ចក្រភពជប៉ុន

ចក្រភពជប៉ុន^{[lower-alpha 3]} គឺជារដ្ឋជាតិប្រវត្តិសាស្ត្រ^{[lower-alpha 4]} និងមហាអំណាចដែលមានពីការស្ដារឡើងវិញរបស់មេជិក្នុងឆ្នាំ ១៨៦៨ រហូតដល់ការអនុម័តរដ្ឋធម្មនុញ្ញក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ឆ្នាំ ១៩៤៧ និងការបង្កើតជាបន្តបន្ទាប់នៃប្រទេសជប៉ុនទំនើប^[7] គ្របដណ្តប់ប្រជុំកោះជប៉ុន និងអាណានិគមជាច្រើន អាណាព្យាបាល អាណត្តិ និងទឹកដីផ្សេងទៀត

ចក្រភពជប៉ុន 大日本帝國
១៨៦៨–១៩៤៧
ទង់ជាតិ ព្រះលញ្ឆករ
បាវចនា ១៨៦៨–១៩១២: 五箇条の御誓文 ហ្គោកាចូ ណុ ហ្គោសេម៉ុង (ធម្មនុញ្ញសម្បថ ឬ សម្បថក្នុង ៥ ប្រការ)
ភ្លេងជាតិ(១៨៦៩–១៩៤៥) "គិមិង៉ាយ៉ុ" (君が代?) "ព្រះអធិរាជទ្រង់ឡើយសោយរាជ្យ"[1][2][lower-alpha 1] noicon
ចក្រភព​ជប៉ុន​ឡើង​ដល់​កំពូល​នៅ​ឆ្នាំ ១៩៤២៖   ជប៉ុន   អាណានិគម (កូរ៉េ, តៃវ៉ាន់, ការ៉ាហ្វឹតុ) / អាណត្តិ   រដ្ឋអាយ៉ង / អាណាព្យាបាល / ទឹកដីដែលកាន់កាប់
ធានី	ក្យូតុ (១៨៦៨–១៨៦៩)[3] ទីក្រុងតូក្យូ (១៨៦៩–១៩៤៣) តូក្យូ (១៩៤៣–១៩៤៧)
ទីក្រុងធំបំផុត	ទីក្រុងតូក្យូ (១៩៦៨–១៩៤៣) តូក្យូ (១៩៤៣–១៩៤៧)
ភាសាផ្លូវការ	ជប៉ុន
ភាសាទទួលស្គាល់ក្នុងតំបន់	ហុកកៀន កុកងឺ ហាក់កា កូរ៉េ
សាសនា	អនុលោមតាមច្បាប់: រដ្ឋលោកិយ ជាក់ស្តែង: រដ្ឋស៊ីនតូ (មនោគមវិជ្ជារដ្ឋ)[lower-alpha 2]
រដ្ឋាភិបាល	របបរាជានិយមពាក់កណ្តាលរដ្ឋធម្មនុញ្ញសភាឯកតា (១៨៨៩–១៩៤៧)[7] នៅក្រោមដៃចូកាំង[8] (១៨៦៨–១៨៨៥) នៅក្រោម របបផ្តាច់ការយោធាតូសេហា (១៩៣១–១៩៤០) នៅក្រោមរបបផ្តាច់ការយោធាស្ថិតិស្សូវ៉ាផ្តាច់ការបក្សតែមួយ (១៩៤០–១៩៤៥) នៅក្រោមការកាន់កាប់យោធា (1945–1947)
អធិរាជ
▪ ១៨៦៨–១៩១២	មេជិ
▪ ១៩១២–១៩២៦	តៃស្សូ
▪ ១៩២៦–១៩៤៧	ស្សូវ៉ា
នាយករដ្ឋមន្ត្រី
▪ ១៨៨៥–១៨៨៨ (ដំបូង)	អ៊ីតូ ហ៊ីរ៉ុប៊ុមិ
▪ ១៩៤៦–១៩៤៧ (ចុងក្រោយ)	ស៊ីហ្គេរុ យ៉ុស៊ិដា
នីតិបញ្ញត្តិ	គ្មាន (គ្រប់គ្រងដោយក្រឹត្យ) (១៨៦៨-១៨៧១) សភាអភិជន (១៨៧១-១៨៨៩) សភាចក្រពត្តិ (ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៨៨៩)
• សភាជាន់ខ្ពស់	សភាអភិជន (១៨៨៩-១៩៤៧)
• សភាជាន់ទាប	សភាតំណាងរាស្រ្ត (ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៨៩០)
សម័យកាលប្រវត្តិសាស្រ្ត	មេជិ • តៃស្សូ • សូវ៉ា
▪ ការស្តារឡើងវិញមេជិ	៣ មករា ១៨៦៨
▪ រដ្ឋធម្មនុញ្ញមេជិ	១១ កុម្ភៈ ១៨៨៩
▪ សង្គ្រាមចិន-ជប៉ុនលើកទីមួយ	២៥ កក្កដា ១៨៩៤
▪ សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-ជប៉ុន	៨ កុម្ភៈ ១៩០៤
▪ សង្គ្រាមលោកលើកទី១	២៣ សីហា ១៩១៤
▪ ឧប្បត្តិហេតុមុកដេន	១៨ កញ្ញា ១៩៣១
▪ សង្គ្រាមចិន-ជប៉ុនលើកទីពីរ	៧ កក្កដា ១៩៣៧
▪ រៀបចំឡើងវិញ	៣ ឧសភា ១៩៤៧
ក្រឡាផ្ទៃ
១៩៣៨[9]	១៩៨៤០០០ គ.ម២ (៧៦៦០០០ ម៉ាយ ក.)
១៩៤២[10]	៧៤០០០០០ គ.ម២ (២៩០០០០០ ម៉ាយ ក.)
ប្រជាជន
▪ ១៩២០	៧៧,៧០០,០០០a
▪ ១៩៤០	១០៥,២០០,០០០b
រូបិយវត្ថុ	យេនជប៉ុន យេនកូរ៉េ យេនតៃវ៉ាន់ រូបិយប័ណ្ណយោធាជប៉ុន
Preceded by Succeeded by រដ្ឋាភិបាលសូហ្គុនតូគឹហ្គាវ៉ា សាធារណរដ្ឋអិហ្សុ កាន់កាប់ជប៉ុន
៥៦.០ លាននាក់រស់នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុនត្រឹមត្រូវ[11] ៧៣.១ លាននាក់រស់នៅក្នុងប្រទេសជប៉ុនត្រឹមត្រូវ[11]

