សង្រ្គាមស៊ីវិលអាមេរិក
From Wikipedia, the free encyclopedia
ទំព័រគំរូ:Campaignbox American Civil War
សង្រ្គាមស៊ីវិលអាមេរិក | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Clockwise from top left: Battle of Stones River; Confederate prisoners of war; Battle of Fort Hindman. | |||||||
| |||||||
ភាគីសង្គ្រាម | |||||||
សហរដ្ឋអាមេរិក | Confederate States | ||||||
មេបញ្ជាការ និង មេដឹកនាំ | |||||||
Abraham Lincoln Edwin M. Stanton |
Jefferson Davis Judah P. Benjamin | ||||||
កម្លាំង | |||||||
2,100,000 | 1,064,000 | ||||||
សហេតុភាព និង ការខាងបង់ | |||||||
110,000 Army killed in action/dead of wounds [2] 25,000 Army dead in Confederate prisons [2] 2,260 Navy/Marines killed [3] ~ 365,000 total dead[4] 275,200 wounded |
75,000 killed in action/dead of wounds (incomplete data)[3] 26,000–31,000 Army dead in Union prisons [3] ~260,000 total dead 137,000+ wounded |
សង្រា្គមស៊ីវិលអាមេរិក ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាសង្រ្គាមរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ ឫក៏គ្រាន់តែជាសង្រ្គាមស៊ីវិលនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលនៅក្នុងកំឡុងឆ្នាំ (១៨១៦ទៅ១៨៦៥)ចាប់តាំងពីរដ្ឋខាងត្បូងបានប្រកាសផ្ដាច់ខ្លួនចេញពីគ្នាគឺ អាមេរិក ខន់ហ្វីដឺរាស៊ី និង អាមេរិកខាងជើង ដែលក្នុងនោះមានរដ្ឋចំនួន១១ ។សង្គ្រាមនេះប្រភពដើមមកពីរបញ្ហាទាំសភាព និងបញ្ហាឈ្លានពានទឹកដីនៅភាគខាងលិច។ មហាអំណាចបរទេសមិនព្រមជួយធ្វើអន្តរាគម៍។ ក្រោយពីសង្រ្គាមអស់រយៈ៤ឆ្នាំបានធ្វើឲ្យទាហានជាង ៦០០០០០នាក់ស្លាប់ និងបានបំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័នជាច្រើន និងបានបំផ្លាញពួកខន់ហ្វីដឺរាស៊ីនៅភាគខាងត្បូងជាច្រើន ហើយវាពិតជាពិកបាកខ្លាំងណាស់ក្នុងការកសាងឡើងវិញ និងឯកភាពជាតិបានធានាសិទ្ធពីស៊ីវិលឲ្យដោះលែងទាសករមកវិញ។
នៅក្នុងឆ្នាំ១៨៦០ ពួកសារធារណៈរដ្ឋនិយមបានធ្វើការបោះឆ្នោតដែលមានមេដឹកនាំដោយប្រធានាធិបតី អប្រាហាំលីនខុន ជំទាស់និងការពង្រីកនៃទាសភាពចូលទឹកដីសហរដ្ឋអាមេរិក លីនខុនបានឈ្នះការបោះឆ្នោត ប៉ុន្តែមុនពេលគាត់សម្ភោធនៅខែ មិនា ៤ ១៨១៦ រដ្ឋតូចៗចំនួន ៧ រួមជាមួយនិងសេដ្ឋកិច្ចកប្បាសដែលត្រូវបង្កើតឡើងដោយពួកខន់ហ្វីដឺរាស៊ី។ប្រាំមួយថ្ងៃដំបូងការធ្វើរបបគមន៏នៃទាសករមានសមាត្រខ្ពស់បំផុតចំនួន ៤៨,៨%ប្រជាជនរបស់ពូកគេសម្រាប់ប្រាំមួយថ្ងៃនេះ។
លោកប្រធានាធិបតី ចាម៉ាស បូចានាន់ និងសារណៈរដ្ឋបានផ្តាច់ខ្លួនចេញ នេះជាការខុសច្បាប់។តាមរយៈការអះអាងរបស់លោក លីនខុនជាប្រមុខរដ្ឋបាននិយាយថាគាត់មិនបានផ្តួចផ្តើមនៃសង្រ្គាមស៊ីវិលនេះទេ ហើយពួកខន់ហ្វីដឺរាស៊ីបានអះអាងបន្ថែមទៀតថាកងកម្លាំងសហព័ន្ធ ហ្វូត បានរឹបអូសទឹកដីសហព័្នន្ធជាច្រើន។សន្និសិទ្ធសន្តិភាពមួយត្រូវបានបរាជ័យក្នុងគោលបំណងសម្របសម្រួលរវាងភាគីទាំងសងខាង ដូចជាការរៀបចំឡើងនូវសង្រ្គាមទាំងពីរ។ សហព័ន្ធនេះបានសន្មត់ថាបណ្តាប្រទេសនៅអឺរ៉ុបបានសង្ឃឹមទៅលើស្តេច ឃីង ចុតទុន ដែលពួកគេនិងធ្វើអន្តរាគមន៏, គ្មាននណាម្នាក់ហើយក៏គ្មានម្នាក់ព្រមទទួលស្គាល់សហព័ន្ធអាមេរិកថ្មីរបស់អាមេរិកទេ។
អាទិភាពបានចាប់ផ្តើមនៅខែ មេសា ១២១៨៦១ ខណៈពេលដែលកងកម្លាំងសហភាពមកលើ ហ្វរ ស៊មធើ ដែលជាបន្ទាយដ៏ធំមួយដោយធ្វើឡើងដោយកងទ័ពសហភាពនៅក្នុងរដ្ឋ ការ៉ូលីណា ខាងជើង។ ពេលនេះ លីនខុនបានអំពាចនាវឲ្យកងព័ទពង្រឹងឡើងវិញនូវ ហ្វត់នេះ។ ដូចនេះរដ្ឋតូចៗទាំងបួន រួមទាំង ខន់ហ្វីដឺរាស៊ី សរុបជាង១១រដ្ឋ។ហើយថ្មីៗនេះសហភាពរដ្ឋគ្រប់គ្រងព្រំដែននិងជាការបង្កើតឲ្យមានភាពរាំងស្ទះផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចជើងទឹកខាងត្បូង។ ដោយសារតែមានពត៍មានមិនច្បាស់នៅក្នុងឆ្នាំ១៨៦១ ១៨៦១ ថាកាលរដូវស្លឹកឈើជ្រុះឆ្នាំ១៨៦២ យុទ្ធនាកាសហភាពរបស់រដ្ឋ ម៉ារី ឡែន(រដ្ឋសហភាព)បានបញ្ចប់ជាមួយនិងការចាកចេញសហព័ន្ធនៅសមរភូមិ អឺតិតាម ទប់ស្កាត់ការអន្តរាគម៍នៃជនជាតិអង់គ្លេស។
លីនខន់បានចេញសេចក្តីប្រកាសថានឹងរំដោះខ្លួនចេញ បន្ទាប់ពីរការបញ្ឈប់គោលដៅនៃសង្រ្គាមទាសភាព។