Шығай хан (Кіші жүз)

Шығай (туған жылы белгісіз – 14.11.1825) – сұлтан, Бөкей Ордасының билеушісі (1815 – 1825). Әбілқайыр ханның немересі, Нұралы ханның баласы.

Шығай хан Шығай Нұралыұлы
Лауазымы
Бөкей ордасының 2-інші ханы
1815 — 1823
Ізашары	Бөкей хан
Ізбасары	Жәңгір-Керей хан
Өмірбаяны
Діні	Ислам
Дүниеге келуі	белгісіз
Қайтыс болуы	14 қараша 1825 (1825-11-14)
Әкесі	Нұралы хан
Балалары	Дәулеткерей
өңдеу

Өмірбаяны

Ағасы Бөкей қайтыс болғаннан кейін хан тағының мұрагері Жәңгір ержеткенше Бөкей Ордасын (Ішкі Орда) уақытша басқарды. 1816 жылы 24 қазанда Орал қаласында Ресей патшасына ант берді. Шығай билік еткен жылдар халық басына түскен ауыр оқиғалармен қатар келді. 1815–1816 жылдары болған жұттан қазақ ауылдарының малы қырылып қалды, біраз рулар хандықтан кетуді ойлады. Қалмақтар мен Орал казак-орыстары жерге таласып, Ішкі Орда қазақтарына қысым көрсетті. Дегенмен, орыс көпестерімен сыйлас болған Шығай қол астындағы жұртын жұттан аман алып шықты. Билеуші ретінде ол қарауындағы елді қантөгіске ұшыратпай, бейбіт мәмілегерлік жолмен жер дауын шешу ісіне көп еңбек сіңірді. 1819 жылы малы жұтқа ұшыраған қазақ шаруаларына көмектесуді әрі даулы жерлерді қазақтарға алып беруді өтініп, Орынбор губернаторына хат жазды. Қазақтарды отырықшылыққа баулымақ ниетпен 1820 жылы Каспий теңізінің жағасынан ағаштан қиылған еңселі үй салды. 1822 жылы Орынбор шекара комиссиясынан өзін тұрақты хан етіп ресми тағайындауды талап етті. Бірақ Ішкі Ордада оның ағасы Бөкей хандай беделі бола қойған жоқ. 1824 жылы билікті тақтың заңды мирасқоры Жәңгірге беруге мәжбүр болғаннан кейін Шығай ел билеу ісіне араласпай, қалған өмірін тыныш өткізді.

Сілтемелер

"Қазақ Энциклопедиясы", 9 том