ក្រោមពាក្យស្លោករបស់ហ្វឹកុគឹក្យូហេ^{[lower-alpha 5]} និងស្សូគឹសាំងកូក្យូ^{[lower-alpha 6]} ប្រទេសជប៉ុនបានឆ្លងកាត់សម័យឧស្សាហូបនីយកម្ម និងយោធានីយកម្ម ការស្តារមេជិគឺជាទំនើបកម្មលឿនបំផុតនៃប្រទេសណាមួយរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ទិដ្ឋភាពទាំងអស់នេះបានរួមចំណែកដល់ការលេចចេញជារូបរាងរបស់ប្រទេសជប៉ុនជាមហាអំណាចមួយ និងការបង្កើតអាណាចក្រអាណានិគមមួយបន្ទាប់ពីសង្គ្រាមចិន-ជប៉ុនលើកទីមួយ ការបះបោររបស់អ្នកប្រដាល់ សង្គ្រាមរុស្ស៊ី-ជប៉ុន និងសង្គ្រាមលោកលើកទី១ ភាពចលាចលផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩២០ រួមទាំងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធំ បាននាំឱ្យមានការកើនឡើងនៃយោធានិយម ជាតិនិយម និងលទ្ធិផ្តាច់ការ ដូចដែលបានបង្កប់នៅក្នុងមនោគមវិជ្ជាស្ថិតិស្សូវ៉ា មនោគមវិជ្ជា ទីបំផុតឈានដល់សមាជិកភាពរបស់ប្រទេសជប៉ុនក្នុងសម្ព័ន្ធភាពអ័ក្ស និងការសញ្ជ័យនៃផ្នែកធំនៃអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកក្នុងសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ^[15]

