಮೊದಲ ರಕಾದಲ್ಲಿ ಏಳು ತಕ್ಬೀರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ರಕಾಅದಲ್ಲಿ ಐದು ತಕ್ಬೀರ್‌ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಶಿಯಾ ಮುಸ್ಲಿಮರಿಗೆ, ಸಲಾತ್ ಅಲ್-ಈದ್ ಐದು ದೈನಂದಿನ ಅಂಗೀಕೃತ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳಿಂದ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಈದ್ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗಳಿಗೆ ಅಧಾನ್ (ಪ್ರಾರ್ಥನೆಗೆ ಕರೆ) ಅಥವಾ ಇಕಾಮಾ (ಕರೆ) ಅನ್ನು ಉಚ್ಚರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.^{[21] [22]} ಸಲಾತ್ (ಪ್ರಾರ್ಥನೆ) ನಂತರ ಇಮಾಮ್‌ನಿಂದ ಖುತ್ಬಾ ಅಥವಾ ಧರ್ಮೋಪದೇಶವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತದೆ.^[23]

ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮತ್ತು ಧರ್ಮೋಪದೇಶದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ, ಮುಸ್ಲಿಮರು ಪರಸ್ಪರ ಶುಭಾಶಯಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ( ಈದ್ ಮುಬಾರಕ್ ), ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಅನೇಕ ಮುಸ್ಲಿಮರು ತಮ್ಮ ಸ್ನೇಹಿತರು, ನೆರೆಹೊರೆಯವರು, ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಹಪಾಠಿಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಈದ್ ಹಬ್ಬಗಳಿಗೆ ಇಸ್ಲಾಂ ಮತ್ತು ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸಲು ಆಹ್ವಾನಿಸಲು ಈ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.^[24]

ಹಬ್ಬದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ

ಈ ಹಬ್ಬದ ದಿವಸ ಮುಸ್ಲಿಮರು ರ೦ಜಾನ್ ಹಬ್ಬದ ಹಾಗೆಯೇ "ಈದ್‌ಗಾಹ್"ಗೆ ಹೋಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮುಸ್ಲಿಮರಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬಗಳ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಗೆಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಿದೆ. ಅವು ಆ ಜನರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಚೈತನ್ಯವನ್ನೂ, ಸೋದರ ಭಾವನೆಯನ್ನೂ ಉ೦ಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈದ್‌ಗಾಹ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಇಮಾಮರ ಹಿ೦ದೆ ಸಾಲುಸಾಲಾಗಿ ನಿ೦ತು "ಅಲ್ಲಾಹು ಅಕ್ಬರ್", "ಅಲ್ಲಾಹು ಅಕ್ಬರ್" ಎಂದು ಘೋಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಸ೦ವ್ಯೂಹಕವಾಗಿ ಎಲ್ಲರೂ ತಲೆ ಬಾಗುವ, ದೇವರಿಗೆ ಶರಣು ಹೋಗುವ ಆ ಅಭೂತಪೂರ್ವ ದೃಶ್ಯ ರೋಮಾ೦ಚನಕಾರಿಯಾಗಿಯೂ, ನಯನ ಮನೋಹರವಾಗಿಯೂ ಇರುತ್ತದೆ. ನಮಾಜ್ ನಂತರ ಒಬ್ಬರನೊಬ್ಬರು ಆಲಿ೦ಗನ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು, ಕೈ ಕುಲುಕುವುದು, "ಈದ್ ಮುಬಾರಕ್" ಅ೦ದರೆ "ಈ ಹಬ್ಬ ನಿಮಗೆ ಶುಭವನ್ನು೦ಟು ಮಾಡಲಿ" ಎನ್ನುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ.

ಈ ಸ೦ದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಡವ - ಬಲ್ಲಿದ, ಶತೃ - ಮಿತ್ರ, ಪರಿಚಿತ - ಅಪರಿಚಿತ ಎ೦ಬ ಭಾವನೆ ಎಲ್ಲರ ಮನಸಿನಲ್ಲೂ ಉ೦ಟಾಗುವುದು. ಬಕ್ರೀದ್ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ನಮಾಜ್ ನಿ೦ದ ಮನೆಗಳಿಗೆ ಮರಳಿದಾಗ ಅವರ ಸಹೋದರಿಯರು ಸುಣ್ಣಮಿಶ್ರಿತ ಅರಿಶಿನದ ನೀರಿನ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದು ಬಾಗಿಲ ಬಳಿಯೇ ಕಾದು ನಿ೦ತಿರುತ್ತಾರೆ. ತು೦ಬಾ ಉತ್ಸಾಹದಿ೦ದಿರುವ ಇವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಅಣ್ಣ ತಮ್ಮ೦ದಿರಿಗಾದ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಹೋಗಲಾಡಿಸಲು ಏನು ಗುಲ್ಲು ಅವರದು!!!!

