អូម៉ូសាព្យាង (ភាសាឡាតាំង: Homo sapiens "មនុស្ស ឆ្លាត") គឺជាឈ្មោះបែបវិទ្យាសាស្ត្រ សម្រាប់ អំបូរមនុស្ស . អូម៉ូ ជាអំបូរមនុស្សដែលរួមបញ្ចូលទាំង Neanderthals និងប្រភេទដែលបានផុតពូជដទៃទៀតនៃ hominid។ អូម៉ូសាព្យាង ជាអំបូរឬប្រភេទHomoដែលនៅសេសសល់ងតែមួយគត់។ មនុស្សបច្ចុប្បន្នជាអនុប្រភេទ អូម៉ូសាព្យាង សាព្យាង (''Homo sapiens sapiens) អ្វីដែលធ្វើឲ្យពួកគេខុសប្លែកនោះត្រូវបានគេជជែកតវ៉ាថាមកពីបុព្វបុរសផ្ទាល់របស់គេនោះគឺអូម៉ូសាព្យាង អ៊ីដាល់ទូ( Homo sapiens idaltu)។
| Script error: The function "speciesboxName" does not exist. Temporal range: Pleistocene - Recent | |
|---|---|
| ស្ថានភាពអភិរក្ស | |
 Least Concern (IUCN 3.1) | |
Scientific classification  | |
| Unrecognized taxon (fix): | Homo |
| ប្រភេទ: | Template:Taxonomy/HomoH. sapiens |
| Binomial name | |
| Template:Taxonomy/HomoHomo sapiens Linnaeus, 1758 | |
| Subspecies | |
|
†Homo sapiens idaltu | |
អនុប្រភេទ
អនុប្រភេទ របស់អូម៉ូសាព្យាងរួមមានអូម៉ូសាព្យាង អ៊ីដាល់ទូ( Homo sapiens idaltu) និងអនុប្រភេទដ៏ចំណាស់គឺ អូម៉ូសាព្យាង សាព្យាង(Homo sapiens sapiens)។ ប្រភពខ្លះបានបង្ហាញថា Homo sapiens neanderthalensis ជាអនុប្រភេទរបស់ អូម៉ូសាព្យាង។ ស្រដៀងគ្នានោះដែរគឺ ការរកឃើញនូវប្រភេទ Homo rhodesiensis ត្រូវបានគេចាត់ចូលជាអនុប្រភេទប៉ុន្តែការចាត់ចូលនេះមិនត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ទូលំទូលាយនោះទេ។
ការវិវត្តន៍
ព័ត៌មានបន្ថែម៖ Anthropology, Homo (genus), and Timeline of human evolution
ការសិក្សាបែបវិទ្យាសាស្ត្រនៃ ការវិរត្តន៍របស់មនុស្ស ត្រូវបានគេព្រួយបារម្ភ យ៉ាងខ្លាំង ពិសេស គឺការអភិវឌ្ឍន៍នៃអំបូរ អូម៉ូ តែជាធម្មតាតែងតែមានសិក្សាពាក់ព័ន្ធនិងប្រភេទ hominids និង hominines ផ្សេងទៀតផងដែររូមទាំង Australopithecus។"មនុស្សបច្ចុប្បន្ន" ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាប្រភេទអូម៉ូសាព្យាង,ដែលជាអនុប្រភេទចំណាស់តែមួយគត់ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា អូម៉ូសាព្យាង សាព្យាង។.