Japan's armed forces initially achieved large-scale military successes during the Second Sino-Japanese War (1937–1945) and the Pacific War. However, starting from 1942, particularly after the Battles of Midway and Guadalcanal, Japan was forced to adopt a defensive stance, and the American island hopping campaign meant that Japan was slowly losing all of the territory it had gained, and eventually, the Americans captured Iwo Jima and Okinawa Island, leaving the Japanese mainland completely unprotected. The U.S. forces had planned an invasion, but Japan surrendered following the atomic bombings of Hiroshima and Nagasaki and the nearly simultaneous Soviet declaration of war on August 9, 1945, and subsequent invasion of Manchuria and other territories. The Pacific War officially came to a close on September 2, 1945. A period of occupation by the Allies followed. In 1947, with American involvement, a new constitution was enacted, officially bringing the Empire of Japan to an end, and Japan's Imperial Army was replaced with the Japan Self-Defense Forces. Occupation and reconstruction continued until 1952, eventually forming the current constitutional monarchy known as Japan.

The Empire of Japan had three emperors, although it came to an end partway through Shōwa's reign. The emperors were given posthumous names, and the emperors are as follows: Meiji, Taisho, and Shōwa.

កំណត់ចំណាំ

1. កំណែដែលបានកែប្រែដែលបានប្រើនៅឆ្នាំ ១៨៨០-១៩៤៥
2. ទោះបីជាចក្រភពជប៉ុនជាផ្លូវការមិនមានសាសនារដ្ឋក៏ដោយ^[4][5] ស៊ីនតូបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់រដ្ឋជប៉ុន ម៉ារីយូស ហ្សានសិន បញ្ជាក់​ថា​: "រដ្ឋាភិបាលមេជិមានតាំងពីការរួមបញ្ចូលដំបូង ហើយក្នុងន័យបង្កើត Shinto និងបានប្រើប្រាស់រឿងនិទានរបស់វាអំពីប្រភពដើមដ៏ទេវភាពនៃផ្ទះគ្រប់គ្រងជាស្នូលនៃពិធីសាសនារបស់ខ្លួនដែលត្រូវបានផ្ញើទៅកាន់បុព្វបុរសដែលមានអាយុពីមុន នៅពេលដែលចក្រភពជប៉ុនរីកចម្រើន ការបញ្ជាក់អំពីបេសកកម្មដ៏ទេវភាពសម្រាប់ពូជសាសន៍ជប៉ុនត្រូវបានសង្កត់ធ្ងន់កាន់តែខ្លាំង ស៊ីនតូត្រូវបានដាក់លើទឹកដីអាណានិគមនៅតៃវ៉ាន់ និងកូរ៉េ ហើយថវិកាសាធារណៈត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីសាងសង់ និងថែទាំទីសក្ការបូជាថ្មីនៅទីនោះ បូជាចារ្យស៊ីនតូត្រូវបានភ្ជាប់ជាមួយអង្គភាពកងទ័ពជាបព្វជិត និងសាសនានៃសង្រ្គាមបានស្លាប់ តម្កល់នៅយ៉ាស៊ឹគុនិ ជីនចា នៅតូក្យូ បានយកសមាមាត្រកាន់តែច្រើននៅពេលដែលចំនួនរបស់ពួកគេកើនឡើង"^[6]
3. ជប៉ុន: 大日本帝国, ហេបប៊ឺន: Dai Nippon Teikoku^[12]?
4. "នៅពាក់កណ្តាលទីពីរនៃសតវត្សទី១៩ អ្នកកសាងជាតិរបស់ប្រទេសជប៉ុនបានបំប្លែងរដ្ឋជាតិមេជិចេញពីវ័យចំណាស់ អាណាចក្រតូគឹហ្គាវ៉ាដែលខុសគ្នា ការរួមបញ្ចូលរដ្ឋដែនពាក់កណ្តាលស្វយ័តទៅក្នុងសហគមន៍នយោបាយបង្រួបបង្រួម"^[13] "ជាជាងការស្ដារឡើងវិញនូវសណ្តាប់ធ្នាប់កណ្តាល (និងប្រហែលជាការស្រមើស្រមៃ) បុរាណ ការស្ដារឡើងវិញមេជិបានពន្លឿនការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលកណ្តាលថ្មី និងមិនច្បាស់លាស់ និងរដ្ឋទំនើប ក្នុងរយៈពេលពីរបីទសវត្សរ៍នៃការចាប់ផ្តើមជាផ្លូវការនៃគម្រោងកសាងប្រទេសជាតិ តូក្យូបានក្លាយជានយោបាយ និងរដ្ឋធានីសេដ្ឋកិច្ចនៃរដ្ឋដែលជំនួសដែនពាក់កណ្តាលស្វយ័តជាមួយនឹងខេត្តដែលទើបបង្កើតថ្មីស្ថិតនៅក្រោមច្បាប់កណ្តាលនិងអ្នកគ្រប់គ្រងដែលត្រូវបានតែងតាំងជាកណ្តាល"^[14]
5. 富国強兵, "ពង្រឹងប្រទេសជាតិ ពង្រឹងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ"
6. 殖産興業, "ជំរុញឧស្សាហកម្ម"