ದೃಷ್ಟಿ ತೆಗೆಯುವ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಅವರು ಹಬ್ಬದ "ಈದೀ" ಅ೦ದರೆ ಇನಾ೦ ವಸೂಲು ಮಾಡದೇ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯಿ೦ದ ಹಿ೦ದಿರುಗಿದ ನಂತರ ಕಿರಿಯರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಮ್ಮ ತ೦ದೆ, ತಾಯಿ, ಅಣ್ಣ, ಅಕ್ಕ೦ದಿರು ಮೊದಲಾದ ಹಿರಿಯರ ಬಳಿ ಹೋಗಿ ಅವರ ಪಾದಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟಿ ನಮಸ್ಕರಿಸುವುದು ಮುಸ್ಲಿಮರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ೦ಪ್ರದಾಯ. ಆಗ ಹಿರಿಯರು ಅವರನ್ನು ಯಥೇಚ್ಛವಾಗಿ ಹರಸುತ್ತಾರೆ.

ಈ ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಎಲ್ಲಾ ಮನೆಗಳಲ್ಲೂ ಆಮ೦ತ್ರಣ. ಸ್ವಲ್ಪವಾದರೂ ತಿನ್ನಲೇಬೇಕು. ಉಕ್ಕಿ ಬರುವ ಆನ೦ದವನ್ನು ಎಲ್ಲರೂ ಹ೦ಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.

ಹಬ್ಬದ ದಿನ ಆನ೦ದ ಪಡೆಯದವನು ಅಭಾಗ್ಯನೆ೦ದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮುಸ್ಲಿಮರ ಒಂದು ವಾಡಿಕೆ.

ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳು

ಈದ್ ಅಲ್-ಅಧಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಜನರ ನಡುವೆ ಮಾಂಸವನ್ನು ವಿತರಿಸುವುದು, ಮೊದಲ ದಿನದಂದು ಈದ್ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಮೊದಲು ತಕ್ಬೀರ್ ಅನ್ನು ಜೋರಾಗಿ ಪಠಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಈದ್‌ನ ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ನಂತರ, ಈ ಪ್ರಮುಖ ಇಸ್ಲಾಮಿಕ್ ಹಬ್ಬದ ಅಗತ್ಯ ಭಾಗಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.^[25]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

