អូស្ត្រាលី

ប្រទេសអូស្ត្រាលី (ភាសាអង់គ្លេស៖ Australia) ដោយមានឈ្មោះជាផ្លូវការថា សហធនរដ្ឋអូស្ត្រាលី (ភាសាអង់គ្លេស៖ Commonwealth of Australia) គឺជាប្រទេសមួយដែលគ្របដណ្តប់លើទ្វីបអូស្ត្រាលីមួយភាគធំ បូករួមជាមួយកោះតាស្មានី និងកោះ​តូចៗជាច្រើនទៀត។^[១១] ជាមួយក្រឡាផ្ទៃសរុប ៧,៦១៧,៩៣០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ^[១២] អូស្ត្រាលីគឺជាប្រទេសធំបំផុតប្រចាំទ្វីបអូសេអានី បើគិតតាមទំហំផ្ទៃដី និងជាប្រទេសធំបំផុតទីប្រាំមួយនៅលើពិភពលោក។ អូស្ត្រាលីគឺជាទ្វីបដែលមានអាយុកាលចំណាស់ជាងគេ^[១៣]បូករួមជាមួយនឹងផ្ទៃដីរាបស្មើបំផុត^[១៤] និងស្ងួតបំផុត^{[១៥][១៦]} ដោយមានដីជីជាតិកម្រិតទាបខ្លាំង។^{[១៧][១៨]} វាជាប្រទេសដ៏ធំទូលាយមួយ ហើយទំហំរបស់វាបានផ្តល់នូវទេសភាព និងអាកាសធាតុដ៏សម្បូរបែប ដែលមានវាលខ្សាច់នៅភាគកណ្តាល ព្រៃត្រូពិចនៅភាគខាងជើង-កើត និងតំបន់ជួរភ្នំនៅភាគត្បូង-កើត។ អូស្ត្រាលី​ជា​ប្រទេស​មហាសមុទ្រ និង​ជា​ប្រទេស​ធំ​ជាងគេ​ក្នុង​លោក​លំដាប់​ទី​៦ និង​មាន​ព្រំប្រទល់​ជាប់​នឹង​ប្រទេស​ប៉ា​ពូ​អាស៊ី នូ​វែ​ល​ហ្គី​ណេ​, ឥណ្ឌូ​ណេ​ស៊ី ប្រទេស​ទី​ម័​រ​ខាងកើត​នៅ​ភាគ​ខាងជើង​។ ជាប់​កោះ​សូ​ឡូ​ម៉ូ​ន និង​ប្រទេស​ដែន​កោះ​វ៉ា​នូ​ទូ នៅ​ភាគ​ឦសាន និង​ជាប់​ប្រទេស​នូ​វែ​សេ​ឡង់​ភាគ​អាគ្នេយ៍ ។

សហធនរដ្ឋអូស្ត្រាលី

Commonwealth of Australia (ភាសាអង់គ្លេស)
ទង់ជាតិ វរលញ្ឆករ
ភ្លេងជាតិ "Advance Australia Fair"[ស ១] ("ដំណើរយុត្តិធម៌នៃអូស្ត្រាលី")
ទីតាំងប្រទេសអូស្ត្រាលី (ក្រហម) នៅលើភូគោល បូករួមជាមួយទឹកដីទាមទារនៅតំបន់អង់តាកទិក (ឆ្នូតក្រហម)
រាជធានី	កង់បេរ៉ា 35°18′29″S 149°07′28″E
ទីក្រុងធំបំផុត	ស៊ីដនីយ៏
ភាសាផ្លូវការ	មិនមានក្នុងកម្រិតសហព័ន្ធ
ភាសាជាតិ	ភាសាអង់គ្លេស[ស ២]
សាសនា (ឆ្នាំ ២០១៦)[៣]	៥២.១% គ្រិស្តសាសនា ៣០.១% គ្មានជំនឿសាសនា ២.៦% ឥស្លាមសាសនា ២.៤% ព្រះពុទ្ធសាសនា ១.៩% ហិណ្ឌូសាសនា ០.៥% ស៊ីគសាសនា ០.៤% យូដាសាសនា ០.៤% សាសនាផ្សេងៗទៀត[ស ៣]
រដ្ឋាភិបាល	រាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាស្រ័យសភាសហព័ន្ធ
- ព្រះមហាក្សត្រិយានី	ឆាលស៍ទី ៣
- អង្គទេសាភិបាល	សាម ម៉ូស្ទីន
- នាយករដ្ឋមន្ត្រី	អាន់តូនី អាល់បានីស
នីតិបញ្ញត្តិ	រដ្ឋសភា
- សភាជាន់ខ្ពស់	ព្រឹទ្ធសភា
- សភាជាន់ទាប	សភាតំណាងរាស្ត្រ
ទទួលឯករាជ្យពី  សហរាជាណាចក្រ
- សហព័ន្ធ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ	១ មករា ១៩០១
- លក្ខន្តិកៈនៃច្បាប់អនុម័តវេសត៍មីនស្ទើរ	៩ តុលា ១៩៤២ (ដោយចាប់អនុវត្តពី ៣ កញ្ញា ១៩៣៩)
- ច្បាប់អូស្ត្រាលី	៣ មីនា ១៩៨៦
ក្រឡាផ្ទៃ
- ផ្ទៃសរុប	៧,៦៩២,០២៤ គ.ម២   (ទី៦)
- ផ្ទៃទឹក (%)	១.៧៩ (គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៥)[៤]
ប្រជាជន
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២២)	២៥,៩៨៨,៩០០[៥] (ទី៥៣)
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០១៦)	២៣,៤០១,៨៩២[៦]
- ដង់ស៊ីតេ	៣.៤ នាក់/គ.ម២   (ទី១៩២)
GDP (PPP)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២២)
- សរុប	១.៦០៥ ទ្រីលានដុល្លារ[៧] (ទី១៨)
- ក្នុងម្នាក់	៦១,៩៤១ ដុល្លារ[៧] (ទី២១)
GDP (ចារឹក)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២២)
- សរុប	១.៧៤៨ ទ្រីលានដុល្លារ[៧] (ទី១៣)
- ក្នុងម្នាក់	៦៧,៤៦៤ ដុល្លារ[៧] (ទី១១)
ជីនី (២០១៨)	៣២.៦[៨] មធ្យម · ទី១៦
HDI (២០១៩)	០.៩៤៤[៩] ខ្ពស់ណាស់ · ទី៨
រូបិយវត្ថុ	ដុល្លារអូស្ត្រាលី ($) (AUD)
ល្វែងម៉ោង	UTC+៨, +៩.៥, +១០ (ច្រើនទម្រង់[ស ៤])
- រដូវក្តៅ (DST)	UTC+៨, +៩.៥, +១០ +១០.៥, +១១ (ច្រើនទម្រង់[ស ៤])
ទម្រង់កាលបរិច្ឆេទ	dd/mm/yyyy yyyy-mm-dd[១០]
ទិសបើកបរ	ឆ្វេង
កូដហៅទូរស័ព្ទ	+៦១
កូដ ISO 3166	AU
ដែនកម្រិតខ្ពស់	.au