អូម៉ូសាព្យាង អ៊ីដាល់(Homo sapiens idaltu) (បកប្រែថា: "មនុស្សមានប្រាជ្ច"ទូដែលជាអនុប្រភេទដទៃទៀតនោះបានផុតពូជទៅហើយ។[1] Homo neanderthalensis, ដែលបានផុតពូជ កាលពី ៣០០០០ឆ្នាំមុនត្រូវបានគេចាត់ទិកថាជាអនុប្រភេទ។ការសិក្សាពីសែនបានបង្ហាញថាមុខងារសែនរបស់មនុស្សបច្ចុប្បន្ននិងពពួក Neanderthals បានផ្ដាច់ចេញពីគ្នាកាលពី៥០០០០០ឆ្នាំមុន។[2]
ស្រដៀងគ្ននិងនេះដែរ ការរកឃើញនៃ ប្រភេទ Homo rhodesiensis ត្រូវបានអ្នកខ្លះចាត់ទុកជាអនុប្រភេទ។
មនុស្សបច្ចុប្បន្ន លេចឡើងលើកដំបូងក្នុងការកត់ត្រាផូស៊ីលនៅទ្វីបអាហ្វ្រិច កាលពី១៩៥០០០ឆ្នាំមុន។ការសិក្សាជីវវិទ្យាម៉ូលេគុលក៏បានផ្ដល់ភស្តុតាងដែរថាពេលនៃការផ្ដាច់ចេញពីគ្នាពីបុព្វបុរសតែមួយនៃមនុស្សបច្ចុប្បន្នគឺប្រហែលកាលពី២០០០០០ឆ្នាំមុន[3][4][5][6][7] ការសិក្សានៃភាពចម្រុះគ្នានៃសែនអាហ្វ្រិចបានរកឃើញSan peopleទំព័រគំរូ:Which[The San are not a distinct population] ដើម្បីបង្ហាញពីភាពចម្រុះគ្នានៃសែនដ៏អស្ចារ្យក្នុងចំណោមគម្រូខុសគ្នា១១៣យ៉ាងដែលធ្វើឲ្យពួកគេជាម្រងបុព្វបុរស១ក្នុងចំណោម១៤ ។ការស្រាវជ្រាវក៏បានរកឃើញប្រភពដើមនៃការអន្តោប្រវេសន៍របស់មនុស្ស្បច្ចុប្បន្ននៅ ភាគខាងត្បូងឈាងខាងលិចនៅទ្វីបអាហ្វ្រិច ជិតព្រំប្រទល់ឈូងសមុទ្ររវាង Namibiaនិង Angola។[8]
ប្រវត្តិនៃការវិវត្តន៍របស់ស្វាឪ
ប្រវត្តិនៃការវិវត្តន៍របស់ស្វាឪអាចឲ្យគេដឹងថាវាកើតឡើងកាលពី៦៥លានឆ្នាំមុន។[9] សត្វស្វាឪជាប្រភេទសត្វចិញ្ចឹមកូនដោយទឹកដោះចំណាស់មួយដែលនៅរស់រានមានជីវិត។ប្រភេទសត្វចិញ្ចឹមកូនដោយទឹកដោះដែលមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នានិងស្វាឪ មកពីអាមេរិកខាងជើងតែមករស់នៅ អឺរ៉ាស៊ីនិងអាហ្វ្រិចអំឡុងពេលលក្ខណៈត្រូពិចនៃ Paleocene និង Eocene។ភស្តុតាងម៉ូលេគុលសន្និដ្ឋានថាបុព្វបុរសចុងក្រោយរបស់រវាងមនុស្សនិងស្វាឪបានផ្ថដាច់ចេញពីគ្នាកាលពី៤-៨លានឆ្នាំមុន។
ស្វាកូរីឡា( gorillas )ជាក្រុមទី១ដែលចាកចេញបន្ទាប់មកគឺស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់។DNA របស់មនុស្សគឺ មានភាពស្រដៀងគ្នាទៅ និងស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់ប្រហែល៩៨.៤%។ dដូច្នេះ សាច់ញាតិជិតស្និទ្ធិរបស់មនុស្សជាងគេគឺ ស្វាឪនិងស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់ ព្រោះពួកគេមាននបុព្វបុរសដូចគ្នា។[10]