ឯកសារយោង

1. "Explore Japan National Flag and National Anthem". Retrieved January 29, 2017.
2. "National Symbols". Archived from the original on ខែកុម្ភៈ 2, 2017. Retrieved ខែមករា 29, 2017.
3. Schellinger and Salkin, រៀ. (1996). "Kyoto". International Dictionary of Historic Places: Asia and Oceania. UK: Routledge. p. 515ff. ល.ស.ប.អ. 9781884964046. https://books.google.com/books?id=vWLRxJEU49EC&pg=PA515.
4. Josephson, Jason Ānanda (2012). The Invention of Religion in Japan. University of Chicago Press. p. 133. ល.ស.ប.អ. 978-0226412344.
5. Thomas, Jolyon Baraka (2014). Japan's Preoccupation with Religious Freedom (Ph.D.). Princeton University. p. 76.
6. Jansen 2002, p. 669.
7. "Chronological table 5 December 1, 1946 – June 23, 1947". National Diet Library. Retrieved September 30, 2010.
8. Hunter 1984, pp. 31–32.
9. Harrison, Mark (2000). The Economics of World War II: Six Great Powers in International Comparison. Cambridge University Press. p. 3. ល.ស.ប.អ. 9780521785037. https://books.google.com/books?id=ZgFu2p5uogwC។ បានយកមក October 2, 2016.
10. Conrad, Sebastian (2014). "The Dialectics of Remembrance: Memories of Empire in Cold War Japan". Comparative Studies in Society and History 56 (1): 8. ISSN 0010-4175. DOI:10.1017/S0010417513000601.
11. (January 1945)"The Demographic Heritage of the Japanese Empire". Annals of the American Academy of Political and Social Science 237. DOI:10.1177/000271624523700108.
12. Shillony, Ben-Ami (2013). Ben-Ami Shillony – Collected Writings. Routledge. p. 83. ល.ស.ប.អ. 978-1134252305. https://books.google.com/books?id=jQoNuRfzqNMC&pg=PA83.
13. Tsutsui 2009, p. 234.
14. Tsutsui 2009, p. 433.
15. Townsend, Susan (July 17, 2018). "Japan's Quest for Empire 1931–1945". BBC.