ជនជាតិដើមអូស្ត្រាលីបានមកតាំងទីលំនៅលើមហាទឹកដីនេះចាប់តាំងពី ៦៥,០០០ ឆ្នាំមុនម៉្លេះ ហើយជនជាតិអឺរ៉ុបវិញបានមកតាំងលំនៅនៅដើមសតវត្សទី១៧​។ បន្ទាប់ពីមិនទាក់ទងជាមួយភ្ញៀវអ្នកនេសាទ​ដែលជាអ្នកជិតខាង (ភាគខាងជើង) អ្នករុករកជនជាតិ​ហុល្លង់ក៏បានរកគំហើញនៅឆ្នាំ១៦០៦​ ភាគខាងជើងមួយចំហៀងនៃប្រទេស​អូស្ត្រាលីត្រូវបានដណ្ដើមយកដោយប្រ​ទេស អង់គ្លេស។ ក្នុង​ឆ្នាំ១៧៧០ ហើយជា​ពិសេស ដឹក នាំទំនេញចេញចូលប្រទេស​ក្រោមអាណានិគមភាគច្រើនសស្ថិតនៅតំបន់ញ៉ូវសោតវែល ​ដែលត្រូវបាន​គេរកឃើញនៅ​ថ្ងៃទី២៦ ខែមករា ឆ្នាំ១៧៨៨ ដែលជាទីកន្លែងដែលមានចំនួនប្រជាជនកើន​ឡើងជាលំដាប់។ បន្ទាប់ពីបានរកឃើញទ្វីបនេះ រដ្ឋាភិបាលអាណានិគមក៏ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅអំឡុងសតវត្សទី១៩។​ នៅថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ១៩០១ សហព័ន្ធអាណា​និគមចំនួន ៦ បានបង្កើតចេញជាសហធនរដ្ឋអូស្ត្រាលីចាប់តាំងពី​ពេលនោះ​មក ហើយប្រទេសអូស្រ្តាលីបានថែរក្សា​ប្រព័ន្ធន​យោបាយលទ្ធិ​ប្រជាធិបតយ្យ​សេរី​និយម​យ៉ាង​ល្អខ្ជាប់ខ្លួន។ ចំនួនប្រជាជន ២២ លាននាក់ ប្រមាណជា ៦០% ដែលមានភាគច្រើនមានដើមកំណើតមកពីទ្វីបអឺរ៉ុប។ ទីក្រុងនៃរដ្ឋមួយចំនួនមានដូចជា៖ ស៊ីដនីយ៍ ម៉ែលប៉ន ប៊្រីសបេន ផឹត អេដេលេដ និងទីក្រុងជាតិមួយគឺ កង់បេរ៉ា (រាជធានីរបស់ប្រទេស)។