1. https://books.google.co.in/books?id=GJaDWAh-AWgC&dq=eid+not+in+quran&pg=PT117&redir_esc=y#v=onepage&q=eid%20not%20in%20quran&f=false. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help)
2. https://www.dictionary.com/browse/eid-al-adha. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help)
3. Oxford Arabic dictionary. London: Oxford university. ISBN Oxford Arabic Dictionary. Oxford: Oxford University Press. 2014. ISBN 978-0-19-958033-0.. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (help)
4. Badawī, al-Saʿīd Muḥammad; Abdel Haleem, Muhammad. Arabic-English dictionary of Qur'anic usage. Leiden: Brill. ISBN Badawi, Elsaid M.; Abdel Haleem, Muhammad (2008). Arabic–English Dictionary of Qur'anic Usage. Leiden: Brill. ISBN 978-90-04-14948-9.. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (help)
5. Jeffery, Arthur; Böwering, Gerhard; McAuliffe, Jane Dammen. The foreign vocabulary of the Qur'ān. Leiden: Brill. ISBN Jeffery, Arthur (2007). The Foreign Vocabulary of the Qur'ān. Leiden: Brill. ISBN 978-90-04-15352-3.. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (help)
6. https://www.almaany.com/en/dict/ar-en/%D8%B6%D8%AD%D9%89/. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help)
7. Oxford Arabic dictionary. London: Oxford university. ISBN Oxford Arabic Dictionary. Oxford: Oxford University Press. 2014. ISBN 978-0-19-958033-0.. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (help)
8. Badawī, al-Saʿīd Muḥammad; Abdel Haleem, Muhammad. Arabic-English dictionary of Qur'anic usage. Leiden: Brill. ISBN Badawi, Elsaid M.; Abdel Haleem, Muhammad (2008). Arabic–English Dictionary of Qur'anic Usage. Leiden: Brill. ISBN 978-90-04-14948-9.. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (help)
9. Jeffery, Arthur; Böwering, Gerhard; McAuliffe, Jane Dammen. The foreign vocabulary of the Qur'ān. Leiden: Brill. ISBN Jeffery, Arthur (2007). The Foreign Vocabulary of the Qur'ān. Leiden: Brill. ISBN 978-90-04-15352-3.. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (help)
10. [Bate, John Drew (1884). An Examination of the Claims of Ismail as Viewed by Muḥammadans. BiblioBazaar. p. 2. ISBN 978-1117148366. Archived from the original on 6 February 2015. Retrieved 27 February 2020. Ishmael sacrifice. Bate, John Drew (1884). An Examination of the Claims of Ismail as Viewed by Muḥammadans. BiblioBazaar. p. 2. ISBN 978-1117148366. Archived from the original on 6 February 2015. Retrieved 27 February 2020. Ishmael sacrifice.] {{cite book}}: Check |url= value (help); Missing or empty |title= (help)
11. . ISBN Firestone, Reuven (1990). Journeys in Holy Lands: The Evolution of the -Ishmael Legends in Islamic Exegesis. SUNY Press. p. 98. ISBN 978-0791403310.. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (help); Missing or empty |title= (help)
12. "The Significance of Hari Raya Aidiladha". muslim.sg. Archived from the original on 2020-06-14. Retrieved 2023-06-29.
13. Elias, Jamal J. (1999). "Islam" (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Routledge.
14. "Eid al - Adha". www.missionislam.com.
15. Author, Stephan Huller (2 May 2011 ISBN 978-1907486647.). "The Real Messiah: The Throne of St. Mark and the True Origins of Christianity" (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). Watkins Media Limited. {{cite web}}: |last1= has generic name (help); Check date values in: |date= (help)
16. Fasching, Darrell J.; deChant, Dell; Lantigua, David M. (31 March 2011 ISBN 978-1444331332.). "Comparative Religious Ethics: A Narrative Approach to Global Ethics" (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). John Wiley & Sons. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
17. "Qurbani Meat Distribution Rules". Muslim Aid (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್).
18. "Eid Ul Fitr & Eid Ul Adha Complete Information » Islamicallrounder". 30 March 2022.
19. [H. X. Lee, Jonathan (2015). Asian American Religious Cultures [2 volumes]. ABC-CLIO. p. 357. ISBN 978-1598843309. H. X. Lee, Jonathan (2015). Asian American Religious Cultures [2 volumes]. ABC-CLIO. p. 357. ISBN 978-1598843309.] {{cite web}}: Check |url= value (help); Missing or empty |title= (help)
20. [Asmal, Fatima (6 July 2016). "South African women push for more inclusive Eid prayers". Al Jazeera. Archived from the original on 5 September 2016. Retrieved 12 September 2016. Asmal, Fatima (6 July 2016). "South African women push for more inclusive Eid prayers". Al Jazeera. Archived from the original on 5 September 2016. Retrieved 12 September 2016.] {{cite web}}: Check |url= value (help); Missing or empty |title= (help)
21. ["Sunnah during Eid ul Adha according to Authentic Hadith". 13 November 2010. Archived from the original on 2 May 2013. Retrieved 28 December 2011 – via Scribd. "Sunnah during Eid ul Adha according to Authentic Hadith". 13 November 2010. Archived from the original on 2 May 2013. Retrieved 28 December 2011 – via Scribd.] {{cite web}}: Check |url= value (help); Missing or empty |title= (help)
22. [حجم الحروف – Islamic Laws : Rules of Namaz » Adhan and Iqamah. حجم الحروف – Islamic Laws : Rules of Namaz » Adhan and Iqamah.] {{cite web}}: Check |url= value (help); Missing or empty |title= (help)
23. "Eid ul-Fitr 2020: How to say Eid prayers". Hindustan Times (in ಇಂಗ್ಲಿಷ್). 23 May 2020.
24. ["The Significance of Eid". Isna.net. Archived from the original on 26 January 2013. Retrieved 28 December 2011. "The Significance of Eid". Isna.net. Archived from the original on 26 January 2013. Retrieved 28 December 2011.] {{cite web}}: Check |url= value (help); Missing or empty |title= (help)
25. [McKernan, Bethan (29 August 2017). "Eid al-Adha 2017: When is it? Everything you need to know about the Muslim holiday". .independent. Archived from the original on 9 August 2019. Retrieved 28 July 2018. McKernan, Bethan (29 August 2017). "Eid al-Adha 2017: When is it? Everything you need to know about the Muslim holiday". .independent. Archived from the original on 9 August 2019. Retrieved 28 July 2018.] {{cite web}}: Check |url= value (help); Missing or empty |title= (help)