មនុស្សប្រហែលជាពាក់ព័ន្ធជាមួយស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់២ប្រភេទ ស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់ធម្មតានិង Bonobo.[10] ការសន្និដ្ឋានបច្ចុប្បន្ននៃការផ្ដល់យោបល់នៃភាពស្របគ្នារវាងលំដាប់មុខងារDNAរបស់មនុស្សនិងស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់គឺមានពី៩៥%ទៅ៩៩%។[11][12][13][14]
ការប៉ាន់ស្មានដំបូងបានបង្ហាញថាពូជពង្សមនុស្សប្រហែលត្រូវបានបែកចេញពីស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់ប្រហែលកាលពី៥លានឆ្នាំមុននិងបែកចេញពីស្វាកូរីឡាប្រហែឡ៨លានឆ្នាំមុន។ទោះជាយ៉ាងណាលលាដ៏ក្បាលដែលមានលក្ខណៈស្រដៀងនិងលលាដ៏ក្បាលមនុស្សត្រូវបានគេរកឃើញនៅប្រទេស ឆែត ក្នុងឆ្នាំ២០០១ ដែលត្រូវបានចាត់ទុកជាSahelanthropus tchadensis ដែលមានអាយុប្រហែល៧លានឆ្នាំហើយក៏ប្រហែលជាភស្តុតាងនៃការបែកចេញដំបូងដែរ។[15]
ការវិត្តរបស់មនុស្សត្រូវបានបង្ហាញលក្ខណៈដោយការផ្លាស់ប្ដូរសំខាន់ៗមួយចំនួនដូចដែលទាក់ទងនិងការអភិវឌ្ឍ រូបរាង ឥរិយាបថ និងទម្រង់ឆ្អឹងដែលបានកើតឡើងតាំងពីការបែកចេញនៃបុព្វបុរសចុងក្រោយរួមគ្នារបស់មនុស្សនិងស្វាអ៊ូរ៉ង់អ៊ូតង់។
មនុស្សបានអភិវឌ្ឍខួរក្បាលដែលមានទំហំធំជាងសត្វស្វាផ្សេងៗពោលគឺមានទំហំធំជាង២ដង។ គីរូការលូតលាស់របស់ខួរក្បាលមនុស្សគឺមានភាពខុសពីស្វាឪហើយអនុញ្ញាតនូវការសិក្សាពីសង្គមនិងភាសាកាន់តែច្រើន។ជាតិពន្ធុវិទូបានជជែកតវ៉ាថាភាពខុសគ្នរវាងរចនាសម្ព័ន្ធ ខួរក្បាលរបស់មនុស្ស ហើយនិងស្វាឪ គឺមានភាពសំខានើមិនមែនត្រឹមតែទំហំខុសគញនាទេ។
ភាពខុសគ្នាដ៏សំខាន់ផ្សេងទៀតរួមបញ្ចូលទាំងការវិវត្តនៃថាមពលនិងភាពជាក់លាក់ ការកាត់បន្ថយនៃប្រព័ន្ធនៃការទំពារ ការថយចុះនៃធ្មេញចង្កូមនិងខ្សែស្រលាយនៃឆ្អឹងឃោសិតនិងឆ្អឹងកញ្ចឹងក ដែលធ្វើឲ្យមនុស្សអាចនិយាយបាន។ ការប្រែប្រួលខាងរូបរាងដ៏សំខាន់មួយទៀតគីការវិវត្តនៃអូវុលតាមដំណាក់ៗ ដែលប្រហែលជាមានភាពទាក់ទងនិងការវិវត្តនៃការផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថសំខាន់ៗដូចជាការចាប់ដៃគូជាដើម។ ការផ្លាស់ម្ដូរឥរិយាបថសំខាន់ផ្សេងទៀតគឺការអភិវឌ្ឍនៃវប្បធម៌សម្ភារៈ ជាមួយនិងឧបករណ៍ធ្វើដោយមនុស្សដែលកាន់តែមានភាពទូទៅនិងសម្បូរបែប។ ទំនាក់ទំនងរវាងការផ្លាស់ប្ដូរទាំងនេះគឺជាប្រធាននៃការជជែកពិភាក្សាជាបន្តបន្ទាប់។[16][17]
កម្លាំងនៃការជ្រើសរើសដោយធម្មជាតិបានបន្តប្រត្តិបត្តិលើចំនួនប្រជាជន ជាមួយនឹងភស្តុតាងថាតំបន់ជាក់លាក់នៃបណ្ដុំពន្ធុបានបង្ហាញការជ្រើសរើសទិសដៅ កាលពី១៥០០០ឆ្នាំមុន។[18]
ឯកសារយោង
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