អូស្ត្រាលីគឺជាប្រទេសដ៏រីកចម្រើន និងអភិវឌ្ឍន៍មួយ ជាមួយវប្បធម៌សង្គមមួយ។ វាមានចំណាត់ថ្នាក់ខ្ពស់ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រទេសនានានៅលើសកលលោក ដូចជាការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស ជីវិតរស់នៅ​ ការថែរក្សាសុខភាព ការអប់រំ អាយុកាលមធ្យម សេដ្ឋកិច្ចសេរី ហើយនិងការពារអ្នកសេរីនិយមស៊ីវិលនិងច្បាប់នយោបាយ។ ទីក្រុងនៃប្រទេសអូស្ត្រាលីមានចំណាតថ្នាក់ខ្ពស់បំផុត​ដោយសារ មានវាបានចូលរួមចំណែកនៃវប្បធម៌ និងគុណភាពរបស់ប្រជាជនផងដែរ។ ប្រទេសអូស្ត្រាលីបានក្លាយជាសមាជិកអង្ការសហប្រជាជាតិ ជី ២០ អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក។ល។

មើលផងដែរ

• អូសេអានី
• អូស្ត្រាលី (ទ្វីប)

កំណត់សម្គាល់

1. ព្រះរាជភ្លេងរបស់ប្រទេសអូស្ត្រាលីគឺ "God Save the Queen" ហើយគេប្រគំលេងភ្លេងនេះនៅចំពោះមុខសមាជិកនៃរាជវង្សអង់គ្លេសណាមួយនៅពេលពួកគេមានវត្តមាននៅអូស្ត្រាលី។ នៅក្នុងបរិបទផ្សេង ភ្លេងជាតិអូស្ត្រាលី "Advance Australia Fair" នឹងលេង។^[១]
2. ភាសាអង់គ្លេសមិនមានឋានៈផ្លូវការនោះទេ (de jure)។^[២]
3. សាសនាគឺជាសំណួរស្រេចចិត្តនៅលើជំរឿន ដូច្នេះភាគរយសម្រាប់សាសនានីមួយៗមិនបន្ថែមរហូតដល់ ១០០% ទេ។^[៣]
4. មានទម្រង់តូចផ្សេងៗពីគ្នាពីតំបន់ម៉ោងមូលដ្ឋានចំនួនបី សូមមើល ម៉ោងនៅអូស្ត្រាលី។

ឯកសាយោង

1. "Australian National Anthem". Archived from the original on 1 កក្កដា 2007. Retrieved 2022-04-29. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
   "16. Other matters – 16.3 Australian National Anthem". Archived from the original on 23 កញ្ញា 2015.
   "National Symbols". Parliamentary Handbook of the Commonwealth of Australia (29th រ.រ.). http://www.aph.gov.au/library/handbook/40thparl/national+symbols.pdf។ បានយកមក 26 មេសា 2022. Archived 2007-06-11 at the វេយប៊ែខ ម៉ាស៊ីន.
3. "Religion in Australia". Australian Bureau of Statistics. 28 June 2017. Retrieved 26 មេសា 2022.
4. "Surface water and surface water change". OECD. Retrieved 28 មេសា 2022.
5. "Population clock". Australian Bureau of Statistics website. Commonwealth of Australia. Retrieved 28 មេសា 2022.
6. ទំព័រគំរូ:Census 2016 AUS
7. "Report for Selected Countries and Subjects: April 2022". មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (IMF). April 2022.
8. "Income Distribution Database". stats.oecd.org (Database). Organisation for Economic Co-operation and Development. 16 December 2020. Retrieved 29 មេសា 2022.
9. "Human Development Report 2020" (PDF). កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ. 15 December 2020. Retrieved 29 មេសា 2022.
10. Style manual for authors, editors and printers (6th រ.រ.). John Wiley & Sons Australia. 2002. p. 171. ល.ស.ប.អ. 978-0-7016-3647-0.
11. "Constitution of Australia". ComLaw. 9 July 1900. Retrieved 29 មេសា 2022.
12. "Australia's Size Compared". Geoscience Australia. Archived from the original on 24 មីនា 2007. Retrieved 29 មេសា 2022. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
13. Korsch RJ. (2011). "Australian island arcs through time: Geodynamic implications for the Archean and Proterozoic". Gondwana Research 19 (3): 716–734. DOI:10.1016/j.gr.2010.11.018.
14. Macey, Richard (21 January 2005). "Map from above shows Australia is a very flat place". The Sydney Morning Herald. ល.ត.ម.អ. 0312-6315. ម.ប.គ.ល. 226369741. https://www.smh.com.au/news/National/Map-from-above-shows-Australia-is-a-very-flat-place/2005/01/21/1106110947946.html.
15. "The Australian continent". Bureau of Meteorology. Archived from the original on 2020-04-17. Retrieved 29 មេសា 2022.
16. "Deserts". Geoscience Australia. Australian Government. 15 May 2014. Retrieved 29 មេសា 2022.
17. Kelly, Karina (13 September 1995). "A Chat with Tim Flannery on Population Control". Australian Broadcasting Corporation. Archived from the original on 13 មករា 2010. Retrieved 29 មេសា 2022. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help) "Well, Australia has by far the world's least fertile soils".
18. Grant, Cameron (August 2007). "Damaged Dirt" (PDF). The Advertiser. Archived from the original (PDF) on 6 កក្កដា 2011. Retrieved 29 មេសា 2022. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)